Kıdem tazminatına saldırı gündemde: Sınıf Tavrı mücadeleye hazırlanıyor

2019’da kıdem tazminatının kaldırılması gündemde. Uzun süredir AKP hükümetinin gündeme almak istediği “kıdem tazminatı reformu” Cumhurbaşkanlığı 2019 yılı çalışma takviminde yer aldı. Takvime göre Aralık sonu itibariyle kıdem tazminatı kaldırılarak “bireysel hesaba dayalı” bir sistem getirileceği ifade edildi.

Kıdem tazminatının kaldırılması uzun yıllardır AKP’nin planları arasında. Krizin etkilerinin artmasıyla birlikte sermayenin ihtiyaç duyduğu esnekleşmeyi ve kaynak aktarımını sağlamak isteyen AKP iktidarı, Yeni Ekonomik Plan’da belirttiği kıdem tazminatı “reform”unu gündeme aldı. 2019 yılı çalışma programına göre kıdem tazminatının kaldırılması Aralık ayı itibariyle başlayacak.

Resmi Gazetede yayınlanan programa göre, “tarafların katılımıyla” işçilerin kıdem tazminatına erişebilirliğinin artacağının savunulduğu programda, yeni sisteme dair detay plan verilmedi. Öte yandan, takvimde açıklanan vurgulara göre kıdem tazminatının bireysel emeklilik sistemine benzer bir fon sistemine geçirilebileceği düşünülüyor. Planda ifade edilen “bireysel sistem” ifadesiyle, kıdemin bugünkü anlamı olan “toplu koruma” yöntemi olduğu da kabul edilmiş oldu.

AKP gizliyor, sermaye ellerini ovuşturuyor

Çalışma takviminde çalışma hayatının esnekleştirilmesine dair de adım atılacağı belirtildi. Kıdem tazminatının kaldırılması iktidar tarafından “işçiler bu haktan yararlanamıyor” üzerinden meşrulaştırılmaya çalışılıyor. Kıdem tazminatı alabilen işçi oranının yüzde 15’lerde olduğu bilinirken, bu oranın düşük olmasının nedeninin ise eski çalışma yasaları olduğu malum. Bu gerçeği gizleyen AKP iktidarı ve sermaye çevreleri, fon sistemine geçişle birlikte kıdem hakkının daha kolay alınabileceğini belirtiyor.

Farklı fon sistemleri üzerinde tartışma devam ederken, kıdem hakkının içeriği ise tartışmaya alınmıyor. Kıdem tazminatı hakkı, işçiler için ciddi bir önem teşkil ediyor. Bu hak sayesinde işten çıkartmalar zorlaşırken, işçi sınıfı için kurallı çalışma hakkının sağlanmasının bir bileşeni de kıdem tazminatı. Bu hakkın kaldırılmasıyla birlikte işçi sınıfı için güvencesiz çalışma daha fazla gündeme gelecek.

Dahası fona aktarılan kıdemlerin, enflasyon karşısında erimesi ve fonun amaçları dışında kullanılması da olasılıklar dâhilinde. İşsizlik fonunun işçileri ücretleriyle kurulmasına karşın fonda biriken milyarlarca liranın ve fon büyüklüğünün yaklaşık yüzde 60’nın amaçları dışında kullanılması önemli bir ayrıntı. Dolayısıyla kıdem hakkının fona devri ve “bireysel sistem” içinde işçilerin değerlendirilmesi, gerek sosyal, gerekse de hukuki açıdan işçilerin aleyhine bir sonuç doğuracak.

Sendikal hareket sessizlik içinde, Sınıf Tavrı mücadeleye hazırlanıyor

Kıdem hakkının kaldırılmasıyla ilgili olarak daha önce “kırmızı çizgimiz” diyen Türk-İş cephesinden ise henüz bir ses çıkmadı. Yandaş Hak-İş kıdemin fona devrini desteklerken, DİSK ise tepki gösteriyor. İşçi hareketinin kıdem tazminatı konusundaki hazırlıksızlığı dikkat çekiyor.

Öte yandan, geçtiğimiz günlerde kurultayını toplayan Sınıf Tavrı, kıdem tazminatı konusunda bir çalışma başlatacağını duyururken, geçtiğimiz yılda benzer konuda Sınıf Tavrı’nın bir bülteni çıkmıştı.

Sınıf hareketi açısından kıdem tazminatının kaldırılması giderek önem kazanacağı öne çıkarken, sınıf hareketinin çeşitli bileşenlerinin bu konuya giderek önem vermesi, önümüzdeki dönem açısından kritik. Bu nedenle sınıf mücadelesinin unsurlarının kıdem hakkının kaldırılmasına karşı vereceği mücadele, gelecek dönem açısından belirleyici olacak.