Hafıza-i Beşer

4 Ekim 1957: Uzaya ilk yolculuk Sputnik’le başladı

Sputnik 1 uydusu SSCB’nin bilim ve mühendislik alanındaki gelişiminin göstergesi sayılır. Tasarımı, Sovyet roket bilim insanı Sergey Korolyov tarafından yapıldı.

4 Ekim 1957: Uzaya ilk yolculuk Sputnik’le başladı

Uzaya ilk defa SSCB tarafından gönderilen uydu aracı Sputnik’le uzay yarışı başladı ve uzay biliminin gelişmesi bu paralelde ilerledi. Bu bilimsel ve teknolojik rekabet, psikolojik harekat etkisi yarattı; soğuk savaşın önemli bir unsuru oldu.

Sputnik 1 uydusu SSCB’nin bilim ve mühendislik alanındaki gelişiminin göstergesi sayılır. Tasarımı, Sovyet roket bilim insanı Sergey Korolyov tarafından yapıldı.

80 kg ağırlığında, çapı 58 cm ve yörünge yüksekliği 250 km olan bir daireye bağlı, 2,4 ile 2,9 m uzunluğunda dört uzun anteni olan bu uydu; bugün Kazakistan içinde kalan Baykonur Uzay Üssü’nden fırlatıldı.

Sputnik, 1 pili bitinceye kadar 3 hafta boyunca dünyaya sinyal gönderdi. Yaklaşık 3 ay boyunca yörüngede kalıp, 70 milyon km katetti ve 1958 Ocak’ında atmosfere girerek yanmıştır.

SSCB’nin Sputnik’i fırlatması, dünyada ve özellikle ABD’de geniş yankı buldu. ABD de uzaya bir uydu gönderdi ancak ilk girişimler başarısız oldu. 1958 yılında bir uydu gönderilse de bu alanda geri kalmışlık gözden geçirildi. ABD, bundan sonra fen bilimlerine yoğunlaştı ve bu alandaki bütçeyi arttırdı. 1958 Temmuz’unda NASA ve gene aynı yıl Savunma İleri Araştırma Projeleri Ajansı (DARPA) kuruldu.

Bundan sonra SSCB, uzaya ilk kez bir canlı (Sputnik 2, 1957), güneş yörüngesine oturan ilk uydu, (Luna 1,1959), aya giden ilk uzay aracı (Luna 2, 1959), ayın arka yüzünün ilk fotoğrafı (Luna 3,1959), ilk insan Yuri Gagarin (Vos-tok 1, 1961), uzayda ilk telsizli iletişim (Vostok 3,1962), uzaya gönderilen ilk kadın kozmonot Valentina Tereşko-va (Vostok 6, 1963), birden fazla mürettebatlı ilk uzay aracı (Voskhod 1, 1964), ilk uzay yürüyüşü Aleksey Leonov (Voskhod 2, 1965), başka bir gezegene, Venüs’e inen ilk sonda (Venera 3,1965) ve ilk uzay istasyonu (Salyut, 1971) kurmak gibi ilkleri gerçekleştirerek, uzay bilimindeki liderliğini uzun süre elinde tuttu.