'İller Bankası yüksek faizle aldığı kredileri AKP'li belediyelere düşük faizle verdi'

Sayıştay denetim raporunda, İller Bankası'nın yüksek faizle aldığı kredileri başta AKP'liler olmak üzere belediyelere düşük faizle verdiği ortaya çıktı.

Sayıştay denetim raporunda, İller Bankası’nın yüksek faizle aldığı kredileri başta AKP’liler olmak üzere belediyelere düşük faizle verdiği ortaya çıktı.

Borçluları arasında AKP’li belediyelerin ilk sıralarda bulunduğu İller Bankası, belediyelere kullandırılan ve tahsilinde güçlük yaşanan krediler dolayısıyla risk ile karşı karşıya kaldı. Yüksek faizle aldığı kredileri düşük faizle belediyelere veren banka, kredi taleplerini karşılamak için emanet fonları da devreye soktu.

BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre; Bursa’nın 1 milyar 73 milyon lira ile birinci, Antep’in 821 milyon lira ile ikinci, Sakarya’nın 805 milyon lira ile üçüncü, Konya’nın 699 milyon lira dördüncü, Antalya’nın 614 milyon lira ile beşinci sırada borçlu olduğu İller Bankası’nda yaşanan sorunlar Sayıştay’ın denetim raporunda gözler önüne serildi. 2017 yılı raporunda bankanın nakit sorunuyla karşı karşıya kalma riskine dikkat çekildi. Bunun gerçekleşmemesi için kaynak ve kullanım dengesine dikkat edilmesi, yüksek faizle kaynak sağlanarak daha düşük faizle kredi verilmesi politikasının gözden geçirilmesi istendi.

Kredi yetmedi

Bankayı sıkıntıya sokan sürecin anlatıldığı rapora göre, ocak ayında banka kaynaklarından 6 milyar TL kredi tahsisi öngörüldüğü, ancak bu tutarın kredi taleplerini karşılayamadığı gerekçesi ile Haziran’da 7.5 milyar TL’ye üç ay sonra da 8.5 milyar TL’ye çıkartıldığı bildirildi.

Emanet fonlar devrede

Yerel yönetimlerden gelen yoğun kredi talebi nedeniyle bankanın nakit yönetimi açısından zorlandığı belirtilerek, bunun kurumda hazırlanan raporlara da yansıdığı kaydedildi. Temmuz 2016 Risk Değerlendirme Raporu’nda nakit darboğazında atılacak adımlar için birimlerin hazırlıklı olması istendi. Bu arada, nakit akışındaki dengesizlik dolayısıyla bankanın kullanılabilir likit tutarı negatif düzeylere geriledi ve emanet fonlar kullanılmaya başlandı.

Yüksek kredi tahsisine ve kullandırımına devam edilmesi ve Ağustos 2017’de emanet fonlarının da artık yetmemeye başlamasıyla birlikte bankalararası para piyasasından borçlanılmaya başlandığı raporda vurgulandı.

Borçlanmalar

Bankanın 2015 yılında pozitif olan net nakit dengesi, kredi taleplerinin karşılanmaya devam edilmesinin de etkisiyle 2016’dan itibaren negatife dönerek bu yönde sürdü. Oluşan likidite ihtiyacının karşılanabilmesi için Ağustos 2017’den itibaren bankalararası para piyasasından günlük, haftalık ortalama yüzde 12-14 faizle borçlanıldı.

Bankanın İş Sürekliliği Afet ve Acil Durum Yönetim Merkezi Komitesi, artarak devam eden likidite sıkışıklığı üzerine temmuz ayında toplandı. Toplantıda likidite durumunun negatif yönde ilerlemesinin en önemli nedeninin yerel yönetimlere tahsis edilen kredilerin ve kullandırımların 2015 yılından itibaren artması olduğu vurgulanarak tedbir önerildi.

Bunun üzerine yerel yönetimlerin kredi ihtiyaçlarını bankalardan karşılamaya teşvik edilmesi, bankalararası para piyasasından borçlanmaya ilişkin limitlerde değişikliğe gidilmesi kararı alındı.

Fazlaya alıp ucuza vermek

Likidite yetersizliği sürdüğünden “kredi tahsislerinin asgaride karşılanması, gayrimenkullerin nakde dönüştürülmesi, Vakıfbank ve Halkbankası’ndan uzun vadeli borçlanılması” gibi kararlar alındı. Banka, Vakıfbank ile 1 milyar TL, Halkbank ile 750 milyon TL için yüzde 14.5-16 faiz oranı ile kredi anlaşması imzaladı. Raporda, “Kaynak temini için katlanılan bu faiz oranlarına karşılık yerel yönetimlere kullandırılan kredilerin faizi ise yüzde 9-9,5 dolaylarındadır” denildi.

Banka’nın Aralık 2017’de kredi taahhüdünün 9,9 milyar TL olduğu belirtilen raporda, “Banka’nın sadece kendi özkaynakları ile kredi kullandırmasının uzun bir süre mümkün olamayacağı ve borçlanma ihtiyacının artarak süreceği anlaşılmaktadır” denildi.

‘Eşit davranın’

Raporda, olağanüstü hallerde kredilerin anapara taksitinin ertelenebildiği anımsatılarak, 2015’de 5 yerel yönetimin 16 milyon TL, 2016’da 14 yerel yönetimin 59 milyon TL ve 2017 yılında 17 yerel yönetimin 141 milyon TL borcunun yapılandırıldığı bildirildi.

Bazı yerel yönetimlerin kredilerini olağanüstü yağış ya da terör nedeniyle yapılandırıldıkları belirtilerek, ancak bazılarının sadece ödeme güçlüğü gerekçesiyle yapılandırma isteklerinin kabul edildiği belirtildi. Raporda, bankanın bu konuda standart bir uygulamasının olmadığının altı çizildi.