Bankalar faiz arttıracak
Bloomberg'in uluslararası sitesinde Türk bankalarına dair önemli bir iddiada bulunuldu. İddiaya göre bir çok Türk bankası pazartesinden başlamak üzere faiz arttırmayı tartışıyor.
Uluslararası Bloomberg sitesinde Kerim Karakaya’nın haberine göre belli başlı bazı büyük Türk bankaları pazartesiden başlamak üzere mevduata verdikleri faizleri arttırmayı tartışıyor. Haber bankaların bu planlarını bilen içeriden” bir bankacıya dayandırılmış. İsmini vermek istemeyen kaynağa göre en az altı büyük banka bu konuyu planlamakta…
Kaynağa göre bankacılar bu kez siyasi yönetimden bu planlar hakkında ciddi bir tepki görme ihtimalini düşük bulduklarından böyle bir hamleye girişiyorlar.
Halbuki 31 Mart yerel seçimi öncesindeki haftalarda otoriteler tarafından bankalara mevduat çekmek için birbirleriyle sert bir rekabet içine girmemeleri telkin ediliyordu. Böylece seçim öncesi borç alma maliyetlerinin yükselmesinin önüne geçilmesi amaçlanmıştı.
Bu kez mevduat faizlerinin niye arttırılmak istendiği ise aslında açık. Çünkü Türk vatandaşları yığın halinde TL’den çıkıp dövize geçiyorlar. Döviz tevdiat hesapları (DTH) son yedi ayda % 20 artarak 182 milyar dolara yükseldi. Çünkü enflasyon oranı resmî hedefin tam dört katı ve mevduat faizleri mevcut enflasyon oranını belki ancak karşılıyor.
Öte yandan döviz kuru da belli başlı üç sebep yüzünden yükselmeye devam ediyor: 1. ABD ile jeopolitik nedenlerle süregelen gerilim 2) İstanbul seçimlerinin iktidar blokunun itirazları nedeniyle iptal ihtimalinin hâlâ sürüyor olması 3) TCMB’nin rezervlerindeki “volatilite” ya da oynaklık denebilecek (tam olarak açıklanamayan ) değişimler.
Bunların da sonucu olarak bu yıl başından beri belli başlı para birimleri arasında TL, Arjantin Pezosunu saymazsak % 11 kayıpla en kötü performansı gösteren para birimi.
Faizlere gelince TL mevduat faizlerinin ağırlıklı ortalaması Bloomberg’in derlediği rakamlara göre % 21 düzeyinde; ve bu ay başından beri % 1 civarında yükselmiş durumda.
Bloomberg haberinde bu konuyla ilgili soru yönelttikleri BDDK yetkililerinin, faiz arttırma iddialarıyla ilgili “bankaların kendi ticari mülahazaları ile faizleri belirlemekte serbest oldukları” şeklindeki genel bir ifade dışında yorum yapmaktan kaçındıkları belirtildi.
FAİZ ARTTIRIMI ZATEN BAŞLADI MI?
Bloomberg’in haberinde seçim sonrasında sadece % 1 düzeyinde bir faiz yükselmesi olduğu bilgisine rağmen Paraanaliz’in topladığı bilgilerde durum biraz daha farklı görünüyor. Gerçekte son 1 ayda kredi faizleri % 3-4 arası yükselerek ortalama % 27’lere tırmanırken; mevduata verilen faiz ise paranın 32 gün minimum vadeli veya rotatif kredili mevduat olmasına bağlı olarak yine değişiyor. 10 bin lira üstü rakamlarda faiz 21,50 veya en çok 22-22,50 iken günlük rotatif mevduatta iyi kredi istihbaratına bağlı olarak bile 17’ye, hatta 16’ya kadar düşüyor. Öte yandan faizlerin vade yapısında da uzun vadeli faizler pratikte daha düşük hale geldi. Büyük miktarda parayı uzun vadeli olarak yatırdığınızda faiz oranı yükseleceğine azalıyor. Bunun bir sebebi iyi denebilecek bir durum: Demek ki bankalar uzun dönemde enflasyonun düşeceğini bekliyor. Diğer bir bakışa göre ise “bankalardaki kısa dönemli TL ihtiyacı bir hayli yükseldi” şeklinde de yorumlamak mümkün.
