12 Ağustos 1968: Reşat Fuat Baraner hayatını kaybetti
Ölümünün 51. yıldönümünde Reşat Fuat Baraner’in mücadelesi ve anısı önünde saygıyla eğiliyoruz.
Ölümünün 51. yıldönümünde Reşat Fuat Baraner’in mücadelesi ve anısı önünde saygıyla eğiliyoruz.
Reşat Fuat Baraner 1902 yılında Selanik’te dünyaya gelir. Ailesi, 1. Balkan Savaşı’ndan sonra Konya’ya taşınır. Lise öğrenimini Konya Lisesi’nde bitirdikten sonra bir süre Anadolu-Bağdat Demiryolu Merkez İdaresi’nde çalışır. Öğrenimine devam etmek için İstanbul Üniversitesi matematik bölümüne kaydolur. Okulundaki başarısı ile, yurtdışına gönderilecek öğrenciler arasına girer.
Reşat Fuat, lise yıllarında antiemperyalist bir öğrenci birliği kurmuş ve mahalli mitingler düzenlemiştir. Üniversitede okurken (1925) TKP’li olmuş; Almanya’ya gittiği bu sene içerisinde Berlin Türk Cemiyeti (Ali Cevdet ve Selahattin Nejat ile beraber)’ni kurarak faaliyetlerini hızlandırmıştır. Bir yandan da Moskova’daki Dış Büro ile ilişki halindedir. 1926 yılı gibi Türkiye’ye döner ve 1928’de Lenin Okulu’nda okumak üzere Moskova’ya gider. Burada politik eğitimini tamamladıktan sonra 1930 yılında İstanbul’a gelir ve il komitesinde görev alır. Buradayken, Kızıl İstanbul dergisini çıkartır; ordu içerisinde antimilitarist çalışmalar yürütür. 1931 yılında başlayan tutuklamalar, mahkumiyet ve açlık grevi sürecinden sonra 1933 yılında, 10. yıl affıyla tahliye edilir.
1934 yılında Moskova’ya giden Reşat Fuat, KUTV (Doğu Halkları Komünist Üniversitesi)’ndeki öğrencilere konferanslar verir. İspanya İç Savaşı için hazırlanan gençlere eğitim verir.
1934 yılının sonunda, parti yönetimini güçlendirmek amacıyla yeniden ülkeye gönderilir. Bu görevinden sonra Moskova’ya gider ve KEYK çalışmalarında bulunur. 1937’de Türkiye’ye döndükten hemen sonra tutuklanır, 1938’de serbest bırakılır.
Baraner, 1938 yılında TKP Genel Sekreteri olur. (1938-1944) 2. Paylaşım Savaşı boyunca hakim olan Turancı-ırkçı siyasete karşı bir dizi illegal yayın (Yeni Edebiyat) çıkartır. Antifaşist nitelikteki bu yazılarda hükümeti uyarıp, Sovyet dostluğu çağrısı yapar. Bu anlamda En Büyük Tehlike adlı broşür, en önemli eserlerinden kabul edilir. Bu broşür, mecliste uzun tartışmalar yaratmış; Turancı yargılamalarına dolaylı da olsa kapı aralamıştır.
1943 senesinde askere alınsa da firar eder ve parti çalışmalarına devam eder. Bu dönemler onun, TKP’yi toparlama sürecidir.
Partinin bütün bu faaliyetlerine karşı 1944’te komünist tevkifatı başlar ve 9 yıl hüküm giyer.
1950 DP affıyla dışarı çıkar. Çok geçmeden 1951 tevkifatıyla, 167 kişilik bir kadroyla içeri tekrar alınır. Bu sürede Ankara ve İstanbul cezaevlerinde yatan Reşat Fuat, 1958’de tahliye edilir.
Bundan sonraki hayatını tercümanlık yaparak sürdürür ve Türk Solu dergisinde yazmaya başlar.
Engels’in ‘Anti-Duhring’ini ve Lefebvre’nin ‘Karl Marx Hayatı ve Eserleri’ni çevirir.
Kanser teşhisiyle yattığı hastanede 12 Ağustos 1968 tarihinde hayatını kaybeder. Feriköy mezarlığında, Dr. Şefik Hüsnü’nün yanına gömülür.
