İç Açı

Türkiye’nin dört bir yanı IŞİD üssü

IŞİD’in Türkiye’yi bir yandan kaynak, diğer yandan hedef ülke olarak gördüğüne dikkat çeken Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi (GÜSAM) uzmanlarından Yusuf Ali Çetinkaya, örgütün Türkiye yapılanmasında dört ilin kritik öneme sahip olduğunu belirtti.

22-05-2016 17:15

IŞİD’in Türkiye’yi bir yandan kaynak, diğer yandan hedef ülke olarak gördüğüne dikkat çeken Güvenlik Stratejileri Araştırma Merkezi (GÜSAM) uzmanlarından Yusuf Ali Çetinkaya, örgütün Türkiye yapılanmasında dört ilin kritik öneme sahip olduğunu belirtti.

IŞİD’in Türkiye’yi hem transit-geçiş güzergâhı hem de lojistik-silah temin alanı olarak kullandığını belirten Çetinkaya, “İstanbul, IŞİD’e katılımlar konusunda eleman kaynağı, transit geçişler ve yurtdışı katılımların ağırlık merkezidir. Konya Anadolu katılım noktası, Adıyaman eylemci üretim merkezi ve Gaziantep eleman aktarım merkezi olarak kullanılıyor” dedi.

IŞİD’in örgütlenme tarzı ve faaliyetleri bakımından klasik terör örgütlerinden ve bilinen hiyerarşik yapılanmalardan ayrı ve daha farklı bir ağa (network) sahip olduğu vurgulanan analizde şu görüşlere yer verildi:

“IŞİD’in Türkiye örgütlenmesinde İstanbul, Konya, Gaziantep ve Adıyaman öne çıkmaktadır. Bu illerin IŞİD açısından kendine has örgütsel misyonu ve önemi bulunmakla birlikte, radikalleşme potansiyeline sahip gruplaşmaların varlığı da bunda etkili olmuştur.”

Hücre evleri ve kamplar bulunan İstanbul, eleman kaynağı, transit geçişler, yurt dışı katılımların ağırlık merkezi

“İstanbul, IŞİD’e katılımlar konusunda üç temel unsura sahiptir. Bunlar eleman kaynağı, transit geçişler, yurt dışı katılımların ağırlık merkezi olmasıdır. Belirli ilçelerde ideolojik eğitim faaliyetleri yapıldığı ve kampların bulunduğu da bir diğer önemli husustur.

İstanbul’da IŞİD’in eleman potansiyeli mevcut süreçte 3000’i aşmış durumdadır. İstanbul, “dini grup” görüntüsü altında eleman temini faaliyetlerine uygun zemin oluşturmaktadır.

Ömerli bölgesindeki ormanlık alanda kamp faaliyetleri yapıldığına ilişkin somut birçok bulgu vardır. Ayrıca, Ümraniye, Pendik, Üsküdar, Fatih, Esenler gibi ilçelerde belirli ikametlerin hücre evi olduğu, bazılarının ise ideolojik eğitim ve kontak noktaları olarak faaliyet yürüttüğü bilinmektedir.

Yakın bir tarihe kadar İstanbul’daki örgütsel faaliyetlerin koordinesinden sorumlu olan Mustafa Güneş doğrudan IŞİD merkez yönetimi tarafından atanmıştı. Ancak bu ismin Suriye’ye geçmesi sonrası İstanbul’da Halis Bayancuk grubunun ağırlığı daha fazla öne çıktı.

Söz konusu ikametlerde yabancı ülkelerden gelen katılımcıların olduğu ve bu noktaların bir çeşit toplama merkezi haline geldiği anlaşılmaktadır. Buralara yabancı ülkelerden gelen sempatizanlar veya örgüt mensupları çatışma bölgelerine transfer edilmektedir. Ayrıca Avrupa ülkelerindeki faaliyetlere katılmak veya eylemlerde görev alacak örgüt mensupları için İstanbul olağan bir durak haline gelmiştir.”

IŞİD için “Güvenli ev” Konya’da da “dini grup” görüntüsü altındaki radikal yapılar uygun zemin

“Konya IŞİD ve benzeri radikal gruplar için bir yandan örgütlenme merkezi işlevi görürken, öte yandan eleman kaynağı misyonu üstlenmiştir.

Konya’nın eleman kaynağı noktasında özellikle Anadolu’dan katılımlar için öncelikli noktalardan olduğunu söylemek mümkündür. İl genelinde IŞİD ile doğrudan veya dolaylı bağlantısı olan grupların 1000’i aşkın aktif katılımcısı olduğu bilinmektedir. IŞİD için Konya makro planda bir çeşit “güvenli ev” rolü üstlenmekle birlikte, bu ilde de İstanbul’da olduğu gibi belirli dini grup görünümü altında teşkil edilen radikal yapılar uygun zemin teşkil etmekte ve önemli bir işlev görmektedir.

Konya’da IŞİD faaliyetleri, doğrudan IŞİD yönetimi ile irtibatlı ve bir dönem Türkiye emiri olacağı düşünülen Murat Gezenler tarafından yönetilmiştir. Bu ismin tutuklanması sonrası İstanbul’da olduğu gibi Halis Bayancuk grubunun öne çıktığı da dikkat çekmektedir. İl genelinde IŞİD ile doğrudan veya dolaylı bağlantısı olan grupların 1000’i aşkın aktif katılımcısı olduğu bilinmektedir.”

Gaziantep IŞİD için Rakka kadar önemli

“IŞİD konusunda Türkiye sahasında dönemsel açıdan en önemli il Gaziantep’tir. Gaziantep’i önemli kılan en temel husus, IŞİD’in Suriye’nin kuzeyinde kontrol ettiği sınır bölgeleri ile mekânsal olarak iç içeliğidir.

Gaziantep’i önemli kılan faktörler ise, sınır geçişleri, eleman aktarımı, silah lojistik temini, patlayıcı madde üretim ve dağıtım merkezi, finansman temini, kaçakçılık faaliyetleri olarak sıralanabilir.

Gaziantep’te IŞİD örgütlenmesi, diğer il ve bölgelere göre özgün ve özerk bir niteliğe sahiptir. Geçtiğimiz aylarda basına yansıyan ifadelerinde Savaş Yıldız, Gaziantep’i “IŞİD açısından Rakka kadar önemli” olduğunu vurgu yapmıştır. İldeki örgütlenmenin “Fursa El Hilafe” adı altında teşkil edildiği ve eğitim faaliyetlerinin bu yapı üzerinden yürütüldüğü belirtilmektedir.

IŞİD’in kimyasal silahlar başta olmak üzere patlayıcı madde envanteri üzerinde şu ana kadar yapılan en kapsamlı çalışmalardan birisi AB destekli “Silahlanma Araştırma Kurumu” olan CAR (Conflict Armament Research) adlı kuruluş tarafından yayınlanan rapordur. Kamuoyuna CAR raporu olarak yansıyan raporda[1] belirtilen patlayıcı malzemelerin önemli bir kısmının Gaziantep’ten temin edildiği anlaşılmaktadır. Dolayısıyla Gaziantep’in IŞİD açısından stratejik önemi, IŞİD’in bu il özelinde özgün bir yapılanmayı teşkil etmesini de beraberinde getirmiştir. Gaziantep’in coğrafi olarak IŞİD açısından bir nevi nefes borusu mahiyetinde olduğu değerlendirilmektedir. Bu nedenle IŞİD için Gaziantep’te nitelikli bir örgütlenme oldukça önemlidir.

Gaziantep’in silah ve patlayıcı madde açısından da coğrafi yakınlığının yanı sıra, bu tarz sanayi-kimya ve endüstriyel alanlarda da yeterli imkâna sahip olması önemini artırmaktadır.”

En fazla aktif katılım Adıyaman’dan

“Adıyaman, IŞİD’in Türkiye’deki belirli sansasyonel eylemlerinde adı sıkça gündeme gelen bir ildir. Dolayısıyla IŞİD’in yoğun örgütlenmesi söz konusudur.

Adıyaman, örgütlenmenin yanı sıra aktif katılım açısından daha fazla dikkat çekmektedir. Belirli kahvehaneler ve çay ocaklarının bir çeşit eylemci üretim merkezi haline geldiğini söylemek mümkündür. Doğu ve Güneydoğu’da PKK’nın halk üzerinde oluşturduğu baskı ve zorun rolü, farklı bir formatta IŞİD’e katılımlarda da etkisini göstermektedir.”

“IŞİD’e bağlı hücrelerin her eylem için doğrudan merkezi yapıdan talimat alması gibi bir şart yok”

Türkiye’nin 2010 sonrası çatışma bölgelerinin kuzey çatısı konumunda bulunduğunu belirten Çetinkaya, birçok radikal örgüt gibi IŞİD’in de Türkiye’yi bu konumundan dolayı asli hedef ve Batı’ya açılan kapı olarak gördüğünü söylüyor.

Bu nedenle IŞİD’in faaliyetlerini ve örgütlenmesini azami seviyede tutmaya çalıştığını da vurgulayan Çetinkaya, cihatçı terör örgütünün Türkiye’de faaliyet ve örgütlenmenin yanısıra, gerçekleştirdiği eylemler üzerinden de farklı yönleriyle mesajlar verme çabası içerisinde olduğunu ifade ediyor.

IŞİD’in Türkiye’yi hem kaynak temini, hem örgütlenme bölgesi, hem de stratejik bir bölge olarak gördüğünü ve hem transit geçiş güzergahı hem de lojistik ve silah temin alanı olarak kullandığını, Türkiye’deki örgütlenmesini ve faaliyetlerini de buna göre planladığını belirten Çetinkaya analizini “Önümüzdeki süreçte Türkiye’de, IŞİD ile organik, örgütsel, ideolojik bağlantısı olan radikal hücrelerin, kendi lokal alanlarında belirli çapta inisiyatif eylemleri yapabilecekleri de göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Yani IŞİD’e bağlı her radikal hücrenin her eylem için doğrudan merkezi yapıdan talimat alması gibi bir şart bulunmamaktadır.[2]” sözleriyle tamamlıyor.