Turhan'dan Berat Albayrak'a: Her dereye bir değirmen, eğer suyu gelir ise...
Davutoğlu ekibinin 'ekonomi kurmaylarından' İbrahim Turhan, Berat Albayrak'ın açıkladığı 'Yeni Ekonomi Programı'na şiirli eleştiri yaptı.
Eski Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun istifasının ardından AKP’den istifa eden isimlerden biri olan eski İzmir Milletvekili ve eski Borsa İstanbul Başkanı İbrahim Turhan, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın açıkladığı Yeni Ekonomi Programı’nı eleştirdi.
Albayrak’ın büyüme, enflasyon ve cari açık gibi başlıklardaki hedeflerini “piyasa” diliyle yorumlayan Turhan şu değerlendirmelerde bulundu:
BÜYÜME HEDEFLERİ: NEDEN OLMASIN?
“Programda eksik olan makro-ekonomik sistem yaklaşımı. Bu da normal aslında; finansal mühendislikle temayüz etmiş ‘dealer’ bakış açısıyla makroekonomik genel denge kurmak kolay değil. Yanlış anlaşılmasın, baştan ‘bunlar olmaz’ diye kestirip atmak, karamsar hava yaratmak istemem.
Başlangıç koşulları göz önüne alındığında, tek tek belki gerçekleşebilecek 4 hedefi aynı anda sağlamanın açık ekonomi-piyasa ekonomisi varsayımı altında mümkün olamayacağını algılayabilmek için makroekonomi bakışı gerekiyor. Hedge fund yöneten ‘dealer’ların hepsinde olmayabiliyor.
“Büyüme gelecek yıl 5 olur mu? Kamu bankaları aracılığıyla yürütülen kredi genişlemesi ivmelenerek sürdürülürse, özel bankalar da ‘ikna’ edilirse, hatta Merkez Bankası devreye alınırsa neden olmasın? Hem büyüme sayesinde vergi gelirleri artar, maliye de iyileşmiş olur, değil mi?
Tabii bankacılık sektörünün zaten sorunlu varlıkları ne olur, bu parasal genişleme fiyatlar üzerinde ne gibi etkilere yol açar, küresel talebin düşük seyrettiği bir ortamda dış denge nasıl etkilenir gibi sorular teferruattır. Zaten açık ekonomi-serbest piyasa da öyle değil mi?
Zaten; ‘mal-hizmet fiyatlarındaki kur geçişkenliğini azaltmak için bazı ithal ürünlerin yerlileştirilmesi, alım garantili enerji kontratlarının yerlilik oranı da dikkate alınarak TL bazlı olması sağlanacak’mış.
Acaba yükümlülüklerde TL’ye dönme geriye dönük de olur mu? Kim bilir?
FİNANSMAN SORUNU: İDARE EDERİZ
Enflasyon biraz daha zor tabii. Bu yılki aylık verilere bakıldığında 2020’de nisana kadar yıllık enflasyon yatay seyredecek gibi. Nisan-Ağustos arasında da en iyi ihtimalle 2 puan aşağı gelse bile, talep 2019’daki koşullarında kalsa, kur artmasa yine de enflasyon 10’un üstünde.
Her yıl Merkez Bankası’ndan hesapta olmayan ilave 80 milyar bulursak, her yıl Fed politikasını 50 puan faiz artırımından 75 puan faiz indirimine değiştirirse işimiz kolay gerçekten. Cari dengeyi ve bütçeyi bozmadan, kuru zıplatmadan finansman sorunumuzu halleder idare edip gideriz.
***
‘İKİNCİ YENİ’YLE BİTİRDİ
İbrahim Turhan, değerlendirmesini daha sonra şöyle bitirdi:
“Edebiyatta ‘İkinci Yeni’ seçkin bir yere sahiptir. İkinci Yeni Ekonomik Program’ı da edebî biçimde yorumlayalım:
Hasan dağı arpalıktır, eğer saban yürür ise
Her dereye bir değirmen, eğer suyu gelir ise
Her köylüden birer tavuk, eğer köylü verir ise
İyi düzen bu düzen, eğer sonu gelir ise”
Turhan, AKP’den istifa açıklamasında “AK Parti yönetimi partiyi ancak bir nesil devam edecek aile şirketi olarak gördüğünü belli etmiş oldu” ifadelerini kullanmıştı.
