‘Tez borsası’ akademinin halini gözler önüne serdi

Türkiye’de akademinin içler acısı hali uzun süredir tartışılırken, yazılan tezlerdeki intihal oranları ve hataların yanı sıra üniversitelerin açtığı kişiye özel ilanla akademisyen olanlar gibi birçok problem her geçen gün haber oluyor. Bunun yanında internet sitesi üzerinden verilen ilanlarla “akademik tez” yazılıyor. Ve bu “gelir kapısı” akademide “tez borsası” olarak anılıyor.

“TEZ BORSASI”NDA İŞLER NASIL İŞLİYOR?

BirGün’den Mustafa Kömüş, “Tez borsasının” peşinde düştü. Kömüş yaşadıklarını şöyle yazdı:

“Yüksek lisans tezi yapmak istediğimizi söyleyip aradığımız sitede numarası bulunan S.’yi aradığımızda konunun ‘uzmanı’ R.’ye yönlendirdi. R.’yi iki farklı konuyla aradığımızda kendisi şunları aktardı: “Ekip olarak çalışıyoruz. Günde 4-5 tane tez veya ödev hazırlıyoruz. Bu konunun uzmanıyız. Bir sene içinde 4-5 tez hazırlıyoruz. Özet bölümü, içindekiler, literatür tarama ve sonuç dahil hepsini yaparız.”

R.’ye Eskiçağ tarihinden bir konu hakkında çalışmak istediğimizi söylediğimizde şunları söyledi: “Yazdığımız tezde en fazla yüzde 20 intihal bulunur. Geçme garantili yazıyoruz. Eğer 80-90 sayfa tutacaksa 2 bin 200 TL ücreti var. 150 sayfaya çıkarsa 3 bin TL alıyoruz. Ödemenin bir kısmını önden peşin alıyoruz. Ardından parça parça tezi hazırlıyoruz. Ücreti de ona göre istiyoruz.” Başka bir numaradan arayıp lisans ödevini sorduğumuzda ise R., ücretin 300 TL olduğunu söyledi.

“ÖDEMEYİ İKİ TAKSİTTE ALIYORUZ”

Aynı internet sitesini gazetecilik konusunda yüksek lisans tezi yazdırmak için aradığımız ve 40-50 sayfalık bir şey istediğimizde ise bizden mail talep ettiler. Attığımız maile gelen cevapta şunlar dendi: “Bin 500 liraya yaparım dedi hocamız. Hocamız konuya hakim bu konuda birçok çalışma yapmış akademisyendir. Çalışmanızı zamanında teslim ederiz. İçiniz rahat olsun. İyi bir çalışma alacaksınız. Geçme garantisi veriyoruz. Bizimle çalışan tüm öğrencilere sorun yaşamadan teslim garantisi veriyoruz. Ödemeyi iki taksitte alıyoruz. Yarısını başta kalanı teslimde ödüyorsunuz. 15 yıldan beri üniversite öğrencilerine ödev, proje, tez yazım desteği vermekteyiz. Lisans, yüksek lisans, master ve doktora seviyesinde garantili tez yazım hizmeti veriyoruz.”

Mailde akademisyenin bize iletilmek üzere gönderilen mesajı da yer alıyor. Akademisyen bu konuda dolandırıcılar olduğunu ve bu fiyatın altında yapacağını söyleyenlerin bizi dolandıracağını iddia ediyor: “Öğrencimize söyleyin bana yaptırmasa bile düzgün ve doğru fiyattan bir yere yaptırsın. Malum başka yerden destek alan öğrencilerden gelen düzeltmeleri biliyorsunuz, bu öğrencimiz de bizim fiyatı fazla bulup dolandırılmasın sonra düzeltmeye getirir daha çok para harcamak zorunda kalır. Böyle bir çalışmayı daha ucuza yaparım diyen yalan söyler çünkü değmez uğraşmaya. Sonuçta bi ton kafa patlatıyor insan, ucuza yaparım diyen bi yerden kes yapıştır bir çalışma gönderir ondan sonra düzeltme için daha çok para harcamak zorunda kalır ve buna rağmen sorun yaşar. En başta doğru kişilerle çalışsın kafası rahat etsin, benim akademisyen olduğumu, çok fazla tez yazdığımı ve öğrencileri mezun ettiğimi belirtin, telefon görüşmeleri yaptığımızı ve ayrıca danışmanlık yaptığımı da belirtin yani öyle yaz gönder değil beraber görüşmeler yaparak adım adım yazacağımızı anlatın. Güvenilir bir kurum olduğumuzu ve amacımızın öğrencilerin mezun olmasını sağlamak olduğunu ifade edin.”

Cevap vermediğimizde ise tekrar bir mail atıldı. Bu mailde fiyat konusunda pazarlık yapıldı. İlk mailde bin 500 lira isteyen kişi, ikincide ise hocayla görüştüklerini ve bin 200 liraya kadar inebileceklerini söyledi.

ODTÜ MEZUNU 5 BİN TL

Başka bir siteye girip, yeni bir profil açıp yine Eskiçağ tarihinden bir konuda yüksek lisans tezi yapmak istediğimizi yazdım. Buradan da bana dört talep geldi. İlk gelen talepte 5 bin TL istendi ve şu mesaj gönderildi: “ODTÜ Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunuyum. 7 yıldır tez ve makale yazımı yapmaktayım. İngilizceye de anadilim derecesinde hâkimim. Sizin için de uygunsa birlikte çalışmak isterim. Dilerseniz bu zamana kadar yapmış olduğum işlerden referans olması açısından birkaç makalemi de sizinle paylaşabilirim. Bu zamana kadar birçok farklı konuda yazdığım ve düzenlemesini yaptığım makaleler ve tezler mevcut.”

İkinci talepte “Akademisyenim. Talebinizle ilgili haberleşebiliriz. Profesyonel ve intihalsiz olacaktır” dendi. İkinci talebi veren kişiyle de görüştüm. Kendisi bize şunları aktardı: “Doktor öğretim üyesiyim. Sayfa başına 50 lira istiyorum. Bir akademisyen arkadaşımla birlikte çalışıyorum. Sosyal bilimler konusunda bilgiliyim. İstatistik, pazarlama ve işletme konularına hâkimim. Tezi parça parça yaparım. Danışman hocadan gelen geri dönüşlere göre gerekli düzeltmeleri yaparım. Ödemeyi size tezi teslim ettikten sonra alırım.”

Gelen üçüncü talepte ise şu ifadeler yer aldı: “Ankara Üniversitesinden doktora unvanına sahibim. Şu ana kadar birçok tez ve makale danışmanlığı yaptım akademik dili kullanımım oldukça iyidir.”

Ayrıca yaptığımız görüşmede ise talep eden kişi şunları söyledi: “3 bin TL’ye yapılır sizin istediğiniz tez. Küçük bir ön ödeme alarak başlarım ve 3 bölüm halinde yazarım tezi. Hocanızın istediği düzenlemeleri yaparım. Benim bir akademisyen arkadaşım var onunla birlikteyim ama genelde kendi işimi kendim yaparım.”

Dördüncü talepte ise yaptığımız görüşmede yine benzer şeyler söylendi. Tezi yazabileceğini söyleyen kişi şu ifadeleri kullandı: “Sayfa sayısı 50 liradan çalışıyoruz. Akademisyen hocalarımıza gönderiyorum ben, kendileri yapıyorlar. Sonra bana iletiyorlar. Başlamadan önce 300 lira kapora alıyoruz. Hocaya onaylatıyorsunuz veya ekleme çıkarma istediğinde onları yapıyoruz. Büyük ihtimalle 3 parça halinde olur, ücreti de siz 3 parça halinde yatırırsınız. Biz size intihal raporu da yollarız. Yüzde 20’nin altında olma garantisi veriyoruz size. Ayrıca mezun olma garantisi de veriyoruz.”

Aynı kişiye bir arkadaşımızın makine mühendisliği bölümünden yüksek lisans okuduğunu ve fiyat araştırması yaptığını söylediğimde ise şunları aktardı: “Genelde bölümden bölüme değişmez ama bazı tezlerde analiz kısımları oluyor. Orada fiyatlar değişiyor. 7 bin 500 liraya çıkabilir ama biz 7 bin gibi yapabiliriz.”

TEZLERİN YÜZDE 34’ÜNDE AĞIR İNTİHAL VAR

Boğaziçi Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, yüksek lisans ve doktora tezlerinin yüzde 34’ünde ‘ağır intihal’ yapıldığını ortaya koydu. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Politikaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (BEPAM), 2007-2016 yılları arasında yazılmış 470’i yüksek lisans ve 130’u doktora tezi olmak üzere toplam 600 tezi inceledi. Turnitin intihal programı kullanılarak incelenen ve 511’i Türkçe, 89’u da İngilizce olan tezlerin yüzde 34’ünde ağır intihal yapıldığı ortaya çıktı. Bilimsel çalışmaların orijinal olup olmadığını gönderen benzerlik indeksinde de dünya ortalaması yüzde 15 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 28.5.

TÜRKİYE EN ÇOK SAHTE DERGİ ÇIKARTAN ÜLKELER ARASINDA

Türkiye’de şu anda 206 üniversite bulunuyor. Scientific Journal Rankings verilerine göre 2017’de Türkiye dünya bilimsel yayın sayısı sıralamasında 19’uncu sırada; buna karşılık Türkiye’den çıkan yayınlara yapılan ve yayının kalitesini gösteren uluslararası atıf sayısı her geçen yıl önemli oranda düşüyor. Cumhuriyet Üniversitesi’nden Selçuk Beşir Demir’in Journal of Informetrics dergisinde Kasım 2018’de yayımlanan makalesine göre, dünyada en çok sahte dergi çıkarTan ülkeler arasında Hindistan ve Nijerya ile birlikte Türkiye de var.