Hafıza-i Beşer | 10 Şubat 1948 - Sergey Eisenstein hayata gözlerini yumdu
Eisenstein, Soyetler Birliği’ndeki sinema okulu ve enstitülerinin çoğunun kurucusu olmuştur.
Sergey Eisenstein Sovyet film yönetmeni ve sinema kuramcısı.
23 Ocak 1898 yılında Riga’da doğdu. Küçük yaşta İngilizce, Fransızca, Almanca öğrenmiştir. Her ne kadar inşaat mühendisliği eğitimi almış olsa da daha sonra mimari ve karikatür çizimlerine yönelerek sanat ile daha fazla ilgilenmeye başladı. 18 Mart 1918 yılında Kızıl Ordu’ya katıldı. Sanata olan yatkınlığından dolayı kısa sürede propaganda çalışmasına geçti.
1921 yılına gelindiğinde tiyatro alanında önemli bir isim olan Meyerhold’un yönetimindeki Devlet Yüksek Film Yönetmenliği bölümüne girdi. 1923 yılında ise “Oblomov’un Günlüğü” ile sinemaya adım attı.
İlk yönetmenlik çalışması ise “Grev” filmidir. Ancak Eisenstein’ın adı asıl olarak, yıllarca ve hatta günümüzde bile, dünyanın en iyi filmi olarak listenin başlarından düşmeyen “Potemkin Zırhlısı” ile duyulmuştur. Film, 1905 Devrimi’nin ilk günlerini anlatır. 1958 yılında Brüksel Dünya Fuarı’nda büyük jüri tarafından “Bütün Zamanların En İyi Filmi” seçilir.
“Potemkin Zırhlısı”nın en önemli özelliği, o zamana kadar yapılmış en iyi ve başarılı kurgu olmasının yanı sıra bir ilki gerçekleştirmesidir. Filmde görünen zırhlı aslında sabit bir gemide çekilmiş, denizdeki hareket görüntüleri de maketlerle yapılmıştı. Sinemada kullanılan bu ilk, Eisenstein’ın sinemaya en büyük katkısı olan “kurgu”yu doğurmuştur. Ona göre, görüntülerin arka arkaya gelmesi yerine birbiriyle ilişkili olması gereklidir. Böylelikle sinemanın diğer tüm sanat dalları ile kesişen bir alan olduğunu savunur.
1917 Büyük Ekim Devrimi’nin 10. yılında Eisenstein yine önemli bir filme imza atar: “Ekim”… 1928 yılında gösterime giren film, Ekim Devrimi’nin belgeseli niteliğindedir.
Eisenstein, Soyetler Birliği’ndeki sinema okulu ve enstitülerinin çoğunun kurucusu olmuştur.
10 Şubat 1948 yılında ise Moskova’da hayata etti. Belirtmek gerekir ki bugün izlediğimiz ve efektinden müziğine, senaryosuna kadar sinemanın bütünlüğünü ortaya koyan “kurgu” Eisenstein ve Sovyet sineması sayesindedir.
Filmleri
Glumov’un Günlüğü (1923), Grev (1924), Potemkin Zırhlısı (1925), Ekim (1927), Eski ve Yeni (1929), Genel Çizgi (1929), Yaşasın Meksika! (1932), Aleksandr Nevsky (1938), Korkunç Ivan (1944)
