Hafıza-i Beşer | Bir yurtsever halk ozanı: Victor Jara
Victor Lidio Jara Martinez, 23 Eylül 1932 yılında Loquen'de yoksul bir çocuk olarak dünyaya gelir. Jara, annesi öldükten sonra muhasebe eğitimini yarıda bırakarak kilise korosunda müzik bilgisinin temellerini atmış. Daha sonra gittiği Şili Üniversitesi Tiyatro Okulu'nda koro çalışmalarına başlıyor.
Victor Lidio Jara Martinez, 23 Eylül 1932 yılında Loquen’de yoksul bir çocuk olarak dünyaya gelir. Jara, annesi öldükten sonra muhasebe eğitimini yarıda bırakarak kilise korosunda müzik bilgisinin temellerini atmış. Daha sonra gittiği Şili Üniversitesi Tiyatro Okulu’nda koro çalışmalarına başlıyor.
1966 yılında ilk albümünü çıkartır, takip eden yıllarda tiyatroda yönetmen olarak çalışır. Bu süreçte siyasete daha fazla zaman ayırmaya başlar. Jara, 1970 seçimlerinde Unidad Popular (Halkın Birliği) ve Salvador Allende’yi destekler.
Victor Jara gerçek bir halk sanatçısıdır. Ülkesinin yaşadıklarına seyirci kalmayarak yapabildiği en iyi şeyi yapmak ister: Halkın yaşadığı zulmü, yoksulluğu, umudu, aşkı, özlemi şarkılarıyla dile getirir. Bunu da “Devrimci şarkı, devrimci güçtür.” ifadeleri ile dile getirir.
11 Eylül 1973 yılında ABD tarafından gerçekleştirilen darbe ile tutuklanır ve Santiago Stadyumu’nda işkence görür. 16 Eylül 1973 günü Victor Jara son şarkısını bestelemektedir. Stadyumda bulunan, işkence gören binlerce insan ölümü beklemedeyken Jara, gitarıyla Unidad Popular’ın ünlü şarkısını, “Venceremos”u söylemeye başlar. Stadyumda bulunanlar hep bir ağızdan Jara’ya eşlik eder.
Bu durum işkenceci Albay Mario Manriguez Bravo’yu öfkelendirir ve havaya ateş emrini verir. Stadyum mermi sesleri ile inlerken şarkı hala devam etmektedir. Ateş kesildikten sonra, şarkıyı söyleyeni aramaya başlayan askerler Jara’yı bulurlar ve gitarını çalamaması için önce ellerini kırarlar. Şili’deki Pravda muhabiri Vladimir Çernisev, Jara’nın son anlarını şöyle anlatıyor:
“Victor Jara dudaklarında şarkıyla öldü. Onu yanından hiç ayırmadığı refakatçisiyle, gitarıyla birlikte stadyuma getirdiler. Ve şarkı söylemeye başladı. Öbür tutuklular, gardiyanların ateş açma tehdidine rağmen melodiye eşlik etmeye başladılar. Sonra bir subayın emri ile askerler Victor’un ellerini kırdılar. Artık gitar çalamıyordu ama zayıf bir sesle şarkı söylemeyi sürdürdü. Bir dipçikle kafasını parçaladılar ve diğer tutuklulara ibret olsun diye ellerini kesip tribünlerin önüne astılar…”
Jara’nın öldürülüşünün 30. yıldönümünde katledildiği Şili Stadyumu’nun ismi değiştirilerek Estadio Victor Jara (Victor Jara Stadyumu) adını almıştır.
Öldürülmeden önce yazdığı son şarkı ise ‘Manifiesto’dur…
Sovyet Milli Takımı: Jara’ya saygı…
1974 yılında Dünya Şampiyonası elemelerinde Şili ulusal futbol takımı Sovyetler Birliği ile karşılaşacaktır. İlk maçın golsüz sona ermesi üzerine hangi ülkenin milli takımının finale kalacağının belirlenmesi 21 Kasım’da gerçekleşecek rövanş maçına kalır. Rövanş maçı Şili’de yapılacaktır. Şili’de 11 Eylül’de gerçekleştirdikleri kanlı darbenin ardından iktidar koltuğuna oturmuş askerlerin de dayatmasıyla Şili Futbol Federasyonu, rövanş maçının Santiago Stadyumu’nda oynanması için FIFA’ya başvuruda bulunur. FIFA başvuruyu kabul eder ve böylece Santiago Stadyumu kullanıma açılır. Binlerce insanın öldürüldüğü kanlı stadyum bir futbol karşılaşmasına adres olacaktır.
