Tarihsel TKP üyesi Güray Öz: TKP büyük bir deneydir, kıymetini bilmek gerekir

TKP büyük bir deneydir. Kıymetini bilmek gerekir. Ama unutmamalı geçmiş yinelenemez. Geleceği kurmak için geçmişten kurtulmak da gerekebilir. TKP artık yok. Onu var sayarak gelecek kurulamaz. TKP yok ama komünistler var. Yüzüncü yıl onların yüzüncü yılı olsun.

Tarihsel TİP ve Tarihsel TKP üyesi, yazar Güray Öz ile 70’lerde sosyalizm ile tanışıklığını; TKP üyeliği ve Atılım dönemi tanıklığı ile TKP’nin 100 yıllık deneyine ilişkin konuştuk.

Parti ile tanışma sürecinizi, o dönemin koşullarını dinleyebilir miyiz?

Ben Türkiye Komünist Partisini lise yıllarımda duydum. İstanbul’a hukuk okumak için geldiğim yıllarda Türkiye İşçi Partisi’ne katıldım. Aynı zamanda gençlik örgütü Fikir Kulüpleri Federasyonu’na üye oldum ve bir dönem yöneticileri arasında yer aldım. 1971 askeri müdahalesinin açtığı davalardan birisi de çok yayında tanınmış aydın yazar çizer üniversite öğrencisi, -aralarında ben de vardım- ve gizli TKP’nin lideri Baştımar’ın da sanık yapıldığı davadır. Dava 1974 af yasasıyla düştü. TKP davasında yargılanıyor olsam da TKP üyesi değildim. TKP’nin 1973 atılımı ile kadroları arasına kattığı kişiler arasında ben de yer aldım. Yurt içinde ve yurt dışında değişik görevler üstlendim ve elimden geldiğince yapmaya çalıştım. TKP MK üyeliği 73 sonrası varolan dar yönetim kadrosunun genişleme gereksinimi nedeniyle başvurduğu kooptasyon yönteminin sonucudur. Bu nedenle kendimi o kurulun seçilmiş bir üyesi saymam. TKP ilk kez Beşinci Kongre’de MK üyelerini seçti. O tarihte seçilen kurul içinde değilim.

TKP, işçi, gençlik ve kadınlar arasında önemli mevziler kazanmış bir partiydi. Siz TKP MK üyesi olarak o döneme dair neler anlatırsınız?

TKP gerçekten de gençlik, kadın ve işçi hareketini bir dönem derinden etkilemiş bir partidir. O yıllarda yalnızca gençlik kadın ve işçi sendikal hareketleri değil, hemen hemen tüm demokratik kitle örgütleri TKP’den şu ya da bu şekilde etkilendi. Onun rotasını izledi ya da tartıştı. Türkiye tarihinde solun TİP’in parlamento deneyinden sonra ikinci önemli başarısıdır. Kitleseldir.

Türkiye’de sol hareket kötü günler geçiriyor. Birlikte davranmayı ve birbirimizi eleştirmeyi öğrenemedik. Birlikte iş yaparken kavga ediyor, eleştirirken gerçek arayışını bir yana bırakıyoruz. Ama yine de solun birikimi büyüktür. Bu günleri eski denemeleri bir yana bırakmadan geleceği öğrenerek atlatacaktır. Sol hareketin yıllarca başına bela olmuş aşamalar tuzağını atlatmış olmasını olumlu bir gelişme sayıyorum. TKP’nin de bu tuzağa düşmüş olmasını üzüntüyle hatırlıyorum. Kitleselleşmesine katkısı olmuş olsa da hareket kabiliyetini zayıflatan bir durumdu.

Türkiye’deki sosyalist mücadelenin 100. yılında, küresel ölçekte kapitalizmin korona ile verdiği başarısız sınav penceresinden de değerlendirecek olursak; sosyalizm seçeneği için Parti’nin 100. yaşında neler söylersiniz?

Kapitalizm uzun bir süredir iflas etmiş ama bunun bilincine varamadığı, kitlelerin de bu iflası henüz fark etmediği bir dönemi yaşıyor, bunalımı atlatmaya çabalıyor. Ne yazık ki sol da henüz bu durumu değerlendirecek örgütülülükte ve olgunlukta değil. Ama gelecek sürprizlerle doludur ve toplumsal siyaset belli dönemlerde uygun koşullarda hızlanabilir. Önemli olan sol siyasetin buna hazır olması.

Son olarak Parti’nin 100. Yılına dair ne söylemek istersiniz? Duygularınızı alabilir miyiz?

TKP’nin 100. Yılını anıyorsak, bunun her şeyden önce gerçeklerin kabul edilmesini zorunlu kıldığını bilmek gerekir. Bir süreklilik kuşkusuz olur. Ama bilmek ve kabul etmek gerekiyor, TKP artık yoktur. TKP TİP bileşmesi ile birlikte tarihi ömrünü tamamladı. Devam edebilirdi, yanlış bir değerlendirme ile yöneticileri tarafından sonlandırıldı. Şimdi pek çok farklı örgütlenme çabası komünistlerin birliğini, örgütlülüğünü sağlamaya çalışıyor. Ben sık sık söylüyorum, kaldığımız yerden devam edemeyiz, geldiğimiz yerden devam edeceğiz. TKP büyük bir deneydir. Kıymetini bilmek gerekir. Ama unutmamalı geçmiş yinelenemez. Geleceği kurmak için geçmişten kurtulmak da gerekebilir. TKP artık yok. Onu var sayarak gelecek kurulamaz. TKP yok ama komünistler var.

Yüzüncü yıl onların yüzüncü yılı olsun.