Cumhuriyet’in Diva’sı Müzeyyen Senar 100 yaşında!

1918 Bursa’nın Keles ilçesinde doğan Müzeyyen Senar, bugün 100 yaşında! Çok genç yaşta müzikle tanışan Müzeyyen Senar, müziğe olan ilgisine, eşsiz bir eğitim tecrübesi de ekledi, Anadolu Musiki Cemiyeti’nde kemençe üstadı Kemal Niyazi Seyhun Bey ve udi Hayriye Hanım gözetiminde müziğe başlayan Senar, güçlü sesiyle dikkatleri kısa sürede üzerine çekerek Sadettin Kaynak, Selahattin Pınar, Lem’i Atlı, Mustafa Nafiz Irmak gibi devrin önemli üstatlarından da ders alma fırsatı yakaladı.

Müzeyyen Senar, Perşembe günleri İstanbul Radyosu’nda şarkı söylemeye başladığında ismini ve sesini de çok geniş kitlelere duyurmuş oldu. Cumhuriyet tarihinin gazinoda solistlik müessesini ilk kez başlatan kadın sanatçısı olan Müzeyyen Senar’ı bu radyo programları ile keşfedenler arasında İstanbul’un en önemli müzikhollerinden biri olan 10. Yıl Belvü Gazinosu’nun sahibi İbrahim Dervişzâde de bulunuyordu ve gazinonun 1933 yılındaki yıldızlar programına Müzeyyen Senar’ı çıkardı. Müzeyyen Senar, sonraki yıllarda İstanbul’un başka ünlü gazinolarında da sahne alarak, sevenleriyle buluştu.

Müzeyyen Senar’ın müziği, hızla yayılan ünü sayesinde Cumhuriyet’in kurucusu ve bir Türk sanat müziği hayranı olan Mustafa Kemal’in de ilgisini çekti. Müzeyyen Senar, Mustafa Kemal’in en sevdiği sanatçı olarak da nam salmıştı. Aralık 1936’da Mustafa Kemal ile tanışma anını Müzeyyen Senar “Atatürk’ü gördüm ve dizlerimin bağı çözüldü. ‘Gel kızım, buraya, yanıma otur’ dediği anda bayılabilirdim” şeklinde özetlemişti. 35 yıl Müzeyyen Senar’la dostluk etmiş Radi Dikici de o anları ‘O Bir Devdi Bir Devirdi’ kitabında “(…) Bir taraftan rakısını yudumlarken tabaktaki leblebileri meze yapıyordu. Öyle keyifli bir içmesi vardı ki, imrenirdiniz. Sonra bana döndü ‘Şimdi senden bir şarkı istesem söyleyebilecek misin?’ dedi. Emredersiniz efendim dedim. Atatürk, Tatyos Efendi’nin hicazkar şarkısını seçmişti: ‘Mani oluyor halimi takrire hicabım / Üzme yetişir üzme firakınla harabım.’
Peşine Lavtacı Ovrik’in eserini okudum ‘Mestim bu gece sen de bana mest olarak gel.’ Atatürk ‘Hadi bakalım, şimdi Rumeli türküsü’ dedi. Rumeli türkülerini okurken bana refakat ediyordu. Sabahın ilk ışıkları görününce sofradan kalktı. Saz sustu, benim için endişeyle başlayan gece büyük bir keyifle sona ermişti.” diye anlatıyordu.

Radi Dikici aynı anı kitabında, Senar ile Mustafa Kemal’in Savarona yatındaki veda mahiyetindeki bir anısına da şöyle yer veriyordu: “Atatürk içeri girince herkes ayağa kalktı. Yaver, ‘Müzeyyen Hanım siz yine paşamızın yanında oturacaksınız’ dedi. Oturdum. Sonra bana döndü ‘Nasılsın kızım’ dedi. ‘Teşekkür ederim efendim’ dedim. ‘Bu akşam hangi makamla başlamak istersiniz’ diye sorunca, ‘Gelirken bir program hazırlamıştık, oradan başlamak isteriz’ dedim. O da ‘Hadi bakalım’ dedi. Sesim bütün salonda o derece güzel yayıldı ki bir ara Atatürk bana baktı. Bu geceyi ve Atatürk’ü asla unutmayacağım.” Senar, daha sonra Bursa’da belediye salonunda düzenlenen baloda şarkılar söyledi. Aynı gece dönemin ünlü tangosu Ayşe eşliğinde Atatürk’le açılış dansını yaptı. Mudanya’da demirli Ege Vapuru’nda Atatürk’ün coşup zeybek oynamasına da tanıklık etti.”

Radi Dikici anlatımıyla; “Ve yıl 1938, aylardan da hazirandır. Bir sabah erken saatte, saz üstadı Nubar Tekyay gelir. ‘Savarona yatından çağrıldık’ der. Sonrasını Müzeyyen Senar’dan dinliyoruz:

“Dikkatle baktığımda, yaklaşık 7-8 ay önce gördüğüm Atatürk’ten çok farklıydı. Süzülmüş ve yüzü incelmişti. Sanki saçları da seyrelmişti. Masaya oturmamızı işaret etti. Yine çok heyecanlanmıştım. Sofrada içki yoktu ve sigara da içmediğini fark ettim. Saat 15.00’te doktorunun tavsiyesiyle istirahate çekilmek mecburiyetindeydi. Ayağa kalkınca bekledik. ‘Teşekkür ederim çocuklar’ dedi. Bu bir veda idi. Hepimiz üzüntü içindeydik. Bu benim Atatürk’ü son görüşüm oldu.”

1938 yılında Ankara Radyosu’nun yayınlarına katılan Senar, 1941 yılına kadar radyo dinleyicileri ile buluşmaya devam etti. Gazino performanslarına ek olarak, titizlikle sürdürdüğü plak çalışmalarıyla da Türk sanat müziğine yepyeni ve unutulmaz bir renk kattı. Son gazino konserini 1983 yılında İstanbul Bebek Gazinosu’nda verdi.

1998 yılında Devlet Sanatçısı seçilen Senar, 2004 yılında Sezen Aksu tarafından düzenlenen ve sanatçı dostlarının katıldığı bir gecede 73.sanat yılını kutladı.

Türk Sanat Müziği’nin eşsiz ismi zatürre teşhisiyle kaldırıldığı hastanede yaklaşık bir haftanın ardından 8 Şubat 2015’te, 97 yaşında hayatını kaybetti. Ömrüne 30’un üzerinde albüm sığdıran Müzeyyen Senar’ın müziğe katkısı ise eşsizdir.

Müzeyyen Senar’ı 100. Yaş gününde saygı ve sevgiyle anıyoruz…