Hafıza-i Beşer | Türkiye İşçi Partisi kapatıldı
1971 Muhtıra sonucunda kapatılan TİP, var olan düzenin dışında başka bir düzenin varlığını işaret ediyordu, bu durum başta sermaye sahipleri olmak üzere gericiler için bir tehlike arz ediyordu.
Tarihte bugün, 21 Temmuz 1971’de Türkiye İşçi Partisi (TİP) 1971 Muhtırası sonucunda kapatıldı.
13 Şubat 1961’de 12 sendikacının öncülüğünde Türkiye İşçi Partisi kuruldu. 1962 yılında işçiler ile aydınları tek bir çatı etrafında toplamak için aydınlara çağrı yapıldı. Bu çağrıya kulak veren; Mehmet Ali Aybar, Behice Boran, Adnan Cemgil, Nazife Cemgil, Cemal Hakkı Selek, Yunus Koçak, Fethi Naci ve daha birçok aydın partiye üye oldu. 1962 yılında Türkiye Sosyalist Partisi TİP’e katıldı. TİP artık ülke siyasetinde önemli bir yer tutuyordu; 1963 yerel seçiminde 9 ilde 36 bin oy aldı. 1964 senato yenileme seçimlerine YSK kararı nedeniyle katılamadı ve diğer partilere yapılan hazine yardımı TİP’e yapılmadı.
İlklere sahne olan 1965 seçimlerinde TİP, 54 ilde toplam 276 bin 101 oyla yüzde 2,97 oy oranına ulaşarak TBMM’ye 15 milletvekili göndermiş ve sosyalist siyaset ilk defa mecliste temsiliyet imkânı elde etmiştir.
TİP 1966 Senato kısmi seçimlerinde de bir senatörlük kazanarak TBMM grubunu 16 üyeye çıkardı. TİP, var olan düzenin dışında başka bir düzenin varlığını işaret ediyordu, bu durum başta sermaye sahipleri olmak üzere gericiler için bir tehlike arz ediyordu. Gerici Demokrat Parti’nin siyasi temsilciliğini üstlenen Adalet Parti, Türkiye İşçi Partisi ‘in TBMM’deki varlığı önlemek amacıyla seçim barajlarını devreye soktu. Aka bininde meclisteki TİP milletvekillerinin varlığına yönelik çeşitli baskı yöntemleri uygulandı baskı yöntemleri fiziksel saldırı ve dokunulmazlığın kaldırılması gibi fiziki ve hukuki saldırılara evrildi.
Bunun neticesinde TİP ‘in TBMM ‘deki temsiliyeti engellendi. 1968’de Senato kısmi seçimlerinde TİP oy oranını yüzde 4,7’ye kadar yükseltmeyi başarabilse de senatörlük kazanamadı. Ancak yerel seçimlerde Yozgat Bahadın belediye seçimi kazanıldı. 1968 yılı ile beraberinde TİP’e yönelik saldırıların seviyesi arttırıldı ve TİP ‘e yönelik bir korku iklimi oluşturuldu.
Başta sermayedarlar olmak üzere gericiler güruhlar, sol/sosyalist siyasete karşı çeşitli enformasyon araçlarını kullanarak askeri müdahaleye çağırıyorlardı, bunun sonucunda tarihte “1971 muhtırası” olarak da bilinen askeri uyarı geldi. Muhtıra sonrası alınan kararlar kapsamında TİP, 21 Temmuz 1971 tarihinde kapatıldı, parti liderleri tutuklandı ve 15 yıla kadar değişiklik gösteren hapis cezaları aldılar.
