Başkentgaz TÜRGEV'e neden bağış yapıyor?
Önce Kızılay’a, oradan Ensar Vakfı’na, oradan da TÜRGEV’in ABD’de yapımı devam eden öğrenci yurduna aktarıldığı ortaya çıkan 8 milyon dolarlık bağış ile gündeme gelen Başkentgaz'ın özelleştirme süreci de tartışmalara yol açmıştı. Özelleştirme sürecini inceleyince TÜRGEV'e yapılan bağışların sebebi de anlaşılıyor.
Önce Kızılay’a, oradan Ensar Vakfı’na, oradan da TÜRGEV’in ABD’de yapımı devam eden öğrenci yurduna aktarıldığı ortaya çıkan 8 milyon dolarlık bağış ile gündeme gelen Başkentgaz’ın özelleştirme süreci de tartışmalara yol açmıştı.
Başkentte doğalgaz dağıtımı 1988 yılında başladı. Gaz dağıtımını 2007 yılına kadar Ankara Büyükşehir Belediyesi (ABB) ve bağlı kuruluşu olan EGO Genel Müdürlüğü yürüttü.
2007 yılında AKP 5669 sayılı “Doğalgaz Piyasası Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun”u çıkardı. Yasayla dağıtım hizmetleri özelleştirilmek üzere kurulan Başkentgaz’a devredildi. Yasada, şirketin asgari yüzde 80 hissesinin en geç 2 yıl içinde ABB tarafından özelleştirilmesi öngörüldü. 2 yıl içinde özelleştirmenin gerçekleştirilememesi durumunda ise dağıtım şirketinin hisselerinin yüzde 80’inin Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) tarafından özelleştirileceği hüküm altına alındı.
Bu süre içerisinde Melih Gökçek yönetimindeki ABB tarafından 2008 yılında ihale yapıldı. İhalede en yüksek teklif 1 milyar 610 milyon dolardı. Ancak ihaleyi kazanan şirket parayı ödeyemeyince satış iptal oldu. Belediye satışı gerçekleştiremeyince devreye yasa gereği ÖİB girdi. Başkentgaz yasa gereği 2009’dan itibaren ÖİB’nin özelleştirme programına alındı. 2010 yılında yapılan ihalede en yüksek teklif 1 milyar 211 milyon dolar oldu. Ancak ihaleyi kazanan şirket ödemeyi yapamayınca satış iptal edildi. 2012’de gerçekleştirilen ihale de yeterli teklif gelmediği için iptal oldu.
TORUNLAR’A PEŞKEŞ
O tarihe kadar Başkentgaz’ın kamuya ait yüzde 80 ve ABB’ye ait yüzde 20 hissesi için ayrı ayrı ihaleler düzenlenmişti. Ancak hükümet satışın bir türlü gerçekleşmemesi üzerine bu kez “torba yasa” ile Başkentgaz’a özel düzenleme yaptı. Şirketin ABB’ye ait yüzde 20 oranındaki hissesinin de özelleştirme kapsam ve programına alınarak yüzde 80 oranındaki hissenin satışıyla birlikte özelleştirilmesine karar verildi.
2008’de şirketin yüzde 80’i için yapılan ihalede 1.6 milyar dolar teklif gelmesine karşın Başkentgaz’ın yüzde 100 oranındaki hisselerinin yani tamamının özelleştirilmesi için 25 Ocak 2013’te gerçekleştirilen ihaleyi 1 milyar 162 milyon dolar ile Torunlar Gıda kazandı.
Bu süreçte Başkentgaz’ın değerini en az iki katına çıkaran ama ne hikmetse alıcının teklif fiyatını etkilemeyen birtakım düzenlemeler yapıldı. İhalede teklif verilirken:
- Ankara’da bulunan Baymina Enerji Santralı, Yapracık RMS-A istasyonu ve yüksek kullanımlı 25 serbest tüketici gazlarını doğrudan BOTAŞ’tan alıyordu. Yıllık yaklaşık 2 milyar metreküp kullanımı olan bu müşterilere gaz satma hakkı Şubat 2011’de bir protokolle BOTAŞ’tan alınarak Başkentgaz’a verildi. Bu işlemle Başkentgaz’ın doğalgaz taşıma potansiyeli önemli ölçüde artmış, gelirlerini artırıcı bu işlem nedeniyle de şirket değeri yükselmişti.
- 2011 yılında yapılan ihalede Başkentgaz’ın sadece Ankara kent merkezinde gaz satma hakkı vardı. Bundan sonraki ihaleden hemen önce Ankara’nın bütün ilçelerine gaz satma hakkı da Başkentgaz’a verildi. Bu sayede şirketin satış kapasitesi, dolayısıyla geliri ve kârı çok artırıldı.
- Başkentgaz’ın taşıdığı gazdan aldığı bir metreküp başına 0,055 ABD Doları taşıma ücreti 0,077 ABD Dolarına yükseltildi.
- Çıkarılan özel bir kanunla şirketin Ankara Büyükşehir Belediyesi’nden olan yaklaşık 352 milyon dolarlık alacağının özelleştirme gelirine mahsuben Başkentgaz’a ödenmesine karar verildi. Yani şirketin özelleştirme bedeli 352 milyon dolar düşürüldü.
ERDOĞAN ÖNCE ELEŞTİRDİ SONRA ONAYLADI
O dönem Başbakan olan Tayyip Erdoğan da ihaledeki düşük teklife 1 Şubat 2013’te yayımlanan Fatih Altaylı’nın sunduğu “Teke Tek” programında tepki gösterdi. Bu açıklamadan sonra önce bir süre ihalenin iptal edileceği konuşuldu. Ancak dönemin Maliye Bakanı Mehmet Şimşek Mart 2013’te açıklama yaparak son noktayı koydu. Şimşek, ihalenin iptal edilmediğini, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun (ÖYK) söz konusu ihaleyi onayladığını bildirdi. ÖYK kararının altında dönemin Başbakanı Erdoğan’ın yanı sıra dönemin Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ile dönemin bakanları Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de imzası vardı. Erdoğan daha önce düşük teklif nedeniyle eleştirdiği ihaleyi onaylamıştı. Ayrıca o dönemde ihaleyi kazanan Torunlar GYO’nun Yönetim Kurulu Başkanı Aziz Torun’un, Erdoğan’ın imam hatip lisesinden arkadaşı olduğu konusu da basında yer aldı. Onay kararının ardından özelleştirme süreci 31 Mayıs 2013 tarihinde hisse devir sözleşmesinin imzalanması ile tamamlandı.
GÖKÇEK’İN YOLSUZLUK İDDİALARI
Dönemin Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek televizyonlara çıkıp Başkentgaz’la ilgili önemli yolsuzluklar açıklamaya başladı.
Gökçek, Torunlar şirketinin ihale kapsamında olmamasına rağmen Başkentgaz’ın faaliyet gösterdiği 200 milyon dolar değerindeki binaları satış sonrası hile ile üzerine geçirdiğini Danıştay’da satışı zor bela durdurarak binaları kurtardığını iddia etmişti.
Aralık ayında Başkentgaz ile ABB arasında ‘sulh’ olmuş binalar Torunlar’a yeniden satılmıştı.
