29 Şubat – “Artık yıl” hakkında herşey

Artık yıl, her dört yılda bir, Şubat ayının son günü olan 28 Şubat’a, 1 gün eklenmesi durumudur. Aslında tamamen insan elinden çıkmış olan bu ayarlama, güneş sisteminin döngüsü ile şu anda kullanılan Gregoryen takviminin yapısı arasındaki uyuşmazlıktan kaynaklanmaktadır.

Dünyanın güneşin etrafındaki bir tam turu, tam olarak 365.2422 gün sürerken, kullandığımız takvim sistemi 365 gün üzerinden yuvarlanmıştır. Bu yüzden, Dünya ve güneş sistemi ile senkronize olabilmek adına, artık saniyeler ve dolayısıyla yıllar, saatlerimize ve takvimlerimize eklenir.

Peki hiç düşündünüz mi, diğer aylar 30 ya da 31 gün sürerken, Şubat ayı neden 28 gündür?

Aslında bu durum tamamen Roma İmparatoru Caesar (Sezar) Augustus’un egosu yüzündendir!

Meşhur İmparator Julius Caesar zamanında, Şubat ayı 30 gün, kendi adının verildiği Temmuz ayı (July) ise 31 gün sürerdi. Ağustos ise 29 gündü.

Onun ölümünden sonra yerine geçen Caesar Augustus, kendi ayına (Ağustos – Augustus) 2 gün ekleyerek, bir önceki İmparator’dan aşağı kalır yanı olmadığını ispat etmek istemiş, bu yüzden de Temmuz ve Ağustos üst üste 31 gün süren iki ay olmuştur. İşte zavallı Şubat, bu iki İmparator’un ego savaşları yüzünden 2 gün kaybetmiştir.

Roma döneminde kullanılan takvimde bir yıl 355 gün sürmekte, iki yılda bir 22 gün süren ek bir ay takvime eklenmekteydi. Julius Caesar İmparator olduğunda, astronom Sosigenes’e yeni ve daha iyi bir takvim yapmasını emretti ve 1. yüzyıla bu takvimle girilmesini istedi.

Sosigenes de bunun üzerine, bugün kullandığımız 365 günlük takvimi geliştirdi ve her 4 yılda bir, artık günün en kısa ay olan Şubat’a eklenmesini önerdi.

Fakat yine de bir sorun vardı: Dünyanın güneş etrafındaki turu 365.25 günden kısa sürüyordu, elde fazladan saniyeler kalıyordu. Bundan yaklaşık 1400 yıl sonra, 1582’de Papa 13. Gregory (bugünkü takvime ismini veren kişi) ve astronomları, her 400 yılda bir 3 günü eksiltmeye karar verdiler. Bu sistem şimdiye dek kusursuz işledi, ancak 10.000 yılda bir, yeniden tasarlanması gerekliliği de unutulmamalı.

29 Şubat tatil olmalı mı?

Aslında çalışanlar için 29 Şubat fazladan çalıştıkları ve karşılığında ücret almadıkları bir gün. Bu yüzden dünya çapında bu konuda birçok kampanya yürütülüyor. Kim bilir, belki ileride 29 Şubat Artık Yıl Bayramı olarak kutlanır!

Her dört yılda bir artık yıl olur mu?

Rakamsal olarak dörde bölünebilen her yıl artık yıl oluyor yani Şubat ayı 29 gün çekiyor. Ancak teknik olarak bunun istisnaları var: Hem dörde, hem de yüze bölünebilen ancak dört yüze tam bölünemeyen yıllarda artık yıl olmuyor. Örneğin 2000 yılı artık yılken, 1700, 1800 ve 1900 yılları artık yıl değildi. Yüzyıllarla ilgili bu minik ayarlama, her dört yılda bir gün eklemenin getirdiği fazlalığı ortadan kaldırmak için yapılmıştı.

Artık saniye nedir?

Artık yılla pek ilgisi olmasa da, dünyanın kendi etrafındaki dönüşünün 24 saatlik sistemden farklılaşması ile ilgili olan artık saniye konusuna da değinmek gerekir.

Dünyanın kendi etrafındaki dönüş süresi aslında sabit değildir. Dünyanın hızı, her gün yaklaşık olarak saniyenin ikibinde biri oranında yavaşlamaktadır. Kullandığımız saatler ise, dünyanın dönüş hızına göre değil, sabit olan atomik saat denilen sisteme göre, tam 24 saat olarak ayarlanmıştır. Bu aradaki farkı kapatmak için, geçtiğimiz yıl Haziran ayının son gününde, geceyarısından hemen önce, saatler 11:59:60’ı göstermiş, yani saatlerimize bir saniye eklenmiştir.

Bu saat ayarlamaları, sistem saatlerine göre kendilerini ayarlayan Firefox tarayıcıları ya da Foursquare gibi sosyal medya araçlarında sorunlara yol açmıştır.

Peki 29 Şubat tarihinde doğanlar ne olacak?

29 Şubat tarihinde doğma olasılığınız 1461’de bir olarak hesaplanmış. Bu gün doğanlara “leaplings” (artık yavrusu) ya da “leapers” (artıkçı) adı veriliyor. O gün doğanlar genellikle bir gün önce ya da bir gün sonra doğum günlerini kutluyorlar ama bazıları bu güne sadık kalıyor ve sadece 4 yılda bir doğumlarını kutluyorlar. Dünyada 29 Şubat doğumlu yaklaşık 4.1 milyon kişi olduğu tahmin ediliyor.