Türkiye, PYD’yi masadan çıkardı

Cenevre görüşmelerinin başlamasına artık saatler kala, PYD’nin masada olmayacağı kesinleşti. Dün gün boyu sürdüğü anlaşılan tartışmalar neticesinde PYD’nin önce Cenevre görüşmelerine davet edildiği duyurulsa da bugün Fransa’dan gelen açıklamalar ile PYD’ye davet gönderilmediği açığa çıktı. Bununla birlikte, Cenevre görüşmelerinde Kürtlerin temsili sorunu hala ortada.

Davet krizinde yaşananlar

PYD’nin görüşmelere çağrılıp çağrılmadığına ilişkin yapılan tartışmalar ise aynı zamanda Suriye’de bir çözüm için planlanan Cenevre görüşmelerinin akıbetinin ne olacağına ilişkin belirsizlikleri de derinleştirmiş oldu.

Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun CNN International televizyon kanalında yaptığı “Suriyeli Kürtler masada olabilir ama PYD olamaz” açıklaması ve ardından Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un Kürtler olmadan görüşmelerden gerçek bir sonucun çıkamayacağını düşündüklerini açıklaması ile başlanan gün içerisinde tüm taraflardan farklı açıklamalar geldi.

Görüşmelerin organizatörü Birleşmiş Milletler (BM) Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura, BM Güvenlik Konseyi’nin Suriye’de faal örgütler arasında yalnız IŞİD ve El Nusra’yı terörist gördüğünü belirterek PYD’ye yeşil ışık yaktı.

Krizi İngiliz haber ajansı Reuters’a değerlendiren PYD Eşbaşkanı Salih Müslim, “Eğer masada olmazsak görüşmeler başarısız olur. O yüzden herkesin temaslara dâhil edilmesi şart.” dedi. Bazı sosyal medya hesaplarında Müslim’in BM’den davetiye aldığını ve bu bağlamda da Cenevre’ye gittiğini duyurdu.

Müslim daha sonra “görüşmelere davet edileceklerini tahmin ettiğini, ancak ne sıfatla katılacaklarının henüz belirsiz olduğunu” söyledikten sonra davetiyelerin dağıtılmasından sonra yaptığı açıklamada “henüz davetiye almadığını” söyledi. Ancak Rusya’nın desteklediği çeşitli muhalifler kendileriyle birlikte Müslim’in de zirveye çağrıldığını iddia etti.

BM Suriye Temsilcisi Staffan de Mistura’nın ofisinden yapılan açıklamada ise katılımla ilgili kesin yanıt alana kadar kimlere ya da kaç kişiye davetiye gönderdikleri ile ilgili bilgi vermeyecekleri belirtildi.

Öte yandan, bu arada Suriye Türkmenlerinin ise Cenevre’ye dâhil edilmediği ortaya çıktı. Suriye Türkmen Meclisi Başkanı Abdurrahman Mustafa, “Suriye’nin yeniden inşa sürecinde Türkmenler görünmez kılınmaya çalışılıyor. Bu ayrımcılığı kesinlikle kabul etmiyoruz.” açıklaması yaptı.

Suriye Demokratik Meclisi (SDM), Riyad’da yapılan ve Kürtlerin çağrılmadığı “muhalifler zirvesi”ne ve burada oluşturulan Yüksek Müzakere Komitesi’ne alternatif olarak ana gövdesi PYD’den oluşmak üzere kurulmuştu. SDM, aynı zamanda IŞİD’e karşı ABD tarafından desteklenen Suriye Demokratik Güçleri’nin de siyasi kanadını oluşturuyor.

Günün ilerleyen saatlerinde ise en büyük bileşeni PYD olan Suriye Demokratik Meclisi’nin Cenevre’ye davet edildiği açıklandı.

Bu gelişmeler yaşanırken, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise PYD’nin davet edilmesi halinde Türkiye’nin görüşmeleri boykot edeceğini açıkladı.

Son olarak, Reuters’in haberine göre, France Culture radyosuna konuşan Fabius, “Birleşmiş Milletler Suriye Temsilcisi Staffan de Mistura, PYD’ye davet mektubu göndermediğini söyledi” dedi.

BM, Kürtleri kişisel davetiyelerle mi çağırdı?

Tüm bu kargaşada, BM Suriye Özel Temsilcisi Staffan de Mistura’nın Cenevre’ye davet usulünün de etkisi olduğu anlaşılıyor. BM, görüşmeler için Suriye devleti ve Riyad’da kurulan Yüksek Müzakere Komitesi’nin yanı sıra üçüncü bir grup olarak Suriye’deki sürece katkı koyabileceğini düşündüğü kişileri ve “demokratik kitle örgütleri”ni de çağıracağını duyurmuştu.

Türkiye’nin muhalefetinin arkasından dolanmak için PYD adına Salih Müslim ve Suriye Demokratik Meclisi adına da TEV-DEM Yönetim Kurulu üyesi İlham Ahmed ile Heysem Menna’ya bu türden davetler iletilmiş olabilir. Ancak bu şekilde yapılan davetin de kabul edilmediği anlaşılıyor. Yine Salih Müslim, bireysel davet gönderilen Suriye Demokratik Meclisi Eş Başkanı Heysem Menna’yla görüştüklerini ve Menna’nın “Cenevre görüşmelerine birlikte gideceksek anlamlı olur. PYD davet edilmeyecekse biz de gitmeyi düşünmeyiz” dediğini aktardı.

Neticede, toplantıya katılmama kararını Kürtlerin vermesi üzerine bu tartışmadan kurtulmanın rahatlığıyla PYD’nin Cenevre’deki görüşmelere katılmadığı duyurulmuş gözüküyor.