Peaky Blinders ve emperyalizm – II

ÖZER AYDOĞDU

Yazımızın ikinci bölümünde, bu sefer İngiliz hükümetinin emperyalist amaçlarının ifşasına ve kullandığı aparatlara bakıyoruz…

Dizinin ikinci sezonuna geçmeden önce şunu belirtmek gerekiyor, ilkel sanayiyi ifşa eden birkaç görüntü dışında, işçi sınıfıyla ilgili pek bir girdi yok. Öte yandan bu sezon, burjuva devleti anlayışına geçildikten sonra İngiliz hükümetinin Kuzey İrlanda üzerindeki emperyal planlarına göz atabilmemizi sağlıyor. Bu yazının, Türkiye Komünist Hareketi’nin “ABD EMPERYALİZMİ KOVULMALI!” kampanyasıyla eş zamanı çıkmasıysa durumu daha bir manidar kılıyor; çünkü yazı boyunca da görebileceğimiz üzere, emperyalizm günümüzde ne kadar kalleş ve kanlıysa, yüz yıl önce de öyleydi.

Burjuva yönetim sistemine geçmeden önce de “üzerinde güneş batmayan imparatorluk” olarak anılan Britanya Krallığı’nın yüzyıllar boyunca döktüğü kan ve halklara çektirdiği zulüm, hâlâ tarihteki karanlık yerini koruyor. Ama önceleri sömürge ve manda sistemi, son iki yüzyıldır da emperyal baskı ve sömürü politikalarında, hiçbir toplum ya da ülke İngilizlere, Kuzey İrlanda halkı kadar kök söktürmedi. Her ne kadar son zamanlarını radikal ve protestanlık merkezli geçiren bir IRA gördüysek de II. Paylaşım Savaşı sonrasında, İngiliz hükümeti ve kraliyetin oyuncağı olmaktan usanmış Kuzey İrlanda halkı, 1919’da bağımsızlık mücadelesi vermek için IRA’yı (Irish Republican Army – İrlanda Cumhuriyet Ordusu) kurmuş ve örgütlenmeye başlamıştı.

“BARIŞ” DİYEREK SAVAŞ

Dizinin ikinci sezonu ise bu kuruluşun tam 2 yıl sonrasında, 1921 yılında, ilk barış görüşmelerinin başladığı tarihte geçiyor. O dönemde IRA içinde bir barış yanlısı, bir de barış karşıtı iki taraf ortaya çıkıyor… Ancak dönemin konjonktüründe barışı seçmek, İngilizlere boyun eğmek anlamına geleceğinden hainlik anlamına geliyor. IRA kanunlarında bunun cezası ölüm.

(İlgilenenlere 2006 yapımı bir Ken Loach filmi olan The Wind That Shakes The Barley [Özgürlük Savaşı] isimli, IRA’nın kuruluş dönemini anlatan eseri önerebilirim. Ayrıca başrolde yine Cillian Murphy oynuyor.)

İkinci sezon çetenin barı olan Garrison’ın bombalanmasıyla başlıyor ve bombalardan çıkan yeşil konfetilerle eylemin IRA bağlantılı olabileceğini anlıyoruz. Devam eden bölümlerdeyse, Churchill ile beraber İngiliz Gizli Servis’inin başı olarak izlediğimiz, albaylığa yükselmiş Chester Campbell ve ‘barış’ yanlılarının, Kuzey İrlanda’da kaos ve iç karışıklık yaratmak amacıyla yüksek rütbeli bir İngiliz subayını öldürmeyi planladıklarına şahit oluyoruz. Ama şöyle bir sıkıntı var; suikastın planlayıcılarının İngiliz hükümeti ya da ‘barış yanlıları’ olduğunun hiçbir şekilde anlaşılmaması gerekmekte. İşte tam burada, hem harcanabilir hem de ne gizli servise ne de ‘barışçılar’la bağlantısı olabileceği anlaşılabilecek, mükemmel bir aday buluyorlar: Tommy Shelby. Plan ise, suikast gerçekleştikten hemen sonra Tommy’yi de ortadan kaldırarak komploya dair bir kanıt bırakmamak. Ama Churchill ve İngiliz emperyalizminin dizinin kahramanlarına dair başka planları da var…

Sezon biterken, izleyenlerin kafasındaki soru işareti şu: Tommy istediği güce ulaşabilmek için kendinden ve çevresinden daha neleri ve kimleri feda edecek?

EMPERYALİZMİN ENSTRÜMANLARI

Son tahlilde genel bir yorum yapacak olursak, emperyalizm kendi ellerini kirletmek istemediği takdirde, pis işlerini yaptırmak için aracılar arayıp bulmakta, bulamadığı takdirdeyse yaratmakta. Yakın dünya tarihine bakarsak; Afganistan Savaşı’nda ortaya çıkan El Kaide; Arap Baharı sürecinde ortaya çıkan Müslüman Kardeşler, IŞİD, El Nusra gibi radikal dinci örgütler gibi emperyalizmin yarattığı aracı canavarlar kadar; PYD, ETA gibi sol menşeli ortaya çıkıp da temelde emperyalizmin aracısı olan örnekler de mevcut.

Emperyalizm ile anlaşılmaz, emperyalizme taviz verilmez, emperyalizm ile sadece ve sadece topyekun bir anti-emperyalist çizgi doğrultusunda mücadele edilir. Asıl ve onurlu olan budur!

Üçüncü yazıda görüşmek üzere.

Not: Diziyi izleyenler için, dizide şu ana kadar çalmış bütün şarkılardan oluşan parça listesini de link olarak alta ekliyorum, iyi dinlemeler.

PEAKY BLINDERS