Köktendincilik üzerine çarpıcı bir film: (M)uchenik
Munzur Orkan, Kirill Serebrennikov’un (M)uchenik filmi üzerine yazdı.
Munzur Orkan
Alman yazar Marius von Mayenburg’un Martyr isimli eserinden esinlenilerek ortaya koyulan (M)uchenik adlı film, yönetmen Kirill Serebrennikov’un kariyeri için adeta bir dönüm noktası niteliğinde. Başarılı yönetmen, diğer projeleriyle eleştirmenlerin dikkatini çekemese de (M)uchenik (Öğrenci), yobazlığı hem evrensel boyutta incelemesi ile, hem de günümüz Rusyası’ndaki büyük kurumların bu orta çağ zihniyetli bağnazlar tarafından nasıl ele alındığını resmetmesi ile bir hayli ses getireceğe benziyor.
Başkahramanımız bir lise öğrencisi. Adı Veniamin. Kutsal kitaplara, özellikle İncil’e merak salmış inançlı bir delikanlımız. Geliştirdiği bu merak, zaman içerisinde korkunç bir saplantıya dönüşecek, onu ve çevresindekileri fazlasıyla etkileyecektir. Zira arka cebinde taşıdığı İncil, kendisini zamanla dogmatik bir bağnaza dönüştürecek.
Serebrennikov, Veniamin’in İncil’den okuduğu ayetleri doğrulamak için alıntısı yapılan bölümleri Kitap-Bölüm-Ayet şeklinde sıralayarak ekranın bir köşesine dipnot olarak düşüvermiş. Haksız da değil yani. Zira okunan bazı ayetler o kadar insafsız ki, kutsal mı değil mi tartışılır. Her neyse. Bu dipnotlardan yola çıkarsanız, yapılan alıntıların çoğunlukla Levililer kitabına ait olduğunu fark edeceksinizdir. Devam edelim.
Veniamin’in “kutsal savaşı”, yüzme derslerine girmemesiyle başlıyor. Kızların derslerde bikini giymesinden rahatsız olduğunu her fırsatta dile getiren Veniamin, okul idaresinin dikkatini çekmeyi başarıyor ve bu tavrı derslerde bikini yerine mayo giyilmesine sebebiyet veriyor. Öte yandan annesi, başlarda oğlunun utandığından dolayı derslere girmediğini düşünse de, zamanla uyuşturucu kullandığından şüphelenmeye başlayacaktır.
Mayo politikasında gidilen değişikliklerin yanı sıra, biyoloji dersleri de genç Veniamin’in bu tutucu tavırlarından nasibini alacaktır. Filmde, evrim teorisini ve cinsellik derslerini gülünç, ama bir o kadar etkili eylemlerle provoke eden Veniamin, kendisine her anlamda zıt olan öğretmeni Elena’yı mantıklı argümanlarla silahlanmaya ve kendisine rakip olmaya zorluyor. Veniamin’in bu teolojik propagandalarına “dur” diyebilecek tek kişi, belki de bu dünyalar tatlısı öğretmenimiz.
Veniamin’in salgıladığı zehir antisemitizm ve homofobi ile daha da güçleniyor. Bu, Elena’nın rakibinden korkması için yeterli bir sebep. Yine de pes etmemek lazım. Araştırmaya devam!
Uzun lafın kısası, bizim genç bağnaz zamanla peygamber rolüne bürünecek, her şeyi kontrolü altına almaya başlayacaktır. Bakalım bu işin sonu nereye varacak?
Veniamin karakterinde radikal İslam örgütlerinden tutun, Yahudilerin korkulu rüyası Nazilere kadar birçok belanın izini tespit edebilmek mümkün. Serebrennikov her çeşit belayı harmanlayarak “iğrenç” bir karakter koymuş ortaya. Öte yandan Elena karakteri de çaresizlik kavramının belki de en iyi karşılığı olarak karşımıza çıkıyor. İzlenmesi gereken bir yapım. İnternetten izlenebiliyor. Şimdiden iyi seyirler.
