Amerikan mahkemesinde Rusya oligarkları
Rusya’da özelleştirme adı altında yürütülen yağma kampanyasının şefi Anatoli Çubays ile dostluğu olan Blavatnik 1998’den itibaren Rusya’da petrol sektörüne yatırım yaptı. Blavatnik’in üniversiteden sınıf arkadaşı Vekselberg de Rusya’nın en zengin oligarklarından biri, Renova şirketler grubunun sahibi, Putin ve Medvedev’in dostu, Putin’den çeşitli devlet nişanları aldı.
Candan Badem
Geçenlerde ABD’nin New York ticaret mahkemesinde ilginç bir davada karar verildi. Rusya Federasyonunu oluşturan özerk cumhuriyetlerden Çuvaşistan Özerk Cumhuriyeti eski senatörlerinden dolar milyarderi oligark Leonid Lebedev, yine dolar milyarderi oligark Leonard Blavatnik ve oligark Viktor Vekselberg’i dava ediyordu. Davanın konusu 2013’te Rusya petrol şirketi Rosneft’e satılan eski petrol şirketi TNK-BP’nin satışından elde edilen gelirin bölüşümüydü. Görünüşte davacı ve davalılar Rusyalı ama dava ABD’de görüldü.
Lebedev, Blavatnik ve Vekselberg, 2001 yılında özelleştirilerek yağmalanan Rusya’nın üçüncü büyük petrol üreticisi TNK’nin özelleştirmesine katılan şirketin ortaklarıydılar. Aralarındaki sözleşmeye göre Lebedev şirketin karından % 15 pay alacaktı. 2003 yılında TNK ve BP, TNK-BP’yi kurdular. Ortaklar 2013 yılında TNK-BP’yi Rosneft’e 55 milyar dolara sattılar ancak Lebedev satıştan %3.75 pay alması gerektiğini öne sürerek ortaklarına karşı 2 milyar dolarlık alacak davası açtı. Blavatnik ve Vekselberg ise 2003 yılında Lebedev’in şirketi Coral Petroleum’a 600 milyon dolar ödediklerini ve kendisine borçları olmadığını söylediler. Ortaklar anlaşamayınca Lebedev New York mahkemesinde dava açtı ve geçenlerde davayı kaybetti. Lebedev’in avukatı davayı ABD Yüksek Mahkemesinde temyize götüreceklerini bildirdi.
1957’de SSCB’de Odesa’da doğmuş olan Leonid (İngiliz adıyla Leonard) Blavatnik, 1978 yılında ailesiyle birlikte SSCB’den ABD’ye göç etmiş. (E hani SSCB “demir perde” idi?). Rusya’da özelleştirme adı altında yürütülen yağma kampanyasının şefi Anatoli Çubays ile dostluğu olan Blavatnik 1998’den itibaren Rusya’da petrol sektörüne yatırım yaptı. Blavatnik’in üniversiteden sınıf arkadaşı Vekselberg de Rusya’nın en zengin oligarklarından biri, Renova şirketler grubunun sahibi, Putin ve Medvedev’in dostu, Putin’den çeşitli devlet nişanları aldı, Skolkovo vakfının yöneticisi ve 2017 yılından beri Güney Kıbrıs vatandaşı. Lebedev de sayılı oligarklardan, Putin’in Yekpare Rusya (Yedinaya Rossiya) partisinin üyesi, Putin’den ve Rus Ortodoks Kilisesinden nişanları var.
İşte Rusya’nın SSCB’den kalan maddi mirasını yağmalayıp yurt dışına çıkaran, hem Rusya’da hem ABD ve Avrupa’da şirketleri olan, birden fazla devletin pasaportunu taşıyan ve Putin’in dostu olan hırsız oligarkların tipik temsilcileri bunlar.
