Mimar Zaha Hadid yaşamını yitirdi

30 Mart’ta bronşit tanısıyla hastaneye kaldırılan mimar Zaha Hadid, 31 Mart’ta geçirdiği kalp krizi sonrasında Miami’de yaşamını yitirdi.

Irak asıllı İngiliz yurttaşı Zaha Hadid, biçem olarak dekonstrüktivist bir mimar olarak anılmaktadır. 1950 yılında Bağdat’ta doğan Hadid, Londra’da Architectural Association’da öğrenim görmüş, 1980’de merkezi Londra’da olmak üzere kendi bürosunu kurmuştur.

Architectural Association, Graduate School of Design, Hochschule für Bildende Künste gibi mimarlık ve tasarım okullarının yanı sıra Hardvard ve Illinois Üniversiteleri’nde de öğretim veren Zaha Hadid; çok sayıda uluslar-arası yarışmanın da kazananı olmuştur. Tepe Kulübü – Hong Kong,1983; Cardiff Körfezi Opera Binası – Galler, 1994; Basel Kumarhanesi – İsviçre, 2005 projeleri bunlara örnektir.

Eğrisel biçimleri sıklıkla ve taşıyıcı sistemi görsel bir öğe olarak kullanmasıyla bilinen mimarın tasarımları ilk başlarda uygulanamasa da uygulanabilen tasarımları oldukça önemlidir.

Mimarlığa katkılarından dolayı 2004 yılında Pritzker Mimarlık Ödülü’nü alan “ilk kadın mimar” olan Zaha Hadid’in son dönemlerindeki tasarımları oldukça tartışılmıştır.

Tokyo Olimpiyat Stadyumu

Tokyo Olimpiyat Stadyumu; 1,3 milyar doları bulan maliyetiyle tartışma konusu olurken; Bakü’deki Haydar Aliyev Kültür Merkezi ise yapım sürecindeki zorunlu istimlaklar ve işçilerin insanlık-dışı koşullarda çalıştırılması savlarıyla gündeme gelmişti.

Haydar Aliyev Kültür Merkezi

Uygulanan Tasarımları

• Vitra yangın istasyonu, Weil am Rhein, Almanya; 1994
• Kuzey Hoenheim araba parkı, Hoenheim, Fransa; 2001
• Bergisel Kayak pisti, İnnsbrück, Avusturya; 2002
• Rosenthal Çağdaş Sanatlar Merkezi, Cincinnati, Ohio, ABD; 2002
• BMW Merkez Binası, Leipzig, Almanya; 2005
• Ordrupgaard ek binası, Kopenhag, Danimarka; 2005
• Phaeno Bilim Merkezi, Wolfsburg, Almanya; 2005
• Meggie’s Centres Victoria Hastanesi, Kirk Caldy, İskoçya; 2006
• Tondonia Şaraphane Otağı, Haro, İspanya; 2006
• Eleftheria Meydan Yenilemesi, Lefkoşa, Kıbrıs; 2007
• Hungerburgbahn Yeni İstasyonları, İnnsbrück, Avusturya; 2007
• Chanel Mobile Sanat Pavyonu; Tokyo, Hong Kong, New York, Londra, Paris, Moskova; 2006-2008
• Köprü Pavyonu, Zaragoza, İspanya; 2008
• Johann Sebastian Bach Pavyonu, Manchester Uluslar-arası Festivali, Manchester, Birleşik Krallık; 2009
• CMA CGM Kulesi, Marseille, Fransa; 2010
• MAXXI Ulusal XXI.Yüzyıl Sanatları Müzesi, Roma, İtalya; 2010 (Stirling Ödülü)
• Guangzhou Opera Binası, Guangzhou, Çin Halk Cumhuriyeti; 2010
• Haydar Aliyev Kültür Merkezi, Bakü, Azerbaycan, 2012

Zaha Hadid ve Kartal Kentsel Dönüşüm Projesi

Kartal Kentsel Dönüşüm Projesi, Genel Görünüm

Büyük ölçekli olması nedeniyle kentsel tasarım gereksinimini beraberinde getiren yapılarıyla bildiğimiz Zaha Hadid’i daha da yakından tanımamızı sağlayan bir diğer başlık ise mimarın 2006’da Kartal ilçesi için tasarladığı “Kartal Kentsel Dönüşüm Projesi”.

Yapılı çevreyi hiçe sayan ve sosyal ya da kültürel herhangi bir ilişki kurmayıp kendi tasarımlarını dayatması nedeniyle mimarlık ve planlama çevrelerince çokça eleştirilen mimarın söz konusu tasarımı da kamuoyuyla paylaşıldığı andan itibaren büyük tartışma yarattı.

Kartal’da kentsel dönüşümü gerçekleştirebilmek için Nisan 2005’te İBB ve Kartal Belediyesi tarafından ortaklaşa bir şehircilik atölyesi kurulmuş, 2006 yılının Mart ayında ise İMP tarafından Kartal Sanayi Bölgesi’nde Merkezi İş Alanları Planlaması adı altında uluslararası davetli yarışma açılmıştı. Zaha Hadid’in de yer aldığı, Türkiye’den ise hiçbir mimarın davet edilmeyerek 10 yabancı mimarlık ofisinin davetli olduğu yarışmanın kazananı Zaha Hadid olmuştu.

Kartal Kentsel Dönüşüm Projesi, Plan

İmar Planlarına Mahkemeden 5 Kez Red

2007 yılında kamuoyuyla paylaşılan, Kartal Belediye Meclisi’ndeki CHP’li üyelerin 2008 Şubat’ında dava açtığı planlara İstanbul 1’inci İdare Mahkemesi 2011’de yürütmeyi durdurma kararı vermiş, Mimarlar Odası’nın açtığı davalar sonucunda ise 5 kez “yürütmeyi durdurma” kararı verilmişti. Son olarak ise Zaha Hadid’in planlarının İBB Meclisi’nde “oybirliği” ile kabul edildiği duyurulmuştu.