Yüksek maliyetli projelerde 'hesap vermenin' yolu kapalı

Kamu özel işbirliği adı altında yapılan projelerde muhasebeleştirmenin mevzuata aykırı yapılması nedeniyle kontrol ve hesap verme yolu kapalı.

Yüksek maliyetleri, verimsiz olmaları ve iktidara yakın çevreleri zenginleştirme aracına dönüşmeleri ile tartışılan kamu özel işbirliği projeleri çerçevesindeki yatırım ve hizmetlerin muhasebeleştirilmesinde mevzuat hükümlerine de uyulmuyor. Mevzuata aykırı ‘muhasebeleştirme’ ile projelerde karar, kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışması engelleniyor.

BirGün’den Nurcan Gökdemir’in haberine göre kamu özel işbirliği projelerine, 18 Mart’ta açılışının yapılmasıyla 1915 Çanakkale Köprüsü ve Otoyolu da eklenecek. Sözleşme büyüklüğü 160 milyar doları geçen bu projeler çerçevesinde yapılan karayolları, havalimanları ile enerji ve sağlık projeleri, verilen garantilerle ülke ekonomisini yıllarca sürecek yükümlülük altına alıyor. Daha çok “beşli çete” olarak isimlendirilen iktidara yakın şirketler ya da bunlarla birlikte yabancı şirketlerin de yer aldığı konsorsiyumlar tarafından üstlenilen bu projelerdeki mevzuata aykırılıkların, muhasebeleştirmeden başladığı belirlendi.

Yapılan denetimlerde, bazı kamu idarelerinde bu projelerin karar, kontrol sürecinin etkili çalışmasını engelleyecek şekilde eksik ve yanlış kaydedildiği ya da hiç kayıt olmadığı belirlendi. Mevzuata aykırılık tespitlerinden bazıları şöyle:

KAYIT YOK: Yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yaptırılan yatırım işleri ile işletme hakkı devredilen varlıklar bulunmasına rağmen, ilgili maddi duran varlıkların Hizmet İmtiyaz Varlıkları Hesabı’nda izlenmediği, gelecekte elde edilmesi muhtemel vazgeçilen gelirin Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabına ve Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabına kaydedilmediği,

AMORTİSMAN AYRILMADI: Hizmet İmtiyaz Varlıkları Hesabında bulunan varlıklar için amortisman ayrılmadığı,

TAAHHÜT TUTARLARI İZLENMİYOR: Girişilen taahhüt tutarlarının, Kamu-Özel İş Birliği Modeli Taahhütleri Hesabı ile Kamu-Özel İş Birliği Modeli Taahhütleri Karşılığı Hesabında izlenmediği,

BORÇLAR: Yap-işlet devret modeli ile gerçekleştirilen yatırım projelerinde idare tarafından taahhüt edilen borç üstlenimlerinin Borç Üstlenim Taahhütleri Hesabı ile Borç Üstlenim Taahhütleri Karşılığı Hesabında izlenmediği,

GELİR YERİNE MALİYET HESABI: Hizmet imtiyaz varlığına ilişkin muhasebe kayıtlarının gelecekte elde edilmesi muhtemel vazgeçilen gelir yerine, yatırımın maliyeti esas alınarak yapıldığı,

ŞEHİR HASTANELERİ KARA KUTU: Yap-kirala-devret modeli çerçevesinde yaptırılan şehir hastanelerine ilişkin varlık ve yükümlülükler ile envanter işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtlarının yapılmadığı ya da eksik yapıldığı, bu kapsamda girişilen taahhütlerin hesaplarda takip edilmediği, kira ödemelerinin hatalı muhasebeleştirildiği…