Atılım’ın baş mimarı İsmail Bilen (Marat Bostancı)

İbrahim Özyürek

1902 yılında Rize vilayetinin Trabzon kazasında dünyaya gelmiş, aslen köylü bir ailenin çocuğudur.

Babası askerliği zamanında okuma yazma öğrenmiş , bilahare “teskere bırakıp” orduda kalmış, lisan öğrenmiş “sağ kolağalığı” (Sultan ordusunda rütbe, muharip dışından subay) rütbesine kadar çıkmış, Bahariye mektebinde lisan hocalığı ve emekli olmasına yakın “Rize liman reisi’’ olarak görevde bulunmuş, 1909’da emekli olmuş dindar ve mutaassıp (kendi deyimiyle ona karşı zalim) bir baba.

Annesi okuma yazma bilmeyen ev kadını olup küçük yaştayken ölmüştür. Çocukluğunda teyzesi tarafından bakılan, 7 yaşlarında babasının tayini ile İstanbul – Kasımpaşa’da yaşayıp “Kasımpaşa Zükûr (erkek) 9 sınıflık Numune mektebi’”ni ilk yıllarını imtihanla geçip altı yılda bitiren, 1916 yılında dünya savaşı sırasında Tersane fabrikalarına bağlı “Deniz – Motor Makinist” mektebinde hem çırak gibi çalışıp hem okuyan, 1918 yılında Motor makinistliği diplomasını alarak, fabrika ve motorlarda 1922 yılına kadar makinist olarak çalıştı.

1919 – 1922 yıllarında Parti’nin Haliç komitesi ve Parti’nin özel seksiyonu bu fabrikaya önem veriyordu. Bu bölgenin gençlik gurubu çok aktifti. Parti özel senksiyonu Haliç fabrikalarında genç, uyanık ve partiye yakın işçilerden silahlı bir gerilla ekibi kurdu. Başlarında, Sovyetler’de karşı devrimci “Beyaz orduculara” karşı savaşmış Kürt Süleyman adında bir astsubay vardı. Bilen Yoldaş da bu gurubun içindeydi. Kandıra –Geyve – Sakarya güzergahı üzerinden Anadolu’ya silah kaçırıyorlardı. Zaman zaman şiddetli çatışmalar çıkardı. Bu çatışmalardan birinde daha 18 yaşında Bilen yoldaş yaralandı. Tedavi için İstanbul’a geldi ve iyileştikten sonra tekrar çetesiyle birlikte vuruşmak üzere aynı bölgeye gitti. İlk savaş ateşlerinden geçen Bilen yoldaş Parti’ye daha çok bağlanıyordu.

1922 Mart ayında öz teyze oğlu Mehmet Aruz’un yardımıyla (parti adı Baba Mehmet), Parti’nin Haliç Komitesine kabul edildi.

M.K kararıyla Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesine (KUTV) gönderilmek üzere Moskava’ya gönderildi. Ağustos 1922’de Moskova’ya vardı. “Marat” parti adıyla Marksist –Leninst öğrenimini yaptı.

Lektor kursu dahil olmak üzere KUTV‘u 1926’da bitiren Bilen yoldaş, Komintern ve Parti kararıyla Türkiye’ye çalışmaya gönderildi.

Türkiye’ye doğrudan TKP Merkez Komitesinin emrine gönderilen Bilen yoldaş, Adana vilayet teşkilatını oluşturmak üzere 1926 temmuz başlarında Adana’ya gönderildi.

1927’de Islahiye – Adana – Mersin Demiryolu işçilerinin genel grevini örgütledi.

Adana vilayet komitesini kurup, vilayet konferansını toplayarak bu komitenin çevrede daha çok gelişmesini sağladı. Bu komiteye bağlı Tarsus, Mersin, Misis kaza komiteleri kuruldu. Ceyhan, Osmaniye, Bahçe ve Kadirli kazalarında aktif parti üyeleri vardı ve öğretmenler arasında bir gelişme görülüyordu. Anadolu insanının mert ve savaşkan kişiliğini daha yakından tanıma fırsatı bulan Bilen yoldaş, halkına daha derin duygularla bağlandı. Bu dönemde Parti’yi yok etmek isteyen likidatör hareketine “legal marksist”lere karşı savaşta büyük rol aldı. Parti’nin yönetimine sızan küçük burjuva elamanların ve ajanların yarattığı bunalım karşısında 1927 yılında, geçici bir M.K.’nın kurulmasına önayak oldu.

1928 yılında kısa bir tutukluluk yaşadı. Sürekli baskı ve polis takibi altında yaşadı. 1929 yılında yeniden tutuklandı ve 1933 yılı sonuna kadar zindanda kaldı.

1932 yılında TKP’nin 4. Kongresinde Bilen yoldaş hapisteyken MK üyeliğine seçildi. Bilen yoldaşın sürgüne gönderilirken kaçmayı başararak katıldığı 1934 MK Plenumunda ise MK sekreterliğine seçildi.

1937 yılı sonunda Parti, Bilen yoldaşı Komintern’de TKP temsilcisi olarak görevlendirdi.

24 Mayıs 1973’te TKP MK Polit Büronun Parti’yi güçlendirme ve oluşan koşullarla yeniden örgütlenme kararından hemen sonra parti Bilen yoldaşı TKP MK Genel Sekreterliği görevine getirdi.

Bilen yoldaş 8 Ocak 1974’te Parti MK organı olan Atılım’ı kurdu.

1973’ten 1983 yılına kadar geçen on yıllık dönem içinde TKP‘nin her alanda atılıma geçme, ideolojik – politik bakımdan olgunlaşma, giderek işçi sınıfının, yığınların güvenini kazanma ve her koşulda savaşmayı öğrenme, en sert antikomünist saldırılara ve Parti’yi içerden yıkma yeltenişlerine karşı her defasında yeniden toparlanmayı başarma yeteneklerinin yükselme dönemi oldu. Bu dönem, Bilen yoldaşın adıyla ayrılmaz bir biçimde bağlıdır.

4. Kongre’den sonra 51 yıl geciken 5. Kongrenin toparlanmasını sağlamış, 5. Kongrenin tüm delegelerinin coşkun onayı ile Parti başkanlığına seçilmiştir.

O her zaman V.İ. Lenin’in “Savaşta işçi sınıfının örgütten başka silahı yoktur” sözlerini kendine kılavuz edindi.

Bilen’in çeşitli kitapları yayınlanmıştır. Savaş Yolu, Güneşli Dünya, TKP Doğuşu Kuruluşu Gelişme Yolları, Türkiye Olayları 1973, Çetin Savaş, Günümüzde TKP, Dev, İnci Irmağı, Kore Nire, İstanbul Hemşerileri bu eserlerin başlıcalarıdır. Bazı kitapları S. Üstüngel imzasıyla yayınlanmıştır.

18 Kasım 1983 yılında 81 yaşında yaşama gözlerini yumdu. 22 Kasım 1983’te Sofya merkez mezarlığında defnedildi.

Bugünkü gençler anısı önünde saygı ile mücadele ediyorlar.

Not: TÜSTAV sosyal tarih yayınlarından faydalanılmıştır.