Zeynep Oral: Orhan Pamuk Türkiye’de zor durumda değil

Pazar günü sona eren Frankfurt Kitap Fuarı kapsamında düzenlenen ‘Kapalı Kapılar Arkasında/Edebiyat Ödüllerinin Jürileri Nasıl Çalışıyor?’ konulu panelin konuşmacılarından Türkiye PEN Başkanı, gazeteci yazar Zeynep Oral, yaptığı açıklamalar aslında pek de yeni olmayan bir gerçeği ortaya çıkardı.

Zeynep Oral, yaptığı konuşmada ödül jürilerinin nasıl çalıştığına dair bilgiler verirken “bazen de hiç okumadan ödül verdiğimiz oluyor” dedi.

Uzun zamandan beri adeta bir ödüller cenneti olan Türkiye’de seçici kurulların her zaman şaibeli olduğu edebiyat çevrelerinde konuşuluyordu. Zeynep Oral da bu seçici kurulların birçoğunda yer alan bir isim.

Zeynep Oral’ın jürisinde yer aldığı ödüller

Zeynep Oral’ın seçici kurulunda yer aldığı ödüller/yarışmalar arasında en bilinenleri ise şöyle: Avrupa Birliği Edebiyat Ödülü (20017), Türk Tabipleri Birliği Behçet Aysan Şiir Ödülü (2011, 2012, 2013),  46. Uluslararası Antalya Altın Portakal Film Festivali (2009), AB Edebiyat Ödülü Türkiye Jürisi (20014).

Zeynep Oral, hiç okumadan verilen bu ödüllerin Türkiye’de yaşanan anti-demokratik gelişmelere karşı bir tavır olarak gerçekleştiğini, resmi ağızlarca yapılan kadın düşmanı açıklamaların ardından kadın haklarıyla ilgili yayınlara verilen ödüller örneğini verdi.

Herhalde kötü bir günündeydi ki, Zeynep Oral, “Türkiye’den yazarların bu kadar çok uluslararası ödül almasını istemiyorum” diyerek de dinleyicileri şaşırttı. Ancak daha sonra bu ödüllere aynı zamanda çok sevindiğini çünkü Aslı Erdoğan gibi yazarların bu ödülleri ‘çok iyi yazar oldukları’ için aldıklarını vurguladı. Zeynep Oral, ödüllerin birer ‘siyasi araç’ olarak görülmesine karşı çıkarken, hapisteki ya da baskı altındaki yazarların, gazetecilerin aldığı uluslararası ödüllerin elbette yararlı olduğunu vurguladı.

Orhan Pamuk Türkiye’de zor durumda değil

Paneldeki dinleyicilerden birinin “Orhan Pamuk’un Türkiye’de baskı altında olduğu”na dair söylemi üzerine Zeynep Oral, “Orhan Pamuk Türkiye’de zor durumda değil” diye yanıt verdi.  Oral, daha sonra da Orhan Pamuk’un uluslararası önemine dikkat çekerek, “Türkiye’deki gelişmeler hakkında biraz olsun konuşsa, bizler için çok yararlı olacak. Bu benim şahsi düşüncem” dedi.

Öte yandan Frankfurt Kitap Fuarına katılan Can Dündar ile yapılan söyleşi de ilginç olduğu kadar şaşırtıcıydı.  Türkiye’nin Almanya’nın gündeminden hiç düşmediğini söyleyen Dündar “Türkiye gündemden düşmüyor Almanya’da. Almanya ve Alman politikasının bir parçası Türkiye. Geçen yıl Aslı Erdoğan hapisteydi. Onun için toplantı yapmış ve serbest bırakılmasını istemiştik. O çıktı geldi. Bu yıl Aslı ile birlikte Ahmet Şık’ın çıkması için toplantı ve ödül töreni yaptık.” dedi.

Aslı Erdoğan “Edebiyat politikanın dışında kalmaz ve kalmamalı da”

Özgür Gündem Gazetesi Yayın Danışma Kurulu Üyesi olduğu için tutuklanıp 136 gün cezaevinde kalan Yazar Aslı Erdoğan da kendisine verilen ödülü almak üzere geldiği Frankfurt Kitap Fuarındaydı. Edebiyat konuşmayı özlediğini söyleyen Erdoğan Avrupa’dan pek çok ödül aldıklarını belirterek “Ödüllerin üzerinde bir tür tekel kurduk diyebilirim” yorumunu yaptı.

“Türkiye’de hapsedilmiş veya iktidara karşı mücadele eden son dönemde çok sayıda gazeteci, yazar ödüle layık görüldü. Bunu nasıl değerlendiriyorsunuz?” sorusunu Aslı Erdoğan: “Ödüller üzerinde bir tür tekel kurduk diyebilirim. Ben en son, Erich Maria Remarque ödülünü aldım. Medya ödülü aldım. Şimdi bir ödülüm daha var Almanya’da. Ben bunları daha çok Avrupa’nın bizimle bir dayanışması gibi yorumluyorum. Özellikle Avrupa Kültür Vakfı Ödülü aldım. Yani sanatıma verilen bir ödüldü ama diğerleri bir ölçüde dayanışma ve barış çabası için verilen ödüllerdi. Ancak küçümsenmemesi gereken şeyler bunlar” diye yanıtladı.

“Ödüllerde biraz da politik yaklaşım söz konusu mu?” sorusunu ise “Elbette. Ben bunda yanlış bir şey de görmüyorum. Edebiyat politikanın dışında kalmaz ve kalmamalı da.” şeklinde yanıtlayan Erdoğan bunun bir ödülle göz önüne getirilmesinde yanlış bir şey görmediğini ifade etti.