İSİG Meclisi: Eylül ayında en az 145 işçi yaşamını yitirdi

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi, yayınladığı Eylül ayı raporunda geçtiğimiz ay en az 145, yılın ilk dokuz ayında ise en az 1320 işçi yaşamını yitirdiğini açıkladı.

Raporda son 9 ayın vahim tablosu, “Ocak ayında en az 159 işçi, Şubat ayında en az 127 işçi, Mart ayında en az 114 işçi, Nisan ayında en az 153 işçi, Mayıs ayında en az 164 işçi, Haziran ayında en az 131 işçi, Temmuz ayında en az 178 işçi, Ağustos ayında en az 149 işçi ve Eylül ayında en az 145 işçi”nin hayatını kaybettiği şeklinde açıklandı.

Eylül ayında en çok işçi ölümü yaşanan şehir 17 rakamı ile İstanbul olurken, onu İzmir, Bursa ve Muğla izledi.

İSİG Meclisi’nin Eylül ayı raporu şöyle:

• Yüzde 81’ini ulusal ve yerel basından; yüzde 19’unu ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri ve sendikalardan öğrendiğimiz bilgilere dayanarak tespit ettiğimiz kadarıyla Eylül ayında en az 145 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi…

• Raporumuzda meslek hastalığı nedeniyle gerçekleşen sadece bir iş cinayeti var. Oysa ILO ve WHO verilerine göre 1 “iş kazası sonucu ölüm” karşılığında yaklaşık 6 “meslek hastalığı sonucu ölüm” olmaktadır…

• Ocak ayında en az 159 işçi, Şubat ayında en az 127 işçi, Mart ayında en az 114 işçi, Nisan ayında en az 153 işçi, Mayıs ayında en az 164 işçi, Haziran ayında en az 131 işçi, Temmuz ayında en az 178 işçi, Ağustos ayında en az 149 işçi ve Eylül ayında en az 145 işçi olmak üzere; Türkiye’de 2019 yılının ilk dokuz ayında en az 1320 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi…

• 145 emekçinin 122’si ücretli (işçi ve memur), 23’ü kendi nam ve hesabına çalışanlardan (çiftçi ve esnaf) oluşuyor…

• Ölenlerin 11’i kadın işçi, 134’ü erkek işçi. Kadın işçi cinayetleri tarım, ticaret, eğitim, metal, konaklama ve genel işler işkollarında gerçekleşti. Ölen kadınların tamamı ücretli işçi/kamu çalışanı.

1- Aynur Üstün, 47 yaşında, Aydın Nazilli’de incir toplamaya gelen işçileri taşıyan aracın devrilmesi sonucu yaşamını yitirdi.
2- Aycan Kara, 18 yaşında, Zonguldak Alaplı’da fındık işçiliği yaparken ayağına çivi batması sonucu tetanoz kaptı, 11 gün tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi, 2 aylık hamileydi.
3- Hacire Aslan, 12 yaşında, Şanlıurfa Karaköprü’de üzüm hasadı için gittikleri tarlada çalışmaktan dönerken traktörden düştü ve tekerleğin altında kaldı.
4- Fatma Çetinavcı, 38 yaşında, Bursa Osmangazi’de çalıştığı Migros’un deposunda forkliftin üzerinde ürün alırken beton zemine düştü, 2 çocuk annesiydi.
5- Emine Neslihan Ölmez, 45 yaşında, Antalya Kepez’de öğretmenlik yaptığı İrenoğulları Şehit Atila Nizam İlkokulu’nda derste rahatsızlandı.
6- Serap Yılhan, 48 yaşında, Kocaeli İzmit’te öğretmenlik yaptığı Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü’ne bağlı Çocuk Evleri’nde yolsuzluk ve çocuklara şiddet nedeniyle müdürlerini şikayet etti, müdürler emekli edildi ama bunun üzerine açığa alındı ve baskılara dayanamayıp intihar ederek yaşamına son verdi.
7- Özlem Balcı, 43 yaşında, İstanbul Beylikdüzü’nde öğretmenlik yaptığı İhlas İlköğretim Okulu’nda fenalaştı.
8- Hanım Akbulak Elyagut, 40’lı yaşlarda, Erzurum Palandöken’de Forum Erzurum’da çalışırken yaşamını yitirdi. Nedenini öğrenemedik.
9- Saffet Küçükyılmaz, 34 yaşında, Ankara Kazan’da barbekü imal eden bir işyerinin deposunda çıkan yangın sonrası tavanı temizlemek için çıktığı forklift ile tavanın çatı demirleri arasına sıkıştı.
10- Ozodkhon Abdıkarımova, 24 yaşında, Özbekistanlı, Zonguldak Çaycuma’da çalıştığı birahanede müşteri tarafından vuruldu.
11- Nadira Kadirova, 23 yaşında, Özbekistanlı, AKP İstanbul Milletvekili Şirin Ünal’ın hasta eşine bakıcılık yapıyordu, tacize uğradığı ve intihar ederek yaşamına son verdiği iddia ediliyor.

• Dördü 14 yaş ve altında olmak üzere altı çocuk işçi can verdi. Çocuk işçi cinayetleri tarım, gıda ve kağıt işkollarında gerçekleşti…

1- Eray Yazgan, 17 yaşında, çiftçi, Aksaray’da satın aldıkları tarım aletini pancar makinesine yüklediği sırada açılan kasanın elektrik tellerine değmesi sonucu akıma kapıldı.
2- Hakan Yeşiltaş, 12 yaşında, Samsun Çarşamba’da büyükbaş hayvanlarının telef olması üzerine ahırı incelerken akıma kapıldı. Babası bir süre önce iş cinayetinde yaşamını yitirmişti.
3- Hacire Aslan, 12 yaşında, Şanlıurfa Karaköprü’de üzüm hasadı için gittikleri tarlada çalışmaktan dönerken traktörden düştü ve tekerleğin altında kaldı.
4- Mustafa Aslan, 10 yaşında, mevsimlik tarım işçisi, Samsun Terme’de fındık bahçesinden dönerken traktör römorkunda yüzüne ağaç dalı çarpması sonucu düştü, tekerleklerin altında kaldı, çalışmak için ailesiyle beraber Şanlıurfa’dan gelmişti.
5- Davut Ulaş Kayacan, 14 yaşında, Denizli Merkezefendi’de çalıştığı pastanede zemin kattan bodrum kattaki depoya tepsi dolabını indirmek için bindiği yük asansöründe tepsi dolabının devrilmesi sonucu asansörle dolap arasında sıkıştı.
6- Halaf (Halef) Sağır, 17 yaşında, Şanlıurfa’da OSB’de palet imalatı yapan bir fabrikada çalışırken üzerine yük asansörü düştü.

• 51 yaş ve üstünde ise çalışırken ölen 42 emekçi bulunuyor: Orman, gıda, metal, inşaat, taşımacılık, gemi, konaklama, belediye ve genel işler işçisi… Bu hususun emeklilik hakkı, EYT, bireysel emeklilik gibi konular içinde bütünsel olarak değerlendirilmesi gerekiyor.

• Eylül ayında 9 göçmen/mülteci işçi yaşamını yitirdi. Mülteci/göçmen işçilerin 4’ü Afganistanlı, 2’si Özbekistanlı, 1’i Azerbaycanlı, 1’i Rusyalı ve 1’i Ukraynalı… Yılın ilk dokuz ayında ise en az 91 göçmen/mülteci işçi çalışırken yaşamını yitirdi.

İş cinayetlerinde ölen göçmen/mülteci işçiler hem sayısal hem de oransal olarak artarken bu ay ölen işçiler içinde hiç Suriyeli olmaması dikkat çekici. Bu noktada hem İstanbul Valiliği’nin aldığı geri gönderme kararı sonrası Suriyeli işçilerin işe gidememesi ve iş cinayetine uğrasa da saklanması/açığa çıkmaması gibi hususlar üzerinde düşünmemiz gerekiyor.

• Ölümler en çok tarım, inşaat, belediye/genel işler, ticaret/büro, taşımacılık, metal, gemi/tersane, gıda, enerji, madencilik ve konaklama/eğlence işkollarında gerçekleşti.

1- Bu ay tarımda ölenlerin en az yüzde 50’si ücretli, yüzde 50’si ise çiftçi. Yine orman işçilerinin ölümlerindeki artış dikkat çekiyor.
2- Bütün işkollarında ölümlerin ana gövdesini güvencesiz işçiler oluşturuyor: Mevsimlik, taşeron, yevmiyeli çalışanlar.
3- Geçen yıllara göre inşaat işkolundaki ölümlerde azalma görülüyor. Bunun nedeni ise alınan önlemler değil ekonomik krize bağlı olarak sektördeki küçülme.
4- Herkes belediyeleri tartışıyor ama işkolundaki ölümler gündeme gelmiyor. Eylül ayında dokuz belediye işçisi yaşamını yitirdi ve çoğu taşeron çalışıyordu.

• En fazla ölüm nedenleri sırasıyla trafik/servis kazası, yüksekten düşme, ezilme/göçük, kalp krizi, elektrik çarpması, intihar ve şiddet…

1- İş cinayetlerinin nedenlerinden ilk üçü hiç değişmiyor. Ancak ulaşıma, yüksekten düşmelere ve ezilmelere karşı önlem alınmıyor.
2- Son dönemde kalp krizi, beyin kanaması nedenli ölümler sürekli artıyor ve iş cinayetleri nedeni olarak dördüncü sırada yer alıyor. Ancak bu konuya dair yeterince araştırma bile yapılmıyor. İşçilerin çalışma ve yaşam koşullarının bütünlüklü olarak ele alınması gerekiyor.
3- Düşük bir maliyetle önlem alınabilecek elektrik çarpmaları patronların niyetinin bir göstergesi adeta. Son aylarda sürekli artan ve neredeyse her on işçinin birinin ölümünün sebebi olan elektrik çarpmaları 200-300 TL’lik bir maliyetle önlenebilir oysa.

• Eylül’de Türkiye’nin 48 şehrinde iş cinayeti gerçekleştiğini tespit ettik: 17 ölüm İstanbul’da; 8 ölüm İzmir’de; 7’şer ölüm Bursa ve Muğla’da; 6’şar ölüm Denizli, Kocaeli ve Konya’da; 5’er ölüm Aydın’da; 4’er ölüm Adıyaman, Ankara, Antalya, Kastamonu, Kayseri, Samsun, Şanlıurfa ve Zonguldak’ta; 3’er ölüm Adana, Bartın, Bilecik, Karabük ve Tokat’ta; 2’şer ölüm Aksaray, Artvin, Balıkesir, Çorum, Erzurum, Eskişehir, Malatya, Rize ve Sivas’ta; 1’er ölüm ise Amasya, Batman, Bayburt, Bitlis, Bolu, Burdur, Çankırı, Düzce, Hatay, Isparta, Kahramanmaraş, Kars, Manisa, Mersin, Muş, Ordu, Sakarya ve Yozgat’ta yaşandı…

• Ölenlerin 3’ü sendikalı işçi, 143 işçi ise sendikasız. Diğer yandan ölen başka sendikalı işçiler de olabilir. Ancak kâğıt üzerinde olan sendikal üyeliklerinin gerçek bir örgütlülük olmaması ve birçok sendikanın ölen üyelerini sahiplenmemesi sonucu net bir bilgi verme şansımız olmadığını da belirtelim. Bu durum özellikle kamu çalışanı/memur sendikaları açısından daha da tespit edemediğimiz bir husus…

1- İzzettin Boy, 64 yaşında, Malatya Şeker Fabrikası işçisi, kompresörle hava bastığı iş makinesinin lastiği patladı ve fırlayan jant çemberi kafasına isabet etti, Şeker-İş üyesi.
2- Fuat Korkmazgil, 50’li yaşlarda, Sivas’ta Türkiye Demiryolu Makinaları Sanayii A.Ş (TÜDEMSAŞ) Ar-ge Daire Başkanlığına bağlı Matbaa’da görevli personel, görevi başında kriz geçirdi, Demiryol-İş üyesi.
3- Mehmet Emin Şavur, 35 yaşında, İzmir Aliağa’nın MHP’li Belediyesi tarafından işten çıkarılan 250 işçiden biri, direniş sürecinde akciğer kanserine yakalandı, Genel-İş üyesi. (işsizlik, direniş süreci, stres, kanser ilişkisi vb. bir bütün olarak ele alınmalı)

2019/ Eylül ayında iş cinayetlerinde hayatını kaybeden 145 işçiyi saygıyla anıyoruz…
Davut Ulaş Kayacan, İzzettin Boy, Osman Nuri Bayram, Mehmet Topal, Mustafa Şen, Mehmet Çimen, Taner Ünlü, Adem Alibaş, İsmail Yiğit, Orhan Alp, Halaf (Halef) Sağır, Osman Çevik, Rufat Fahradov, Aydın Ber(e)k, Fatma Çetinavcı, Turan Kayan, Murat Şevki Eryılmaz, Emine Neslihan Ölmez, Serap Yılhan, Deniz Özbek, Özlem Balcı, Rıfat Altunel, Hanım Akbulak Elyagut, İbrahim Zorlu, Eyüp Sultan Öztürk, Yakup Ağralı, Saffet Küçükyılmaz, Bilal Özbek, Yalçın Tatlıdil, Fatih Dömeke, Abdurrahman Bayır, Ahmet Elkomak, Mustafa Ateş, Mehmet Göğebakan, Ersan Damar, Naci Yıldız, Hasan Saksı, Şahin Berkel, Nurettin Dilmen, Abdullah Kaya, Yunus Nas, Haydar Çemrek, Baykal Gündoğdu, Nizamettin Tosun, Şerif Arslan, Mehmet Fındık, Mustafa D., Cihan Yaşar, Muhammet Emin Epçim, Memet Cansız, Nihat Öztürk, Mehmet Solmaz, Kenan Karakuş, F.A., Adem Türk, Zekai Karataş, Nurettin Sapma, Niyazi Çakır, Necati Akbaş, Yaşar Sülük, Ahmet Yalçın, Recep Kılıç, Orhan İnal, Ahmet Yalçın, Hamdi Tunçel, Ufuk Topsakal, Enver Kurt, Sedat Yurtsever, Recep Tunaboylu, Ayhan Metin, Mustafa Türkmen, Fuat Korkmazgil, Birol Özdemir, Berkant Ercan Yülek, Halil Keleş, Radolov Dmytro, Davut Dikilitaş, Timofey Zinakov, Emre Bakırlı, Özcan Yaşar, Yılmaz Sağın, Ferhat Yılmaz, Hasan Uraslı, Hamza Irk, Ozodkhon Abdıkarımova, Kudret İdemci, Serkan Çağlayan, Ferhat Uçar, Şerif İsyıl, Ramazan Ray, Mehmet Emin Şavur, Nadira Kadirova, Mustafa Uslu, Erdal Yılmaz, Şahin Çöker, Fikret Mutlu, Eren Bursa, Ahmet Altıparmak, Ali Suna, Ahmet Karaçam, Murat Akkoyunlu, Hayrettin Türköz, Kerem Tuzcuoğlu, Ramazan Tekbaş, Hüseyin Şimşek, Yasin Mol, Mehmet Güzle, Eray Yazgan, Emincan Seyis, Remezan Eriş, Cuma Emre, Bismili Macidi, Nihat Uyar, Mustafa Öncül, Emin Özer, Efrahim Balta, Mustafa Alaca, Fetih Tekyıldız, Abdullah Yılmaz, Hakan Yeşiltaş, Ufuk Anık, Bahattin Güner, İsmail Özgün, Yusuf Ülger, Abdullah Abdi, Aynur Üstün, Ahmet Usta, Dursun Üreğen, Mehmet Duran, Yakup Kara, Harun Bayrak, Aycan Kara, Selahattin Dayı, Nihat Çakır, Engin Sezgin, Necati Çiftçi, Hacire Aslan, Kasım Gümüş, Mehmet Mustafa Aslan, Hüsnü Ören, Şükrü Bilen, Ramazan Dokunan, Ali Temel ve ismini öğrenemediğimiz bir işçi…