Sarraf konuşmaya başladı
ABD'de yargılandığı davada savcılık ile işbirliği yaparak itirafçı olan Rıza Sarraf, tanık olarak ilk kez hakim karşısına çıktı.
İran’a yönelik Amerikan yaptırımlarını Amerikan finans sistemini kullanarak ve Türkiye’de hükümet yetkililerinden yardım alarak delme suçlamasıyla görülen davada, son anda sanık sandalyesinden tanık sandalyesine ‘transfer’ olan İranlı işadamı Rıza Sarraf bugün ifade vermeye başladı.
Davayı takip eden Law360 muhabiri Pete Brush, Sarraf’ın yemin ederek tanık kürsüsüne çıktığını ve sakin göründüğünü belirtti. Ayrıca Sarraf’ın İngilizcesinin iyi olmasına rağmen Türkçe tercüman yardımıyla ifade verdiği belirtiliyor.
Rıza Sarraf ayakları kelepçeli ve hapishane giysisiyle bu sırada içeri alınıp tanık koltuğuna oturtuldu. Hakkındaki suçlamaları kabul edip savcılıkla işbirliği yapmayı kabul eden Sarraf önce savcılar, sonra da eski Halkbank yöneticisi Hakan Atilla’nın avukatları tarafından sorgulanacak.
Rıza Sarraf ifadesine 2016 yılında Florida eyaletinde gözaltına alınması sürecinde yaşananları aktararak başladı.
Duruşmayı takip eden Amerikalı gazeteciler, Sarraf’ın anlattıklarını Twitter üzerinden aktardı.
Duruşmayı takip eden gazetecilerden Pete Brush, Sarraf’ın, “Neyle karşı karşıya olduğumu bilmiyordum. Uzun bir yolculuk sonrası şoktaydım. Doğru cevapları veremedim. Korkuyordum” dediğini aktardı.
Brush, Sarraf’ın “İşbirliği sorumluluğu kabul etmenin ve cezaevinden çıkmanın en hızlı yoluydu” dediğini aktardı.
Zarrab daha sonra savcılıkla yaptığı işbirliği anlaşmanın üç koşula bağlı olduğunu söyledi:
-Tamamen gerçekleri anlatmak
-Savcılıkla işbirliği yapmak
-Bundan sonra hiçbir suç işlememek.
Bir otelde tutulduğu iddialarını da reddeden Sarraf, savcının “Hâlâ tutuklu durumda mısınız?” sorusuna “Evet” yanıtını verdi.
“Evet, rüşvet verdim”
Sarraf ayrıca tutukluyken bir hapishane memuruna rüşvet vermek suçunu da kabul ederek, “Bir memura bana alkol getirmesi ve cep telefonunu kullanmama izin vermesi için rüşvet verdim” dedi.
Sarraf, davanın tutuklu sanığı eski Halkbank Genel Müdür Yardımcısı Mehmet Hakan Atilla hakkında ise, “Yaptırım kuralları hakkında bankadaki en bilgili kişi. Oluşturduğumuz yapının Amerikan yaptırımlarıyla uyumlu gözükmesi için katkıda bulundu” dedi.
Sarraf, İran yaptırımlarının etrafından dolaşma yapısının neden oluşturulduğunu ise şu sözlerle anlattı:
“İranlılar doğalgaz ve petrol satışından elde ettikleri gelirleri kullanamıyordu.”
Sarraf Türkiye’de Aktif Bank’ta bir hesap açma girişimini anlattı. İlk denememde başarısız oldum diyen Sarraf’a “neden” diye sorulması üzerine, “İran’la iş yapan müşterilerimizin hesap açmak için özel izne ihtiyaç duyduğu” gerekçesiyle hesap açamadığını belirtti. Ancak bankanın genel müdürüyle görüştükten sonra bir Aktif Bank hesabı açabildiğini belirtti. Sarraf “günlük 5 ile 10 milyon Avro arasında bir hacme sahip olan bir banka hesabı açıldı” dedi. Mahkeme salonunda eski AB Bakanı Egemen Bağış’ın fotoğrafının gösterilmesi üzerine Sarraf, Bağış’ın hesap açılmasının reddi üzerine Aktif Bank CEO’suyla bir görüşme düzenleyerek hesap açılmasına yardım ettiğini belirtti.
Hakimin “Nihayetinde Iran Merkez Bankası’yla mali hizmetler alınması konusunda bir anlaşmaya varabildiniz mi?” sorusu üzerine Sarraf, “Evet sayın hakim” yanıtını verdi.
Sarraf 2010 ve 2011’de Iran Merkez Bankası eski başkanı Mahmoud Bahmani ile doğrudan görüştüğünü ifade etti. Nakit biriktiren bankaya nakit akışı sağlayabilmek için daha iyi bir “ücret tarifesi” önerdiğini söyledi. Daha sonrasında Sarraf bu ilişkinin sona erdiğini belirtti.
“Suçumu itiraf etmeye karar verdim”
“Türkiye’ye iade edilmem için avukatlar tuttum. Olmayınca suçumu itiraf etmeye karar verdim.”
Mart 2016’da tutuklandığımda FBI’ya doğruları söylemedim. Neyle karşı karşıya olduğumu bilmiyordum. Uzun bir yolculuktan sonra şoka girmiştim. Doğru yanıtları veremedim. Korkmuştum.
Aktif Bank genel müdürü ile görüşmeden sonra hesap açtım. Hesap 5-10 milyon Euro ile başladı (günlük işlem hacmi).
“Ahmedinejad ile bağlantım vardı”
Rıza Sarraf’ın İran eski cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile bağlantısı olduğunu kabul etti.
Iran Merkez Bankası anlaşmasının ardından Hossein Najafzadeh’nin de dahil olduğu Bank Mellat ailesiyle görüşerek Mellat için ABD yaptırımlarını kırmaya başladığını söyledi. Najafzadeh hakkında soruşturma açıldı henüz yakalanmadı. Zarrab’ın ifadesi ABD suçlamalarını takip ediyor.
Sarraf, İran Merkez Bankası’ndan sonra Bank Mellat’la iş yaptığını iddia etti.
“Halkbank ile ilişkim eskilere dayanıyor”
Rıza Sarraf’a Halkbank ile ilişkisini anlatmaya başladı.
Sarraf Halkbank ile olan ilişkisinin 2012 yılında başladığını fakat bağlantılarının daha eskiye dayandığını belirtti.
Ahmed Alajaji adında kuyumcunun İran gelirlerini Halkbank’a koymak için altın ihracatı sistemi önerdiğini iddia etti.
Sarraf, “Eşim (Ebru Gündeş) Türkiye’de ünlü bir sanatçıydı, ben her zaman halkın gözü önünde olan bir kişiydim” dedi
Rıza Sarraf, Halkbank’ın başlangıçta Türkiye’de şöhreti nedeniyle onunla çalışmak istemediğini söyledi. Banka yetkilisi Süleyman Aslan’ın “Ben altın ticareti yapmak için çok popülerim” dediğini iddia etti. Sarraf, ancak, yine de iş için bastırmaya devam ettiğini söyledi.
“Zafer Çağlayan iletişime geçtim çünkü Ekonomi Bakanı’ydı”
(‘Aslan sizi geri çevirdikten sonra neden Zafer Çağlayan ile iletişime geçtiniz?’ sorusuna cevaben) İletişime geçtim çünkü Türkiye Cumhuriyeti’nin Ekonomi Bakanıydı.
Sarraf Halkbank ile bağlantının kurulması için Zafer Çağlayan’a toplamda 45 ila 50 milyon euro rüşvet verdiğini söyledi.
Sarraf, Çağlayan’ın İran’a para transferi karşılığında elde edilecek kârın yüzde 50-50 paylaşmak istediğini de söyledi.
Duruşmaya ara verildi.
ZİNCİRLERİ ÇIKARILDI
Sarraf duruşmaya verilen aranın ardından tanık olarak mahkeme salonuna geri döndü. Duruşmanın ilk kısmında Sarraf’ın ayaklarında yer alan zincirlerin çıkarıldığı aktarıldı.
Savcı ‘Bu ödemeleri Çağlayan ne şekilde aldı?’ sorusun a Sarraf, “Nakit para, değerli eşyalar ve banka havaleleri’ diye yanıt verdi.
Savcı, İran’la yürütülen ticaretten kâr olarak Çağlayan’ın kardeşine yapılan 2.4 milyon TL’lik ödemenin dekontunu kanıt olarak sundu. Atilla’nın avukatı itiraz etti. Hakim Berman kanıtı kabul ediyor.
Sarraf, Ulusal İran Petrol Şirketi’ne ilişkin bilgileri paylaşmaya başladı.
Rıza Sarraf, altın ticaretinin nasıl işlediğini tahtada çizerek anlatmak için tanık kürsüsünden ayrıldı.
Mahkemede Rıza Sarraf’ın, altın ticaretinin nasıl yapıldığını göstermek için çizdiği şema daha sonra kamuoyuyla paylaşacak.
ABD’li gazeteci Adam Klasfeld, Twitter adresinden duruşma ile ilgili ilginç bir yorumda bulundu. Klasfeld, şu ifadeleri kullandı: “Sarraf, jüri için şema çizerken rahatlamış ve otoriter gözüküyor. Eğer ABD’nin federal mahkemesinde, mahkum kıyafet giyiyor olmasaydı, bir şirketin toplantısını yönetiyor gibi görülebilirdi.”
Botaş’ın ve Tüpraş’ın İran’la petrol ticareti yaptığına ilişkin iddialar dile getiriliyor.
Sarraf, “NIOC’un Sermayeh Döviz’e gönderdiği uluslararası transfer benim ofisime gelirdi, bu bir ödeme talimatıydı. Benim elemanlarım valizlerle Royal ofisine gider ve valizleri (altın) doldurarak geri gelirdi.” dedi.
Sarraf’ın salonda yaptığı çizim savcılık tarafından deliller arasına alındı; daha sonra kamuya sunulabilecek.Şema daha sonra kamu ve basına açıklanabilecek. Sarraf tanık kürsüsüne geri döndü.
Duruşmaya verilen 5 dakikalık aranın ardından, Süleyman Aslan’ın sekreteriyle olan telefon görüşmesine ilişkin ses kaydı mahkemeye delil olarak sunuldu. Duruşma hâkimi davaya 1 saat daha devam edileceğini açıkladı.
The Dailybeast muhabiri Katie Zavadski, Twitter hesabından Sarraf’ı tercüme eden tercümanlardan birinin çeviri yanlışları yaptığını bildirdi. Zavadski’nin aktarımına göre, Sarraf birden çok kez tercümanı düzeltti. Sarraf’ın düzeltme yaptığı konulardan biri Halkbank’tan kredi istemesi, diğer konu ise İran işlemleri ile ilgili olan bölüm.
Aslan İran yaptırımlarının ne olduğunu biliyordu
Sarraf, İran Ulusal Petrol Şirketi’ne gitmesi gereken bir paranın kendi hesabına gelmesinden ötürü Halkbank yetkililerine sinirlendiğini anlatıyor.
Ayrıca Halkbank’ın eski genel müdürü Aslan’ın ve Halkbank’ın yaptırımların ne olduğunu ve hangi işlemlerin yaptırımları deleceğini bildiğini aktarıyor.
Süleyman Aslan’ın asistan sekreteri ile bir telefon görüşmesinin kayıtlara yeni kanıt olarak kabul edildi.
Sarraf, Halkbank’tan birkaç milyar avro çektiğini söyledi. Sarraf, altın ticaretiyle ilgili gümrükte nasıl yalan beyan vereceğini bizzat Aslan ve Atilla’nın anlattığını iddia etti.
Duruşmada Sarraf şirketi Royal’de kendisinden sonra ikinci yetkili kişi olan Abdullah Happani ile yaptığı bir telefon görüşmesinin kaydını anlatıyor.
Sarraf ‘a göre bu görüşmede daha önceki yıllarda İran’ı altının son durağı olarak yazarken ABD’nin ambargo kurallarının değiştirmesiyle bunu yapamadıklarını konuşuyorlar.
Halkbank’tan Atilla ile yaptığı telefon görüşmesini Happani’ye anlatan Sarraf , İran petrol parasının başka bir finansal kurum üzerinden kendisine gönderilmeye başlandığını belirtiyor.
Konuşmada Halkbank’ın kendilerine altının son durağı olarak nereyi göstermeleri gerektiğini söyleceğini vurguluyor.
Duruşma TSİ 12:30’da sona erdi. Duruşma sona erdi. Zarrab, yarınki duruşmada tanık olarak ifade vermeye devam edecek., yarınki duruşmada tanık olarak ifade vermeye devam edecek.
