18 Ocak 1943 - Sovyetler, Leningrad'da hüküm süren Nazi kuşatmasını kırdıklarını açıkladı

Leningrad kuşatması kırıldı

Leningrad Kuşatması, II. Dünya Savaşı’nın Doğu Cephesi’nde yer alan bir şehir kuşatmasıdır. Leningrad (şimdiki adı Sankt Peterburg) kenti, Nazi yanlısı işgalci kuvvetlerce 8 Eylül 1941 tarihinde son kara bağlantısı da kesilerek kuşatılmıştır. Sovyet kuvvetleri kente 18 Ocak 1943 tarihinde dar bir kara koridoru açmayı başarmış, Alman kuşatması, 27 Ocak 1944 tarihine kadar 872 gün sürmüştür. Leningrad kuşatması, modern tarihin en uzun süreli ve en yıkıcı kent kuşatmalarından biridir ve en ağır kayıplarla sonuçlanmış üçüncü kuşatmasıdır. II. Dünya Savaşı’nın diğer en kanlı kuşatmaları, Stalingrad Muharebesi ve Berlin Muharebesi’dir.

Leningrad’ın düşürülmesi, Hitler’in kapalı adı Barbarossa Harekâtı olan Sovyetler Birliği’ni istila etme planının başlangıç bölümündeki üç stratejik hedeften biriydi. Hitler’in stratejisinin hareket noktası, Ekim Devrimi’nin sembolik başkenti olarak politik önemi, Sovyet Baltık Filosu ana üssü olarak askeri önemi ve birçok silah fabrikası dolayısıyla endüstriyel önemidir.

Hitler, Leningrad’ın düşürüleceği konusunda öylesine kendinden emindi ki, kentin lüks oteli Hotel Astoria’da zafer onuruna verilecek davetle ilgili davetiyeler dahi önceden bastırıldı. Hitler’in planı kenti almakta başarısız olduysa da, iki buçuk yıl süren kuşatma, bugüne kadar modern bir kentte yaşanan en büyük yıkım ve en büyük can kaybına yol açmıştır.

Kuşatma, Barbarossa Harekâtı’nın bir bölümü olarak 22 Haziran 1941 tarihinde, Alman Kuzey Ordular Grubu ile Fin Ordusu desteğinde başlatılmıştı. Kentin kuşatılmasını, Karelia’da Fin taarruzu ve kentin güney banliyölerine Alman taarruzları izledi. Taarruzlar durduğunda 4. Panzer Grubu, Moskova taarruzu için bölgeden alındı ve buradaki kuvvetler, bir kuşatma harekâtı için hazırlıklara giriştiler. General Jukov tarafından bu değişiklik göz ardı edildi ve beklenen Alman taarruzunu karşılayabilmek için hazırlıklar yapılmaya başlandı.

Hitler, 6 Ağustos 1941 tarihinde emrini tekrarladı, “Önce Leningrad, sonra Donetsk Havzası, daha sonra Moskova”. Kuşatmanın başladığı 1941 yılının Ağustos ayından sona erdiği 1944 yılının Ocak ayına kadar Alman birlikleri yer yer kentin dış mahallelerine kadar ilerlediler. Leningrad Harekâtları, OKH’yi Doğu Cephesi’nin tüm kuzey kesiminde en fazla ilgilenilen harekâttı. Ağustos 1941 itibariyle Leningrad’ın ülkenin diğer bölgeleriyle olan tüm demiryolu bağlantısı kesildi ve kent, kuzeyde Fin Ordusu, güneyden Alman birlikleri tarafından kuşatıldı.

Amerikan Lend-Lease antlaşması çerçevesinde gıda ve malzeme temini, 1941 yılının son çeyreğinde başlamıştır. Arktik konvoylar 1942 ve 1943 yıllarında bu ikmali artırdılar. Kentte kalan sivil halkın ve kenti savunan birliklerin gereksinimi ağırlıkla bu yolla sağlandı. Kış aylarında donan ve nakliye araçları için uygun bir geçiş sağlayan Ladoga Gölü, üç kış boyunca kentin ihtiyacının bir kısmını karşıladı. Bu yol, Leningrad’lılar arasında “Yaşam yolu” olarak tanımlanmıştı.

Hitler’in emriyle, kent savunması dışında kalan belirli tarihi önemdeki binalar yağmalandı ve sonrasında imha edildi. Birçok sanat yapıtı Nazi Almanyası’na taşındı. Leningrad’da pek çok tesis, fabrika, okul, hastane, ulaşım tesisi, üç havaalanı, demiryolu hatları ve diğer altyapı sistemleri 872 gün süren kuşatma sırasında, hava akınları ve uzun menzilli topları bombardımanıyla imha edilmiştir.

Ostheer’in (Wehrmacht Doğu Orduları) kuşatma çemberi, 17 Ocak 1943 tarihindeki İskra Harekâtı ile yarıldı, Ladoga Gölü kıyısından dar bir koridor kenti dış dünyaya bağladı. Kuşatma, sonunda Mareşal Jukov’un 27 Ocak 1944 tarihinde Leningrad-Novgorod Stratejik Taarruz Harekâtı’nın bir bölümü tarafından kaldırıldı.