Hür teşebbüsün “benzersiz” önderi: TOBB

YUSUF KURT

Burjuva demokrasisi, temeli olan kapitalist ideolojinin egemenliğini sürdürmek için işçi sınıfının örgütlenmesinin önüne sürekli engel çıkartırken, sermayenin örgütlenmesinin yolunu hep açar. Bunun için de bazı araçlara ihtiyaç vardır. Günümüzün en önemli araçlarından biri de neredeyse her alanda karşımıza çıkan sermayenin ve sivil toplum örgütlenmesidir. Sivil Toplum Örgütleri’nin amacını, sermayenin daha da büyümesi yolunda önüne çıkacak engellerin bertaraf edilmesi için baskı oluşturmak, kamuoyu desteği için de iletişim kanallarını kullanarak algı yönetmek olarak kısaca özetlemek yerinde olacaktır. Ama doğrudan sermaye örgütlerinin başında, bu örgütlerin  büyüklüğü ve burjuva siyasetinde oynadığı rol göz önüne alındığında Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) nadide örneklerden biri olduğu su götürmez bir gerçek.

TARİHSEL YOLCULUK İLE TOBB

Kendi sayfasından aldığımız bilgiler ile 1950 yılında kurulmuş, özel sektörün Türkiye’deki mesleki üst kuruluşu ve yasal temsilcisi, bir buçuk milyon üyesi olan bir örgüt TOBB. İlk başkanı Üzeyir Avundur Demokrat Parti Ankara İl Başkanı’dır, kuruluşundan bu yana da doğal olarak sermayenin temsilcisi sağ partilerin arka bahçesidir. Sermayenin bu temsilcileri arasında başkanlık yapmış birçok tanıdık isim de vardır. Örneğin kısa bir süre de olsa başkanlık yapmış olan Vehbi Koç’u buna örnek olarak gösterebiliriz.

Sağ siyasetin arka bahçesinde her zaman huzur yoktur. Kendi içindeki paylaşım savaşı da dönem dönem yükselmektedir. Bu savaşın en iyi örneklerinden biri 1960’lı yılların sonunda TOBB başkanı seçilen Necmettin Erbakan’ın dönemin başbakanı Süleyman Demirel tarafından tanınmaması sonucu Emniyet’in yaptığı baskın ve bu baskın karşısında Milli Türk Talebe Birliği’nin Erbakan’ın yanında yer almasıyla kullanışlı bir aparat olarak milliyetçi gençlerin sermayenin kavgasında kendilerine yer bulmasıdır.

CHP-MSP koalisyonunda ise TOBB’un tarafı muhalefettir, bu yüzden Ticaret Sicili Gazetesi çıkarma yetkisi elinden alınır bir süre. 1980 darbesini ise çok rahat atlatır TOBB. Darbeciler sermayenin bu nadide örgütüne dokunmazken işçi sendikaları kapatılmaktadır. Darbe sonrası görev alan, “seküler” sermayenin günün koşullarına uygun olarak tepkisine neden olan Ali Coşkun ve uzun dönem başkanlık yapan Yalım Erez diğer tartışmalı isimlerdir. Bugün ise başında 20 yıldır başkanlığını ve bir dönem IMF’nin en büyük destekçisi olan Rıfat Hisarcıklıoğlu vardır.

1987 yılında Ali Coşkun, genel kurul öncesi iftar yemeği verip bir de Diyanet’in İslam Ansiklopedisi reklamında oynayınca Yönetim Kurulunda bir kişi istifa eder ve birkaç üye de ültimatom verir. O gün için sermayenin laiklik duyarı açık gibi görünse de aynı örgüt, 2008 yılında KKTC’de TOBB İlahiyat Kolejini açar. 2008 yılının İçişleri Bakanı Beşir Atalay’ın ifadesi ile “Kuzey Kıbrıs dini eğitime muhtaç bir yerdir” ve bir şeyler yapılmalıdır, Kıbrıs’ın en ünlü tekkesi bu nedenle devredilir TOBB’a. Çözüm sürecinde akil insanlar listesinde sermayenin temsilcilerinden biri olarak Akdeniz bölgesinde yer alır TOBB başkanı. Gittiği köylerde kendini postacı olarak tanımlar, dertleri dinleyecek ve Ankara’ya iletecektir. Birkaç yıl sonra ise “Teröre Hayır Kardeşliğe Evet” mitingi düzenleyecektir TOBB  ve Selahattin Demirtaş tarafından ırkçılık ile suçlanacaktır. Sağın rüzgârı nereden eserse onunla birlikte savrulmaktadır TOBB.

İŞÇİ SINIFININ DÜŞMANI OLARAK TOBB

Asıl olarak ise işçi sınıfına karşı açılan cephede kendine sürekli yer bulur. 2013 yılında Türkiye’deki sendika yasasının yasaya uygunluğunu savunmak için AB kapılarına koşturan heyetin içindedir, aynı yıl 30’dan az işçi çalıştıran işyerlerinde sendikal faaliyetler nedeni ile atılanlara tazminat verilmesine engel olan protokole imza atar, 2014 yılında Erdoğan’ın seçilmesi ile “azami düzeyde yapısal reform için düğmeye basılmalı” açıklamasını yapar. Elbette bu reform sermayenin ihtiyaçlarını içermektedir.  2017 yılında gündeme gelen Kıdem Tazminatı Fonu tartışmaları sırasında “işverenin yükleri” daha da azaltılsın diyen koronun başındadır. Mayıs 2018 tarihinde TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu, “Özellikle iş mahkemelerindeki davalarda, işveren yüzde 99 haksız çıkıyordu. Bunu değiştirmek üzere, zorunlu arabuluculuk sisteminin uygulamaya alınmasını sağladık. Aylar, hatta yıllar süren davalar, artık günler-haftalar içinde çözülüyor.” diyerek işçi sınıfına karşı mücadelesinde aldığı rolü hiç çekinmeden söylüyordu. 2020 yılında pandemi sürecinde açıklanan ve sermayeyi mutlu eden vergilerin, sigorta primlerinin ertelenmesi, esnek çalışma modelinin gündeme geldiği toplantının da baş aktörlerinden biriydi TOBB.

DOLAR MİLYARDERİ OLARAK TOBB

Pandeminin başında Sabah gazetesinde çıkan bir haber dikkat çekiciydi. “Çeşitli meslek örgütleri kaynak için TOBB’u işaret ediyordu: Zücaciye ve Ev tekstili İşadamları Derneği (ZETSİAD) Başkanı Mustafa Sartık da, TOBB’un kasasında 3 milyar dolar mevduat olduğunun iddia edildiğini belirterek, “Her şeyi devletten beklemek yanlış. Bu gibi durumlarda üyelerinden aldığı paralarla ayakta duran TOBB’un bu parayı şu anda kullanma zamanı geldi. Hem aidat alınmamalı hem de kasadaki para şirketlere faizsiz verilerek ekonomiyi ayakta tutmaya çalışan şirketlere destek olma zamanı”

Şu an kasada ne kadar var bilmiyoruz uzun süredir sanırım bu rakam açıklanmadı ancak kasanın bu rahatlığı ile hep cömert olduğunu biliyoruz TOBB’un. 2008 yılında milletvekillerine armağan ettiği cep telefonu ve çantalar basına yansımıştı.

SERMAYENİN SESİ OLARAK TOBB

TOBB, başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu’nun tanımı ile özel sektörün daha da ileriye gitmesi için büyük bir heyecanla ve durmaksızın çalışması lazım olan bir örgüttür.

Bu; daha çok sömürü, bu sömürünün devlet iş birliği ile organizasyonu, bu organizasyonun tüm pisliğini örtmek için sponsorluklar, PR çalışmaları demektir. Evet heyecan gerekir ve evet durmaksızın çalışmak gerekebilir. Bu heyecanı ve odaklanmayı ve aslında TOBB’un ne olduğunu sitesindeki marşındaki şu dörtlükten daha iyi ne ifade edebilir?

“Tüccar Sanayicinin eşsiz eseri
Şanlı hür teşebbüsün yasal önderi
Yüce saygınlığıyla yoktur benzeri
Türkiye Odalar Borsalar Birliği…”