7 Aralık 1993: Abidin Dino hayatını kaybetti
1938’de çıkarılan S.E.S ( Sanat, Edebiyat, Sosyoloji) Dergisi’ne katkıda bulundu, pekçok dergi içinde yazdı. TKP’li olarak ülke içinde gelişen faşizm ve savaş rüzgarına karşı antifaşizm çağrıları yaptı.
Toplumcu gerçekçiliğin en önemli temsilcilerinden ressam, karikatürist, yazar ve yönetmen Abidin Dino 1913’te İstanbul’da dünyaya geldi. Çocukluğunu ailesiyle beraber Cenevre ve Fransa’da geçirdi.
1925’te Türkiye’ye döndükten sonra Robert Koleji’nde okudu. Abisi şair Arif Dino’nun teşvikiyle resim, yazarlık ve karikatüristlik üzerine kendisini yetiştirdi.
1930’lu yılların başında yazıları ve çizimleri çeşitli dergilerde yayımlandı. Nazım Hikmet’in Sesini Kaybeden Şehir ve Bir Ölü Evi kitaplarının kapağını çizdi. Türkiye Komünist Partisi ile tanışıklığı ve üye oluşu gene bu dönemlerdeydi.
D Grubu adlı sanat grubunun kurucuları arasında yer aldı.
1933’te Türkiye’ye Türkiye’nin Kalbi Ankara belgesel filmini çekmek üzere gelen Sovyet yönetmen Sergey Yutkeviç, resimlerini beğendiği Abidin Dino’yu eğitim için SSCB’ye davet etti. 1934’te sinema eğitimi için gittiği Leningrad’ta Sergei Eisenstein ve Yutkeviç gibi isimlerin yanında çalıştı; makyaj, dekor, senaryo ve rejisörlük üzerine kapsamlı bir eğitim aldı. Ayrıca toplumcu gerçekçi sosyalist akımın pratik altyapısını da burada pekiştirmiş oldu. Dino, 2. Dünya Savaşı arefesinde 1937’de buradan ayrılmak zorunda kaldı.
1938’de çıkarılan S.E.S ( Sanat, Edebiyat, Sosyoloji) Dergisi’ne katkıda bulundu, pekçok dergi içinde yazdı. TKP’li olarak ülke içinde gelişen faşizm ve savaş rüzgarına karşı antifaşizm çağrıları yaptı.
Gittiği Londra’da bir süre kaldıktan sonra, Paris’e yerleşti. Burada Pablo Picasso, Gertrude Stein, Tristan Tzara gibi isimlerle dost oldu. Fransız Komünist Partisi içinde temaslarda bulundu. İspanya İç Savaşı’na Cumhuriyetçilerin tarafında katılmak üzere başvuru yaptı, ancak kabul edilmedi.
1939’da Türkiye’ye döndü. 1941’de liman çevresindeki balıkçıların konu alan sergiyle Yeniler Grubu’nu duyurmuş oldu. Abidin Dino resimlerinde Anadolu insanını, yoksulluğu, geri kalmışlığı, işçiyi, köylüyü açık ve özgün bir şekilde işlemeye başladı. Toplumcu sanatın gerçekçiliğini koruyup özgünlüğünü yitirmeden evrenselliğe ulaşacağını savundu.
Savaşın sürdüğü bu yıllarda, sosyalistlere yapılan baskılar da devam ediyordu. Liman Sergisi ile ilk sürgünü Çorum sonra Adana oldu. Buradayken yazdığı Kel isimli oyunu toplatıldı. Çukurovalı pamuk işçilerini konu alan resimler çizdi.
1952’de yurtdışı yasağının kalkmasıyla Paris’e yerleşti. Fransa, ABD, Cezayir gibi ülkelerde sergi açtı. New York Dünya Sanat Dergisi danışmanlığı yaptı.
Gol isimli belgesel filmiyle yönetmen Robert Joseph Flaherty anısına verilen ödülün sahibi oldu.
1968 öğrenci olaylarına katıldı. Paris sokaklarında yürüyüşlere katıldı, isyanın resimlerini çizdi.
1979’da Fransız Plastik Sanatlar Birliği’nin Onursal Başkanı seçildi. Fransız Kültür Bakanlığı Sanat ve Edebiyat Altın Şövalye Nişanı’yla ödüllendirildi. Abidin Dino, Paris Türk Ekolü pentür sanatçılarındandı.
Abidin Dino’nun Türkiye’deki sergileri arasında ’Eller, Parmaklar, Acılar, Acayipler, Tedirginler, Domatesler’ ve ‘Bu Dünya Sergisi’ var. El motifli heykeli 1993’te Maçka’ya yerleştirildi. Aynı sene, Abidin Dino’nun Biçimden Öte ve Acıyı Çizmek kitapları yayımlandı.
7 Aralık 1993’te tiroid kanseri nedeniyle Paris’te hayatını kaybetti. Cenazesi Aşiyan Mezarlığı’na getirildi.
