Aktroller kimdir?

HASAN DRAMALI

Geçtiğimiz günlerde Twitter’ın 7340 hesabı kapatmasıyla tekrar gündemin üst sıralarına yerleşti Aktroller. Peşi sıra zaten bu olaya sinirlenmiş olan AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan, damadına yönelik münferit hakaretleri de bahane ederek sosyal medyayı kapatmakla tehdit etti. Daha sonra bundan geri adım atsa da sosyal medyayı daha fazla kontrol altına almak için AKP yasal çalışmalara başlamış durumda bile.

Erdoğan sosyal medya platformlarından şahsına ve partililerine dönük saldırılar olduğuna ve muhalefetin manipülasyon yaptığına dem vursa da bu alanda Türkiye’deki en ciddi organizasyona aslında AKP sahip. Aktroller olarak adlandırılan bu sosyal medya ordusu uzun süredir gerek muhalefete gerekse partileri içinde belli kişilere dönük pek çok itibarsızlaştırma kampanyasına imza attı. Siyasal alanda ise bütün manipülasyonlar bu grubun başının altından çıktı.

AKTROLLER NE ZAMAN OLUŞTURULDU, NASIL BİR YAPILANMAYA SAHİPLER

Haziran Direnişi sırasında ve sonrasındaki dönemde sosyal medyada oldukça güçsüz kaldığını ve halkın bu alana daha fazla önem verdiğini farkeden AKP yönetimi, daha önce pek umursamadığı sosyal medya alanına yönelmeye başladı. AKP’nin sosyal medyadaki “yıkım ekibi” olarak görev alan ekibin kuruluşu, bir AKP Genel Başkan Yardımcısı tarafından gerçekleştirildi. İlk başta partide sosyal medyayla ilgili gençlerin görevlendirilmesiyle başlayan bu oluşum, sonrasında çok fazla sayıda kişinin yer aldığı bir yapılanmaya dönüştü. O dönem için 6000 kişiden oluştuğu iddia edilen bu yapılanmanın, güncel kadro sayısı bilinmiyor. Gerçek kişilerden oluşan bu yapılanmaya, bot hesaplardan oluşturulan büyük bir yapılanma da dahil edildi.

Zaman içinde dallanıp budaklanan bu yapı, kendi içinde beraber hareket eden, fakat AKP içerisindeki gündemlere göre birbiriyle de çatışan bir yapıya büründü. Aktroller çoğunluğu şu anda Berat Albayrak’ın kontrolündeki Pelikan yapılanması etrafında hareket ediyor. Daha küçük bir kesim ise Süleyman Soylu’nun başını çektiği daha devletli bir yapılanmaya dahil durumda. Fakat bu iki kesimde alt gruplara ayrılıyor.

Devletin maddi olanaklarının kullanılmasının yanında aktrollere hizmet eden kişilere, devletten ve belediyelerden ihale alan firmalarda maaş ödüyor. AKP’li gençlerin ve bu alanda uzman kişilerin yanı sıra, AKP’ye yakın olup sosyal medyada ünlü olmak isteyen kişilerde bu ağ tarafından istihdam ediliyor. Çeşitli araştırmalarda ve Twitter’da 7340 aktroll hesabının kapatılmasına sebep olan Stanford raporunda da ifade edildiği üzere siber korsanlık yöntemleriyle çalınan pek çok hesap aktrollerin kampanyalarında, manipülasyonlarında çokça kullanılıyor. Bunlara ek olarak aktroll kadrosunun kendi hesapları dışında pek çok yan hesabı yönettiğini de ifade edebiliriz.

AKTROLLERİN ÇALIŞMA TARZI

Her alt gruptaki hesaplar birbirini ve kanaat önderlerini etkileşimlerle desteklerken, diğer grupların hesaplarına daha az destek veriyor. Ama tamamı AKP’nin yöneticileri ve merkezine ait hesaplara sürekli destek sunuyor. Fakat destek konusu bile gruplar arasında değişebiliyor. AKP’li oyuncu Recep Terzi, Twitter üzerinden yaptığı yaptığı bir paylaşımda Berat Albayrak’ın emriyle bir ofis bulunduğunu ve ofiste hizmet veren hesapların Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu lehine tweet atmadığını, yalnızca Albayrak’a çalıştığını belirtti.

Aktrollerin devreye girmesi, çekirdek diye tabir edilen, daha önce sayısı 30 olarak ifade edilen kişilerin hesaplarının tweet atmasıyla başlıyor. Kısa sürede aynı ağda bulunan binlerce hesap bu hashtagler ile çok yüksek sayıda tweet atıyor. Buna ek olarak retweet şebekeleri atılan tweetlere etkileşim vererek, etkisini artırıyor. Bu şekilde sosyal medyada gündem yaratılıyor. Daha önceleri bu hashtagleri saçma sapan cümle kalıpları ile destekleyen botların varlığını çok görüyorduk. Fakat son dönemde hesapların kapatılmaması ve çok dikkat çektikleri için bunlar azalmış durumda. Daha çok retweet şebekelerinde kendilerine yer buluyorlar.

Bu operasyonlarda kullanılan hesaplar içinde çok az takipçili çok sayıda hesap bulunsa da, ağda olanların birbirini takip etmesiyle yüksek takipçili pek çok hesapta bulunuyor. Twitter’ın kapattığı 7340 hesap içinde; 60’ı 100 binden fazla izleyiciye sahip.Birçok hesabın ise kullanıcı sayısı fazla değil. 4 bin 534 hesap 500’den az kullanıcıya sahip. Tüm hesapların ortalama izleyici sayısı 4 bin 274. Kapatılan hesaplardan yapılan toplam paylaşım sayısı ise 37 milyon.

Ciddi kısmı az kullanıcıya sahip olsa da bu hesapların oldukça aktif olduğunu görmekteyiz. Aynı zamanda attıkları tweetlerin ve destek verdikleri hasthaglerin gücünü artırmak için çeşitli yöntemlere başvuruyorlar. Bunların içinde fotoğraf ve video gibi medya öğeleri kullanmak, birbirlerinin tweetlerine kısa sürede yüksek sayıda etkileşim sağlamak gibi çok sayıda yöntemi sayabiliriz.

Bu genele dönük çalışmaların yanında hedefe konulan kişileri ve onları destekleyenleri baskı altına almak için; direkt mesaj atmak, etiketleyerek paylaşımlarda bulunmak, tehditlerde bulunmak, hesaplarını çalma denemeleri gibi pek çok yola başvuruyorlar.

Gizlenmek için daha genel konulardaki gündemlere de sıkça destek veriyorlar. Bunlara örnek olarak; “#5bingidamuhendisi etiketi, Eylül 2018 ve Kasım 2019’da kullanılmış. Tarım ve Ormancılık Bakanlığı ise Mart 2020’de yeni personel alım açıklaması yapmış. #1416ylsy, #1416ylsytazminat ve #Faizaffi etiketleri, Milli Eğitim Bakanlığı’nın akademisyen ve uzman yetiştirmek amacıyla yurt dışı eğitimi için sağladığı bursların faizlerinin affı için hazırlanmış. Eğitim Bakanlığı’nın bu konudaki reform çalışmaları sürüyor. #VUK359 ise esnafların gündeminde olan, Vergi Usul Kanunu’nun 359. Maddesi’nin değişim talebi için kullanılmış.” sayabiliriz. Bunların aynı zamanda hükümetin reform çalışmalarını gündeme getirmek ve meşruiyet kazandırmak amacıyla yapıldığı yönünde pek çok iddia da mevcut.

Bu hesaplar ayrıca, AKP iktidarın diğer ülkelere dönük saldırganlıklarına da destek olmak amacıyla yoğun çalışma içerisinde. Özellikle Libya ve Suriye konusunda iktidara politik meşruiyet kazandırmaya çalışırken, özellikle devletin organları tarafından desteklenen bazı hesaplarla birlikte kahramanlık, üstünlük hikayeleri yaratmaya çalışıyorlar.

Aktrollerin hesapların ciddi kısmında AK sözcüğü kullanılmış. AK Davam ve AK Hilal, aktroller içerisindeki halkalara örnek olarak gösteriliyor. Diğer taraftan çeşitli görevleri olan gruplar mevcut. Twitter profili kapattıran bu timlerin hack ile uğraşan ekibi ise Ayyıldız Tim. Aktif olarak Twitter profillerine saldıran/şikâyet eden ve spamlayan ‘gruplar’ ise, Sufle Grupları, Rabi4 Grupları, Enderun Grupları, Kızılelma Grupları, Sencer Grupları, Seçuklu Grupları, Ak Piyade Grupları, Turkuaz grupları şeklinde sıralanıyor.

AKP İÇİNDE AKTROLL TARTIŞMALARI

Yeşil top sembolünü kullanmaya başlamasıyla gündeme gelen, Aktrollerin yöneticisi olduğu edline AKP Tanıtım ve Medyadan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Mahir Ünal, 7340 hesabın kapatılmasına dair, “Twitter ve diğer sosyal medya ağlarını, iftiraları, karalama kampanyaları, yalan siyasetleri için en elverişli zemin görenler, burayı Cumhurbaşkanımızın deyimiyle çöplüğe çevirenler Stanford’dan gelen provokatif bir rapora ve Twitter’ın gerçek dışı iddialarına sarılmaktalar” dedi. Bu gündemde pek çok AKP’li yönetici Aktrollerin varlığını reddeden açıklamalarda bulundu.

Fakat AKP içinde de aktroller çok sık tepkilere sebep oluyor. Bunların içinden kendisi de Yeliz takma adıyla yönettiği hesabından attığı tweetlerle gündeme gelen ve Yeliz lakabıyla tanınan AKP İstanbul Milletvekili Ahmet Hamdi Çamlı, Süleyman Soylu’nun istifası sonrası AKP’de ‘maaşlı troll’ tartışmaları üzerine, maaşlı trollerin nasıl çalıştığını ifşa etmişti. Çamlı, Soylu’nun istifası sonrası AKP Kadın Kolları Başkanı Lütfiye Selva Çam’ın Twitter’dan yaptığı paylaşıma tepki gösterenlere tepki gösterirken, “Sosyal medyada gündem olmak, etkileşim almak isteyen insanlar ofislerle bürolarla anlaşıyorlar. Onlara belli bir miktar da ödeniyor. Bunların tabii bazen ayarları kaçıyor” ifadesini kullanmıştı. Diğer taraftan AKP’nin sosyal medya kampanyalarında yer alan oyuncu Recep Terzi, Berat Albayrak’ın emriyle kurulan ofiste hizmet veren hesapların Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu lehine tweet atmadığını, yalnızca Albayrak’a çalıştığını belirtmişti. Recep Terzi daha sonra, Berat Albayrak’la Süleyman Soylu arasında çekişme olduğunu ima ederek, Albayrak’ın kendisiyle Soylu’yu desteklediği için uğraştığını öne sürmüştü.

Bu haliyle sosyal medyada ciddi bir propaganda ve manipülasyon gücü olan Aktroller, dönem dönem AKP içinde bile tepkilere sebep oluyor.