Türkiye'deki gerçek enflasyon oranı kaç?
Financial Times'a göre Türkiye'deki gerçek enflasyon oranı yüzde kaç?
Geçen yılın dünya enflasyon şampiyonu olan Türkiye bu yılın ilk çeyreğinde fiyat artış biraz düşürmeye başarsa da Nisan ayı verileri işlerin bir anda değiştiğini göstermişti.
2017’yi yıllık yüzde 11.92 artışla kapatan tüketici fiyatları (TÜFE), Ocak, Şubat ve Mart’ta sırasıyla yüzde 10.35, 10.26, 10.23’e düştükten sonra Nisan ayında yüzde 10.85’e tırmandı. Bu son 16 yılın en yüksek Nisan ayı enflasyon oranıydı.
Reuters’ın son anketinde ise Tüketici Fiyatları Endeksi’nde (TÜFE) mayıs ayında yüzde 1,45 artış bekleniyordu. Uzmanlara göre enflasyon yüzde 14,50’nin üzerini görebilir.
Financial Times’ın yayımladığı bir analizde ise Türkiye’de gerçek enflasyonun gösterilenden çok daha yüksek olduğu belirtiliyor.
ABD’li profesör Steve Hanke, yıllık enflasyon oranının yüzde 39,2 olduğunu öne sürüyor. Hanke enflasyon hesaplamasından hareketle faizin de yüzde 40’ın üzerinde olması gerektiğini belirtiyor. Liradaki değer kaybını ve Türkiye’nin attığı adımları değerlendiren Financial Times, Türkiye’ye dair dış borç ve kur endişelerinin yanı sıra, enflasyonun düşük gösterildiği yönünde endişeler de bulunduğunu aktardı.
FT’de yer alan Jamie Powell imzalı yazıda ABD’li iktisat profesörü Steve Hanke, geçtiğimiz hafta yayımladığı bir makalesinde Türkiye’de liradaki değer kaybının da ardından gerçek enflasyonun yıllık yüzde 39,2’ye ulaştığını belirtiyor. Hanke, “Satın Alma Gücü Paritesi”ne dayanan metodolojisinden enflasyonu “döviz kuru değişimi”ni baz alarak hesaplıyor.
Yazıda bu rakamın resmi rakamın 3,6 katı olduğu vurgulanırken, Hanke enflasyonla mücadele etmek için faizlerin yüzde 40’ın üzerine çekilmesi gerektiğini öne sürüyor.
FT’deki yazıda Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın faiz konusundaki tutumuna atıf olarak “Bunu Erdoğan’a söylemeyin” denilirken, Steve Hanke’nin Forbes’ta yayımlanan yazısında lira için talebin azaldığı, piyasada çok fazla “düşük kaliteli lira” bulunduğu belirtiliyor.
Hanke, Forbes’a yazdığı yazıda Erdoğan Türkiye’yi yönettiği sürece “durumun değişmeyeceğini” söylüyor.
Hanke’nin gerçek enflasyonu bulmak için yaptığı hesap, Jacob Frenkel ve Gustav Cassel’in 1920’lerde Almanya’daki hiperenflasyonu ölçmek için geliştirdiği metodolojiyi kullanıyor.
Hanke ve meslektaşı Charles Bushnell, gerçek enflasyonu bulmak için yerel para birimi cinsinden görece alım gücünü ölçüyor. FT yazısında, Türkiye ekonomisinin görece “şeffaf” olduğu, açıklanan resmi rakamlar sebebiyle böyle bir hesaba gerek olmayabileceği dile getirilerek, açıklanan resmi tüketici fiyat endeksleri aktarılıyor.
Ayrıca yazıda dolar/lira kurunu enflasyonu ölçmek için kullanmanın yarattığı sorunlardan bahsedilerek, Türkiye’nin en çok ithalat yaptığı ülkelerin başka para birimleri kullanan Rusya, Almanya, Çin ve İngiltere olduğu ifade ediliyor.
Bu sebeple Türkiye’nin dış borcu dolar cinsinden olsa da, enflasyona etkiyi gösterecek para biriminin dolar olmayabileceği savunuluyor.
