Rus salatası nasıl Amerikan salatası oldu?
"Delilik salt bireysel bir olay değil, toplumsal delilikler, toplumsal isteriler de vardır. Bunun dünyada en büyük örneği Hitler Almanya'sının Nazizm dönemi. Türkiye'de de, o denli büyük olmamakla birlikte, birkaç kez toplumsal deliliğe tanık oldum."
Dünya kamuoyunun gözü, ABD ve NATO’nun yayılmacı politikaları ve kışkırtmaları nedeniyle Ukrayna’da yaşanan krizde. Bu kriz süresince de dezenformatif haberlere bir de Rus sanatçılara uygulanan ambargo eklendi. Münih Filarmoni Orkestrası’nın birinci şefi Valery Gergiev’i görevden alınırken, İtalya’daki Milano-Bicocca Üniversitesi, Dostoyevski dersini programdan kaldırma kararı aldı ancak gelen tepkiler sonrası bu kararı geri çekmek durumunda kaldı.
Yaşanan bu gelişmeleri rahatlıkla Aziz Nesinlik bir olay olarak değerlendirmek mümkün. Bu nedenle Türk yazınının usta kalemi Nesin’in “Rus salatasının Amerikan salatasına” evrilişini anlattığı, Benim Delilerim kitabındaki pazajı Manifesto okurları ile paylaşıyoruz:
(…)Delilik salt bireysel bir olay değil, toplumsal delilikler, toplumsal isteriler de vardır. Bunun dünyada en büyük örneği Hitler Almanya’sının Nazizm dönemi. Türkiye’de de, o denli büyük olmamakla birlikte, birkaç kez toplumsal deliliğe tanık oldum. Toplumsal delilik başladı mı, akıllı kişiler deli sayılır. Bu toplumsal deliliklerden biri, Tan Gazetesi yıkıldıktan sonra yaşandı. O toplumsal deliliklerden bir kaç örnek vereyim. Tan Gazetesinin yıkıldığı gün, hemen o gün, sanki bütün aşevlerinde, en lüksünden en kıytırığına dek hepsine birden göksel bir buyruk gelmiş gibi, yemek listelerindeki kırk yıllık “Rus salatası” “Amerikan salatası” olarak değiştirildi. Hala bugün bile Rus salatasına, Amerikan salatası diyenler vardır.
Bir örnek daha…Galatasaray’da şimdiki Yapı Kredi Bankası’nın tam karşısında büyük bir çorap mağazası vardı; adı “Rus Çorap Pazarı”. Mağazanın ön yüzünün üstünde büyük siyah parlak kareler üstünde sarı yıldızla “Rus Çorap Pazarı” yazısı vardı. Tan Gazetesinin yıkıldığı gün, baştaki siyah kareyi olduğu gibi kaldırdılar ve “Rus Çorap Pazarı”, “Us Çorap Pazarı” oldu, yani akıl çorap pazarı…Hemen çarçabuk “R” harfinin yerine koyacak başka bir harf bulamamışlardı. (…)
