Gazetecilerin yıpranma hakkı için konulan 'basın kartı' şartı iptal edildi

Anayasa Mahkemesi, gazetecilerin yıpranma hakkı için konulan ‘basın kartı sahibi olma’ şartına ilişkin kanun maddesini iptal etti.

Anayasa Mahkemesi’nin (AYM), basın çalışanlarının yıpranma hakkına ilişkin kararı Resmi Gazete’de yayımlandı.

Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun gazetecilerin yıpranma hakkını düzenleyen hükmündeki “basın kartı sahibi olma” şartı kaldırıldı. Bu kararla birlikte basın kartı sahibi olmayan gazeteciler de yıpranma hakkından yararlanabilecek. AYM’nin iptal kararı yeni düzenleme yapılabilmesi için 9 ay sonra faaliyete geçecek.

Mevcut kanun maddesine göre basın çalışanlarının hizmet süresine her 360 güne karşılık 90 gün eklenmesi belirtiliyor. Bu haktan yararlanabilmek için basın kartı sahibi olma koşulu bulunuyordu.

ÇALIŞMA VE EŞİTLİK HAKKININ İHLALİ

İstanbul 22’nci İş Mahkemesi, basın kartı sahibi olan ve olmayan gazeteciler arasında ayrıma yol açması nedeniyle AYM’ye başvurdu. Mahkeme başvurusunda, basın kartı alabilmek için getirilen Basın İş Sözleşmesi kapsamında çalışma şartıyla işverenlerin doğal olarak kendi çalışma çıkarlarını gözeterek çalışma ve eşitlik hakkını ihlal ettiği belirtilerek kuralın Anayasa’ya aykırı olduğunu ileri sürdü.

İptal istemini haklı bulan Yüksek Mahkeme ise kararında, bu hakka keyfi şekilde müdahale edilmesini önleyecek şekilde kanunla açık bir şekilde ortaya konulması gerektiğini belirtti.

BASIN KARTI KANUNA BAĞLANMALI

Ayrıca, fiili hizmet zammından (yıpranma hakkı) yararlanacak basın kartı sahibi olanların tespitinin Basın Kartı Yönetmeliği’ne bırakıldığının hatırlatıldığı AYM gerekçeli kararında şu tespitlerde bulunuldu:

“Böylece basın kartı sahibi olmak için gerekli şartlar ve dolayısıyla fiili hizmet zammının uygulanacağı basın ve gazetecilik mesleğinde çalışanların belirlenmesinde temel esaslar ve ilkeler kanunla düzenlenmeyerek bu konudaki düzenleme yetkisi, yönetmelik aracılığıyla bütünüyle yürütme organına verilmiştir. Basın ve gazetecilik mesleğinde fiilen çalışanların fiili hizmet zammından yararlanmaları için kuralda olduğu gibi Basın Kartı Yönetmeliği’ne göre basın kartı sahibi olmaları şartının öngörülmesi yeterli değildir. Kanunilik ölçütünün gerçekleşmesi için sosyal güvenlik hakkının sınırlanmasına yol açan söz konusu düzenleme nedeniyle basın kartının niteliği ile ne şekilde verileceği konusunda ve bu kartın verileceği kişilerde aranacak şartları içeren temel ilkelerin anılan hakka keyfi bir şekilde müdahale edilmesini önleyecek şekilde kanunla açık bir şekilde ortaya konulması gerekir. Kanunda söz konusu temel ilkeler ve kanuni çerçeve belirlenmeksizin itiraz konusu kuralla sosyal güvenlik hakkına sınırlama getirilmesine imkan tanınması temel hakların ancak kanunla sınırlanabileceğini öngören Anayasa hükmünü ihlal etmektedir.”