Kuş evrimi, iklim ve levha tektoniği ile bağlantılı
Yüzlerce kuşun fosillerini ve genom verileri kullanılarak yapılan araştırma, levha tektoniği ve küresel iklim değişikliklerinin günümüzdeki kuşların evriminde iz bıraktığını gösteriyor.
Yüzlerce kuşun fosillerini ve genom verilerini kullanarak bir “zaman ağacı” çıkartan araştırmacılara göre, modern kuşlar 95 milyon yıl önce Güney Amerika’da ortaya çıktılar. Science Advances dergisinde yayınlanan bulgular, levha tektoniği ve küresel iklim değişikliklerinin günümüzdeki kuşların evriminde iz bıraktığını gösteriyor.
Tür zenginliği ve yaygınlığına bakıldığında, tüylü dostlarımız karasal omurgalılar içerisinde en çeşitli grubu oluşturuyor. Öte yandan, evrimsel tarihleri de pek çok açıdan hala daha ateşli tartışmalara neden oluyor. Örneğin, pek çok araştırmacı modern kuşların Kretase döneminde ortaya çıktığını söylese de tahminleri 72 milyon ile 170 milyon yıl öncesi arasında değişiyor.
Amerikan Doğa Tarihi Müzesi’nden Santiago Claramunt ve Joel Cracraft, kuşların nasıl ortaya çıktığını daha iyi anlamak için, 130 kuş fosili ile tüm kuş takımlarından ve yüzlerce kuş familyalarını kapsayacak şekilde seçtikleri 230 türün DNA dizilimlerinden elde ettikleri verileri birleştirdiler. Bu, modern kuşların çeşitlenmesini gösteren bir zamansal evrim ağacı çizebilmelerine izin verdi. Fosiller evrim ağacının bazı bölümlerinin tarihlendirilmesinde kullanılırken, DNA dizilimleri, istatistiksel yöntemlerle birleştirilerek, ağacın geri kalanının tarihlendirilmesi için kullanıldı.
Bugünkü tüm kuşların en yakın ortak atasının, yaklaşık 95 milyon yıl önce Geç Kretase döneminin başlarında bugün Güney Amerika’yı oluşturan Batı Gondwana kıtasında yaşadığını keşfettiler. Ancak, biyo-coğrafi modellerinin gösterdiğine göre, modern kuşların atası, yaklaşık 66 milyon önceki Kretase-Paleojen (K-Pg) geçişi sırasında tüm dünya hızlıca çeşitlenmeye başladı. K-Pg yokoluşu, tüm uçamayan dinazorların da yok olduğu dönemdi.
Kuşlar, kara köprülerini kullanarak, iki ana dağılım rotası üzerinden çeşitli kıtalara yayıldılar. Kuzey Amerika üzerinden Eski Dünya’ya ve Antarktika üzerinden de Avustralya ile bugünkü Yeni Zelanda’ya ulaştılar. Çeşitlenmeleri, kıtasal değişimler ve deniz tabanından sıradağlara uzanan kara kütlelerinin değişen biçimleri tarafından fazlasıyla etkilendi.
Ekip kuşların evrimi ile küresel iklim arasında bir bağ kuracak örüntüler aradığında ise çeşitlenmenin soğuma dönemlerinde arttığını ve ısınma dönemlerinde azaldığını gördüler. Daha serin sıcaklıklar muhtemelen tropikal ormanların geri çekilmesine ve parçalanmasına neden oluyordu. Bir topluluğun yalıtılması yok olma tehlikesi yaratmakla birlikte aynı zamanda yeni türlerin evrimi için de ortam sağlıyordu.
