Türkiye, “finansal güç endeksi”nde 44. sırada kaldı
The Economist dergisinin hazırladığı finansal güç endeksine göre Türkiye gelişmekte olan 66 ülke içinde ancak 44’üncü olabildi. Türkiye listede; Etiyopya, Kenya, Uganda ve Nambiya'nın ardında bulunuyor.
The Economist dergisinin son sayısında koronavirüs salgınından sonra ekonomisi en riskli gelişmekte olan ülkeler derlendi. 66 ülkenin risk ölçümünün yapıldığı çalışmada Türkiye 44’üncü sırada yer aldı.
The economist’in ölçümü yaparken kullandığı 4 kriteri ise kamu borcu, dış borç, borçlanma maliyeti ve Merkez Bankası rezervleri belirledi. Bu göstergelerle oluşturulan “finansal güç endeksine göre” Türkiye’yi Kenya, Nambiya, Etiyopya, Uganda gibi ülkeler geride bıraktı.
Sadece gelişmekte olan ülkelerin derlendiği listenin son sırasında Venezuela varken, finansal olarak en iyi durumda olan ülkeler Botsvana, Tayvan ve Güney Kore olarak sıralandı. Finansal güç endeksini belirleyen 4 göstergeye mercek tuttuk, buna göre Türkiye’nin kamu borçluluğu giderek artsa da kabul edilebilir seviyede. Ancak borçlanma maliyeti, rezervler ve dış borçlulukta sınıfta kalmış durumda.
- 1- Kamu borçluluğu son 5 yıldır artıyor!
AKP döneminde borçluluk kamu kesiminden özel kesime geçmiş durumda. Bu nedenle toplam borçluluk içinde özelin payı çok daha yüksek. Buna karşılık son 5 yıldır kamunun borçluluğu da giderek artıyor.
Kamu net borcu
2014: 186,8 milyar lira
2019: 693,1 milyar lira
Kamu net borcu/GSYH
2014: yüzde 9,1
2019: yüzde 16,2
- 2- Faiz düşürülünce olan rezervlere oldu
Hem faizi hem de döviz kurunu kontrol etmek isteyen ekonomi yönetimi Merkez Bankası’nın rezervlerini eritti. 1 yıl içinde 170 milyar dolar borç ödemesi bulunan, büyümek için yıllık yaklaşık 180 milyar dolarlık ithalat yapmak zorunda kalan Türkiye’de Merkez Bankası’nın altın ve dolar dahil toplam brüt rezervi 86 milyar dolar. Son 5 yılda en düşük seviye ise 83 milyar dolarla kur şokunun yaşandığı 2018 Eylül ayında kaydedilmişti.
- 3- Dış borcun GSYH’ye oranı korkutuyor
2001’den beri parasal olarak genişleyen Dünya’da Türkiye’de payına düşeni aldı. Aldığı dış borçlarla yurtiçindeki tüketim canladırıldı, sahte bir refah algısı yaratıldı. Ancak Dünya daralmaya başlayınca Türkiye’de de riskler arttı. Artık yeni dış borç bulamıyor ancak geliri dolar cinsinden sürekli geriliyor.
BRÜT DIŞ BORÇ
2002: 129,6 milyar dolar
2014: 407,5 milyar dolar
2019: 436 milyar dolar
BRÜT DIŞ BORÇ /GSYH
2002: yüzde 54,8
2014: yüzde 43,6
2019: yüzde 58
