Hafiza-i Beşer | Tuncel Kurtiz: İnsanlık için komünizmden başka yol var mı?

Tuncel Tayanç Kurtiz 1 Şubat 1936’da İzmit’te doğdu. Sinema ve tiyatro oyuncusu, yönetmen, yapımcı ve senaristtir.
Aslında üniversitede bir süre hukuk fakültesinde, daha sonra ise filoloji, felsefe, psikoloji ve sanat tarihi bölümlerinde okumuş ancak hiçbirinden mezun olmamıştır. 1959 yılında oyunculuğa başlayan Kurtiz, Sürü filmiyle zirveye çıkmıştır.

1981 Antalya Altın Portakal Film Festivalinde en iyi senaryo ödülünü Nurettin Sezer ile birlikte kaleme aldığı Gül Hasan filminin senaryosuyla kazanmıştır.

27 Eylül 2013’te İstanbul’da kalp krizi sonucu 77 yaşında hayata gözlerini yumdu. 29 Eylül 2013’te Balıkesir’in Edremit ilçesine bağlı Çamlıbel köyünde defnedilmiştir.

Türk sinemasının usta ismi Tuncel Kurtiz, her geçen gün eksikliğini daha fazla hissettiğimiz halkın sanatçılarından birisiydi.

Kurtiz, hayatı boyunca gericiliğe, sermayeye, faşizme karşı sesini yükseltmiş, Nazım’ın şiirlerini okuyarak umudumuzu arttırmış, TEKEL işçilerinin yanında durarak gücümüze güç katmış, Yılmaz Güney’i anlatarak sanatın, sinemanın en yalın, en güzel haliyle bizi buluşturmuştur. Kurtiz yıllar önce, bir söyleşide ‘Komünistim evet. İnsanlık için komünizmden başka yol var mı?’ der…

Kurtiz hayatı boyunca savaşsız, sömürüsüz, özgür bir dünya için yaşadı, oynadı…

Yılmaz Güney ile dostluğu

Kurtiz’in sinemada isminin duyulması aslolarak Yılmaz Güney ile birlikte çalışmaya başladıktan sonra olmuştur. Kurtiz, Yılmaz Güney filmleri hakkında şu ifadeleri kullanır:
“Örneğin dünya sinemasında, bugün Japonya’ya gidiyorsunuz Japonya’da Umut ve Sürü kitap olarak yayınlanmış. Bizim resmimiz var kapakta, bir tarafta Japonca. İnanılmaz bir şey. Görünce şaşkına döndüm. Bir bakıyorum oradaki Japon teknisyen çocuk filmin sonundaki ağıtı bana söylüyor. Müziği ezberlemiş. Umut filmi dünyanın en iyi yüz filmi içinde dolaşıyor. Son olarak, Ankara Gezici Avrupa Filmleri Şenliği Derneğimiz var bizim. Bunu her sene yapıyoruz. Ankara, İzmir, Bursa, Malatya, Kayseri, Kars… Önemli filmler götürüyoruz. Geçen sene de Sürü’yü götürdük. Umut’ta gitti dolaştı oraları. Ağıt da dolaştı. Umut öyle bir yerde ki işte dediğim gibi dünyanın en iyi yüz filminin içine koyabiliyorsunuz. Sürü’yü aynı şekilde bir yerde değerlendirebiliyorsunuz. Her yerde ödüllerini almış, Türkiye’de de halkıyla buluşabildiği zamanlarda buluşmasını bilmiş, merhabalaşmış. Dünya sinemasında Yılmaz Güney’in artık bir yeri var. Bu bir gerçek. Yeni genç sinemacılarımız da geliyorlar. Yılmaz’ımızı sevgiyle saygıyla anıyorum, çok genç kaybettik. Kırk yedi-kırk sekiz yaşlarındaydı. Ben bugün altmış dokuz yaşındayım. Yılmaz’la şurada sohbet ediyor olabilirdik…”

Filmografi

Sanatçının aldığı roller

Şeytanın Uşakları, Üçünüzü De Mıhlarım, Son Kuşlar, Sokakta Kan Vardı, Sokaklar Yanıyor, Sayılı Kabadayılar, Krallar Kralı, Konyakçı, Kanlı Meydan, Haracıma Dokunma, Güzel Bir Gün İçin, Büyük Şehrin Kanunu, Bitmeyen Yol, Bir Caniye Gönül Verdim, Ben Öldükçe Yaşarım, Babasız Yaşayamam, Ağaların Savaşı, Zehirli Kucak, Yiğit Yaralı Olur, Silahların Kanunu, Silahına Sarılan Adam, Nikahsızlar, Kıran Kırana, Karanlıkta Vuruşanlar, Kanunsuz Yol, Kanunsuz Dağlar, Kanlı Mezar, Kader Çıkmazı, Hudutların Kanunu, Dört Kurşun, Çirkin Kral, Çingene, At Avrat Silah, Kuduz Recep (Aslan Arkadaşım), Krallar Ölmez, Bana Kurşun İşlemez, Umut, Tatort, Otobüs, Nehir, Kanal, Sürü, Gül Hasan, Bereketli Topraklar Üzerinde, Kleiner Mann was tun, Kalabaliken i Bender, Duvar, Turkse Video, Die Abschiebung, Vägen till Gyllenblå!, Hiuch HaGdi, Den Frusna Leoparden, Aufbrüche, Livsfarlig Film, Noel Baba, Täcknamn Coq Rouge, Mahabharata, Skyddsängeln, Zeit der Rache, Die Hallo-Sisters, Kvällspressen, Çakalların İzinde, Korkunun Karanlık Gölgesi, Ağrı’ya Dönüş, Bir Aşk Uğruna, Aşk Ölümden Soğuktur, Cemile ve Umudun Masalı, Cemile, Usta Beni Öldürsene, Tabutta Rövaşata, Işıklar Sönmesin, İstanbul Kanatlarımın Altında, Gräfin Sophia Hatun, Çökertme, Akrebin Yolculuğu, Vive la mariée… et la libération du Kurdistan, Hoşçakal Yarın, Kurtlar Sofrası, Kumru, O da Beni Seviyor, Şellale, A cavallo della tigre, Alacakaranlık, İnat Hikayeleri, Hacı, Kara Duvak, Yaşamın Kıyısında, Asi, Jack Hunter and the Lost Treasure of Ugarit, Lal, Güz Sancısı, Kayıp Armağan, Siyah Beyaz, Ezel

Rol Aldığı Bazı Tiyatro Oyunları

Çok Tuhaf Soruşturma, Şeyh Bedrettin, Keşanlı Ali Destanı, Mahabaratta, Devri Süleyman, Yolcu, Martı, Zafer Madalyası, Altın Yumruk, Ayı Masalı, Kalbin Sesi Halkın Gözü, Teneke