Ziraat Bankası’nda faiz vurgunu

Başta Demirören Grubu olmak üzere tahsil edemediği kredi alacakları sürekli artan Ziraat Bankası’nın ödenmediği için yeniden yapılandırılan borçların faizleri ile ilgili kuşkular Sayıştay raporlarına yansıdı. Denetçiler, silinen milyarlarca liralık faizlerin kaydını, belgesini ve ekran görüntülerini bulamadı.

BirGün’den Nurcan Gökdemir‘in haberine göre Sayıştay denetçilerinin Ziraat Bankası’nda yaptığı denetimlerde 2020 yılında 5 milyon TL ve üzerinde riski bulunan, çeşitli nedenlerle ödeme problemi yaşayan kurumsal müşterilerin toplam 18,7 milyar TL tutarında kredisinin yapılandırıldığını belirledi. Bunun 16,6 milyar TL’si 2020 yılında gerçekleştirildi, yapılandırma kapsamında 4 şirkete iştirak edildi, vade uzatımı yapıldı, ek krediler verildi, anapara ve faiz indirimlerine gidildi.

Yapılan incelemelerde, tahsil edilemediği gerekçesiyle vazgeçilerek silinen birikmiş faizlerin bir kısmının ilgili hesaplara kaydedilmediği, silindiği tarih itibarıyla ekran görüntüsü dahi alınmadığı ve muhasebe dışı olarak takip edildiği tespit edildi.

Raporda bu uygulamalarla ilgili şu örneklere de yer verildi:

2 milyar tl’yi aşan faiz kapatıldı: Banka Yönetim Kurulunun 25 Temmuz 2014 tarihli kararı doğrultusunda İstanbul kurumsal şubesinin 69027035 müşteri numaralı Firmasına 1,6 milyar ABD doları tutarında kredi limiti tahsis edildi. Kredi 3 yıl geri ödemesiz olmak üzere toplam 10 yıl vadeli olarak kullandırıldı. Kredinin geri ödemelerinde sorunlar yaşanması üzerine 21 Ekim 2020 tarihinde kredi, yönetim kurulu kararıyla yapılandırıldı. Kredinin anapara tutarı olan 1,6 milyar ABD Doları Varlık Fonu adına ihraç edilen aynı değerdeki bono karşılığında kapatılırken 2,7 milyar TL tutarındaki faizin 2,2 milyar TL’si “Geçmiş Yıllar Faiz Gelirlerine Ait Düzeltme”, 540 milyon TL’si “Alınan Faizler” hesabına verilerek kapatıldı.

Faiz ve anapara silindi: 18 Ekim 2012 tarihinde Rize Şubesinin 55119511 müşteri numaralı firmasına tahsis edilen 16 milyon ABD Doları kredi ilk yıl anapara ödemesiz toplam 10 yıl vadeli olarak kullandırıldı. Geri ödemesinde sorun yaşanan kredi 28 Mayıs 2020’de yeniden yapılandırıldı. 1 milyon ABD Doları tutarında gecikmiş faiz ve 1,3 milyon ABD Doları tutarında anapara silindi, şirketin yüzde 51 hissesi 5 milyon ABD Doları bedelle kredisinden mahsup edilerek alındı ve kalan riskleri 4,1 milyon Euro bedel üzerinden yapılandırıldı.

Ancak silinen faizlerin tahakkuk ettirilmediği, dolayısıyla gelir olarak kaydedilmediği ve silindiği dönemde de zarar olarak kayıtlardan düşülmediği tespit edildi. Silinen faizlere ilişkin bilgi, faizlerin silindiği güne ait olduğu ifade edilen, ancak herhangi bir tarih içermeyen banka sistemine ait iki adet ekran görüntüsünden edinildi.

Belge ve kayıt yok: 29 Ağustos 2013’te Gebze/İstanbul Kurumsal Şubesinin 2643650 müşteri numaralı şirketine 13 milyon Euro kredi kullandırıldı. Çeşitli yönetim kurulu Kararlarıyla limitler artırıldı ve şirketin 3 Ekim 2019 tarihi itibarıyla riski 52,3 milyon Euro + 33,2 milyon TL düzeyine ulaştı. Kredinin geri ödemelerinde yaşanan sorunlar nedeniyle 10 Ekim 2019’da yönetim kurulu Kararı ile varlık borç takası yapılması, şirket hisselerinin devralınması, ilave kredi kullandırılması, kalan borcun yapılandırılması ve gecikme faizlerinin iptal edilmesi kararlaştırıldı.

Ancak silinen bu faizlerin de tahakkuk ettirilmediği, zarar olarak kayıtlardan düşülmediği tespit edildi. Silinen faizlere ilişkin bilgi isteyen Sayıştay denetçilerine ekran görüntüsü alınmadığı, dolayısıyla belge/kayıt bulunmadığı, 523,8 bin Euro + 561 bin TL faizin silindiği bilgisi iletildi.

ŞEFFAFLIKTAN UZAK

Raporda, örneklenen bu uygulamaların işlemlerin sistematik bir şekilde takip edilmediği ve şeffaflıktan uzak olduğu kanaatini oluşturduğu ifade edildi. Denetçiler, “Muhasebe kayıtlarının ve finansal tabloların tahakkuk esasına uygun ve tam açıklama kavramı çerçevesinde, yapılan tasarrufların sonuçlarını belgelendirecek ve takibine imkan verecek şekilde tutulması için gerekli tedbirlerin alınması önerilir” dedi.