ABD ve Çin arasında ticaret savaşı mı başlıyor?
Trump yönetimi Çin’in piyasa ekonomisinden uzaklaştığını öne süren 40 sayfalık bir belgeyi DTÖ’ye sundu.
ABD’nin Çin’in Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) üyelik için gereken ‘piyasa ekonomisi statüsü’ ile ilgili itirazda bulunduğu ortaya çıktı.
Financial Times’ın haberine göre, Trump yönetimi, 2001 yılında DTÖ’ye koşullu üye olan Çin’in Xi Jinping yönetimi ile birlikte piyasa ekonomisinden uzaklaştığını öne süren 40 sayfalık bir belgeyi DTÖ’ye sundu.
Yapısı gereği üye ülkelerin piyasa ekonomisi statüsünde olması gereken DTÖ’ye Çin 2001 yılında koşullu üye olmuştu. Bu üyelik koşulunda 15 yıl sonunda, yani 2016 yılında Çin’in piyasa ekonomisi statüsünün DTÖ tarafından tanınacağı belirtiliyordu. Ancak Çin’in 15 yıl içinde büyümesi ve hakkında birçok kez anti-damping dosyası olması Avrupa Parlamentosu’nun kararı ile Çin’in piyasa ekonomisi olarak tanınmasının önüne geçti.
ABD’nin iddiasında Çin’in piyasa ekonomisi dışında davranarak DTÖ sistemini sabote edebileceği öngörülüyor. Çin’de üretilen mal fiyatlarının piyasa tarafından değil devlet tarafından belirlendiğinin de altı çiziliyor. Ayrıca ABD’li yetkililerin AB’nin yanı sıra Meksika, Kanada ve Japonya’nın da bu konuda ABD ile aynı fikirde oldukları belirtiliyor.
ABD Çin’in piyasa ekonomisinden uzaklaşması konusunda ise, Xi’nin 2015 yılında duyurduğu “Çin Malı 2025” (Made in China 2025) planı doğrultusunda Çin’in stratejik sanayi üretiminde dünyanın lideri olması ve aynı zamanda kamu iktisadi teşebbüslerinin ekonomideki ağırlığının artması durumunu örnek gösterdi.
Çin’in piyasa ekonomisi statüsü ile ilgili olarak AB ile olan davası hala devam ediyor. Davanın 2019’dan önce sonlanmaması beklenirken, ABD ile Çin arasındaki davanın ise daha uzun sürmesi bekleniyor.
Mesele KDHC mi?
Bunun yanında önceki gün South China Morning Post’ta çıkan bir haberde ise ABD’nin birkaç ay içerisinde Çin’e ticari savaş ilan edebileceği haberi yer almıştı.
Habere göre Harvard Universitesi eski dekanlarından Graham Allison, Çin’in Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti’ne (KDHC) yönelik baskılarını birkaç hafta içinde artırmaması durumunda ABD’nin 2018 başlarında Çin’e ticari savaş ilan edeceğini iddia etti.
Trump’ın Çin ziyareti sonrası Wall Street Journal’de çıkan bir haberde ise ABD’nin Çin’in ticaret uygulamalarına temel olarak meydan okuyacağı öngörülmüştü. İki ülke arasında ticaretle ilgili yaşanan gerilimler, Trump’ın Çin ziyareti sırasında gerçekleşen 250 milyar dolarlık ticari anlaşma imzalanmasına rağmen değişmiyor. Bunların en önemli sebebinin ise Trump’ın ABD’nin Çin ile olan ticaret açığını kapatmayı amaçlaması olarak görülüyor.
