Isparta Sütçüler’de uyarılara rağmen inşa edilen baraj çatladı: Zehir saçıyor

Isparta’nın Sütçüler ilçesinde, Yukarı Köprüçay Havzası’nda inşa edilen ve 2016 yılında işletmeye alınan Kasımlar Barajı ve Hidroelektrik Santrali (HES) Köprüçay’ı zehirliyor. Baraj gövdesinde oluşan çatlağı kapatmak için enjekte edilen çimentonun nehre aktığını dile getiren köylüler, bu işlemin aylardır sürdüğünü öne sürdü. Gövdede oluşan çatlak nedeniyle baraj rezervuarındaki suyun kontrollü olarak boşaltıldığını belirten köylüler, baraj gölü kıyısında yer alan ve bölgeye ulaşım sağlayan tek karayolunda da yer yer çökmeler yaşandığını kaydederek bir facia yaşanmadan önlem alınmasını istedi.

Isparta’nın Sütçüler ilçesi sınırlarındaki Yukarı Köprüçay Havzası’nda, Kasımlar ve Darıbükü köyleri sınırlarında inşa edilen Kasımlar Barajı ve HES projesi, 2016’da işletmeye alındı. Darıbükü köyünün büyük kısmını su altında bırakan barajın inşa edildiği arazinin sorunlu olması nedeniyle rezervuar gövdesinde ve iletim tünellerinde çatlaklar oluştuğu öne sürülüdü.

BARAJIN GÖVDESİNDE ÇATLAK OLUŞTU

Odatv’den Yusuf Yavuz’un haberine göre uzun süredir devam eden sorun nedeniyle geçtiğimiz günlerde barajdaki suyun boşaltıldığını dile getiren köylüler, “Barajın gövdesinde oluşan çatlaktan büyük miktarda su sızıyordu. Bu çatlağı kapatmak ve sorunu çözmek için firma yetkilileri epeydir uğraşıyorlar. Ancak bu çatlak bir türlü kapanmıyor. Bu yüzden barajın suyunu boşaltıyorlar. Baraj gövdesindeki çatlağı kapatmak için birçok yolu denediler. Söylenenlere göre, barajın suyunun boşaltılıp gövdenin yeniden inşa edilmesi gerekiyormuş. Zaten epeydir barajın bu bölümündeki HES’te elektrik üretimi de yapılamıyor” iddiasını dile getirdi.

ÇİMENTO NEHRİ ZEHİRLİYOR

Baraj gövdesinde oluşan çatlağı kapatmak için enjekte edildiği belirtilen çimento ve benzeri maddelerin hiç bir önlem alınmadan Köprüçay’a karışması ise büyük bir kirliliğe neden olduğu ortaya çıktı. Kasımlar Barajı’nın mansabında bugün çekilen görüntülere de yansıyan çimento kalıntılarının aylardır nehri kirlettiğini öne süren köylüler, 2016’da Köprüçay’da yaşanan toplu balık ölümlerini anımsatarak acilen önlem alınmasını istedi.

KARAYOLUNDA ÇÖKME TEHLİKESİ OLUŞTU

Baraj rezervuarındaki suyun önemli bir kısmının boşaltılmasının ardından bölgeye ulaşımı sağlayan Ayvalıpınar-Kesme karayolunda yer yer çökmeler olduğuna da dikkat çeken köylüler, “Güldallı Deresi ile barajın gövdesinin bulunduğu Suçatı Mevkii arasındaki yol barajın suları altında kalmıştı. Bu yola paralel olarak açılan yeni yol, baraj gölünün kıyısından geçiyor. Şimdi barajın suları çekildikçe yumuşak olan zeminde heyelan tehlikesi ortaya çıktı. Zaten asfalt olmayan ve her yanı delik deşik olan yol şimdi iyice tehlikeye davetiye çıkarıyor. Bu sorunun bir an önce çözülmesini istiyoruz” görüşünü dile getirdi.

NEHRE BETON ATIĞI DÖKÜLMÜŞTÜ

Kasımlar Barajı ve HES projesinin inşaatı sırasında da nehre beton atığı döküldüğü ortaya çıkmıştı. Mart 2014’te yaşanan olayla ilgili haberimizin ardından Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yetkililerince bölgede yapılan inceleme ve alınan su örneklerinde beton kalıntılarına rastlanmış, Çevre Kanunu uyarınca yüklenici firmaya para cezası uygulanmıştı.

PROF. DR. KANTARCI UYARMIŞTI: ‘KARSTİK ARAZİDEKİ BARAJLARDA SU KAYBI YAŞANIR’

Nisan 2011’de Kasımlar Barajı’nın yapılacağı bölgeyle ilgili soruları yanıtlayan İ. Ü. Orman Fakültesi Toprak İlmi ve Ekoloji Anabilim Dalı Emekli Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğan Kantarcı, bölgenin karstik arazi yapısına sahip olduğuna dikkat çekerek, “bu durumun yetkililerce iyi analiz edilip edilmediğini bilmiyoruz ancak karstik arazilerde yapılan barajlarda büyük oranda su kaybı yaşanıyor. Keban Barajı’nda da geçmişte benzer sorunlar ortaya çıkmıştı. Bu tür yapıdaki arazilere baraj yapmak büyük bir handikap” ifadelerini kullanmıştı.

‘BARAJ YAPILACAK BÖLGEDE JEOLOJİK RİSKLERLER VAR’

Geçmişte bölgede çalışmalar yaptığını anlatan Kantarcı, barajın yapılacağı bölgenin jeolojik açıdan riskler taşıdığına işaret ederek Köprüçay’ın ve kanyonun olduğu gibi fay yatağı olduğu uyarısında bulunmuştu.

‘BÖLGE BARAJ İNŞA ETMEK İÇİN UYGUN DEĞİL’

Yöre köylülerinin açtığı dava devam ederken inşasına başlanan barajla ilgili uyarılarını sürdüren Prof. Dr. Doğan Kantarcı, Aralık 2015’te Yukarı Köprüçay Havzası Koruma Platformu’nun talebi üzerine hazırladığı bilimsel raporda, bölgenin jeolojik yapısının baraj inşa etmek için uygun olmadığına dikkat çekerek şu ifadelere yer vermişti:

‘HATA’DA ISRAR EDİLMEMELİ’

“Kireç taşlarındaki çatlak sistemine giren yağış suları ve hava, kalsiyumkarbonatın erimesine, çatlak sisteminin genişlemesine sebep olmuştur. Bu karstlaşmış kireç taşları içinde binlerce yıldan beri gelişmiş olan suyolları ve mağaralar yağış sularının sızmasını ve düdenlere ulaşmasını sağlamaktadırlar. Kireç taşları içinde gelişmiş büyük mağaraların çökmesi ile yer yer irili ufaklı kokurdanlıklar oluşmuştur. Jura dönemi tortul materyalleri olan esmer kireç taşlarında kil daha fazladır. Bu kireç taşı tabakaları, kil şistleri, toz taşı şistleri ve yer yer tuzlu kil tortulları su alıp şiştikleri için kaymalara ve göçüklere sebep olmaktadırlar. Ofiolitlerin de yüzeye (atmosfer etkisi) yakın kesimlerinde ince, fakat sık bir çatlak sistemi gelişmiş olup, su sızdırmaktadır. Beşkonak’ta ölçülen yüksek su akışı karstlaşmış arazideki düdenlerden kaynaklanmaktadır. Bu düdenler Kasımlar ve Bolasan havzalarında çatlak sistemine kaçan su ile beslenmektedirler. Kasımlar’da yapılacak barajın yeterli suyu tutamayacağını, yükselen suyun çatlak sisteminden düdenlere sızacağını, dolayısı ile yapılan yatırımın boşa gideceğini, ama doğal yapının da tahrip edileceğini iyi değerlendirmek gerekmektedir.”