Sıfır gümrükle buğday ithalatına yeni izin
TMO, sıfır gümrükle 500 bin ton daha buğday ithal edebilecek.
Türkiye buğday ithalatına doymuyor. Bu yılın ilk 10 ayında 7.6 milyon ton ile buğday ithalatında tarihi rekor kırılırken, Toprak Mahsulleri Ofisi’ne (TMO) sıfır gümrükle verilen 1 milyon ton buğday ithalat yetkisi 500 bin ton artışla 1.5 milyon tona çıkarıldı. Resmi Gazete’de dün (15 Aralık 2019) yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile TMO’ya 16 Ocak 2019’da Resmi Gazete’de yayınlanan Karar ile verilen 1 milyon ton buğday ve mahlut ithalat yetkisi 1 milyon 500 bin tona çıkarıldı. Türkiye 2019’un ilk 10 aylık döneminde 6 milyon 750 bin ton ekmeklik ve 902 milyon ton makarnalık olmak üzere toplamda 7 milyon 652 bin ton buğday ithalatı yaptı. Bu tarihi rekor, üretimin azalmasından kaynaklanıyor. Geçen yıl ilk 10 ayda 4.3 milyon ton olan ekmeklik buğday ithalatı bu yıl aynı dönemde yüzde 57 artışla 6 milyon 750 bin tona ulaştı. Makarnalık buğday ithalatı ise aynı dönemde yüzde 148 artışla 364 bin tondan 902 bin tona çıktı.
ÜRETİM AZALIYOR
Son 5 yıllık verilere bakıldığında Türkiye’nin buğday üretimi azalıyor. 2015 yılında 22 milyon 600 bin ton olan buğday üretimi 2016’da 20 milyon 600 bin tona düştü. 2017’de 21 milyon 500 bin ton olan üretim 2018’de 20 milyon tona, 2019’da da 19 milyon tona geriledi. Türkiye’nin buğday tüketimi de 19 milyon ton. Üretimle tüketim başabaş noktasına geldi.
BAKANLIK: MAZOT, GÜBRE VE İLAÇ FİYATLARI YÜKSEK
Tarım Bakanlığı’na göre üretimdeki düşüşün nedenleri
Stratejik öneme sahip bazı tarım ürünleri hakkındaki gelişmelerin izlenmesi için oluşturulan Ürün Takip Masaları’nın hazırladığı Buğday Raporu’na göre üretim alanlarının daralması ve üretimdeki düşüşün nedenleri şöyle ifade ediliyor:
“Buğday ekim alanlarında yaşanan azalma en yüksek seviye çıkarak toplam buğday ekiliş alanları 70 milyon dekarın altına gerilemiştir. Geçen sezon kuraklığa bağlı yaşanan üretim azalması, fiyatların düşük seyretmesi, girdi fiyatlarının aşırı yükselmesi, bu sezon için buğday üreticisinin alternatif ürünlere yönelmesine sebep olmuştur.”
Girdi fiyatlarının yüksek olmasının da üretimdeki düşüşte etkili olduğu belirtilen raporda: “Ayrıca yine yüksek mazot, gübre ve ilaç fiyatları yüzünden çiftçi ürününe yeterli özeni gösterememiş, tohum yatağını düzgün hazırlayamamış, daha düşük miktarda gübre kullanıp, yeterli ilaçlama yapamamıştır. İklimsel olarak şartların normal gitmesine ve bölge ülkelerindeki üretim artışına rağmen ülkemiz üretiminde alan azalmasından ve ürüne yetersiz bakımdan kaynaklı üretim azalması yaşanmıştır” denildi.
‘TEDBİR AMAÇLI’
Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan açıklama: “Habere konu olan Ürün Takip Masaları’nın hazırladığı Buğday Raporu’nda önümüzdeki sezon için bir öngörü yapılmış olup, buğday ekim alanlarında bir artış beklendiği ifade edilmiştir. Bu kapsamda buğday ekim alanlarının artması beklenirken, buğday ithalatı neden yapılıyor diye sormak gerçeklikten uzak bir yaklaşımdır. Piyasa düzenleyici konumda olan TMO’nun ithalat kotasındaki 500 bin tonluk artış mevsimsel dalgalanmalara karşı kullanılmak üzere tahsis edilmiştir. Haberlerde çelişki olarak belirtilen üretim alanı artışı öngörüsü ile gerektiğinde kullanılacak olan ithalat yetkisi aynı üretim sezonunu kapsamamaktadır. Aynı zamanda ithalata kota verilmesi kesin ithalat yapılacak anlamını taşımamaktadır, tedbir amaçlı alınan bir karardır” denildi.
‘BUĞDAY ÜRETİMİ YETERLİ DÜZEYDE’
Türkiye’de buğday üretiminin ülke ihtiyacına yetecek düzeyde olduğu belirtilen açıklamada, “TÜİK verilerine göre ortalama buğday üretimimiz 20,5 milyon ton olup, tüketimimiz ise 18,2 milyon tondur. Söz konusu ithalatlar, ‘mamul madde ihracatına yönelik’ olarak yapılmaktadır. Ülkemiz, dünyada un ihracatında 1. sırada, makarna ihracatında ise 2. sıradadır. Son 18 yılda ülkemiz 59 milyon ton buğday ithalatına karşılık, 73 milyon ton buğday karşılığı mamul maddeyi (un, makarna, bulgur, irmik, bisküvi) 165 ülkeye ihraç etmiştir. Bu rakamlardan da anlaşılacağı üzere ülkemiz bu konuda net ihracatçı ülke konumunda olup, ihracatımız ithalatımızdan 12 milyar dolar fazladır” ifadelerine yer verildi.
ÜRETİCİLER MAĞDUR EDİLMEYECEKMİŞ
TMO’ya verilen ithalat yetkilerinin genel bir yetki olup, gerekli değerlendirmelerin en hassas şekilde yapılarak ihtiyaç duyulması halinde kullanıldığı vurgulanan açıklamada, “Hiçbir şekilde üreticilerimizin mağduriyetine sebep olmayacak, aksine piyasa fiyat istikrarı için ihtiyaç halinde kullanılabilecektir. İthalat yetkisinin hasat sezonunda kullanılması söz konusu değildir. Asla üretici mağduriyetine sebebiyet verilmemektedir. Esas olan piyasa fiyat istikrarıdır, istikrarlı bir piyasada üretici de tüketici de korunmuş olacaktır. Netice itibarıyla üretici, sanayici ve tüketici gibi geniş bir yelpazeyi dolayısıyla toplumun büyük bir kesimini ilgilendiren bu tür konularda haber yapılırken basın mensuplarımızın daha hassas davranmaları ve Bakanlığımızdan konu ile alakalı bilgi almaları kamuoyunun doğru aydınlatılması açısından büyük önem arz etmektedir” denildi.
