Olağanüstü yetkilere izin veren AKP'nin kentsel dönüşüm kanun teklifi Meclis'te

Bu yeni kanun teklifi, 6 Şubat depremlerinin ardından açılacak dava süreçlerini hızlandırmak yerine, hükümetin olağanüstü yetkilere sahip olmasını ve adaleti bir kenara bırakmasını sağlayabilir.

AKP, Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni TBMM Başkanlığı’na sundu.

21 maddeden oluşan teklifte, 6 Şubat depremlerinin ardından açılacak dava süreçlerini kısaltacak düzenlemeler yapıldı. Buna göre savunma süreleri kısaltılacak. Kanunda “İvedi Yargılama Usulü”nde belirtilen “Savunma süresi dava dilekçesinin tebliğinden itibaren on beş gün olup, bu süre bir defaya mahsus olmak üzere en fazla on beş gün uzatılabilir” süresi dikkate alınmayacak ve kanuna eklenen geçici madde ile deprem bölgesine özel uygulama yürütülecek.

Teklife göre, depremler nedeniyle genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, bu depremlerin ve artçı depremlerin etkisiyle oluşan hasarlarla bağlantılı olması kaydıyla; hak sahipliğine ilişkin işlemler hariç olmak üzere, hasar tespit raporlarına dayalı olarak tesis edilen idari işlemlere karşı açılan iptal davalarda da bu düzenleme geçerli olacak.

Buna göre 10 gün içinde iptal davalarının ilk incelemesi yapılacak. İptal davasında idarenin savunma verme süresi, dilekçenin tebliğinden itibaren 10 gün olacak. Bu süre en fazla 10 gün daha uzatılabilecek. Yürütmenin durdurulması kararlarına itiraz edilemeyecek. Keşif ve bilirkişi incelemesi yapılması gereken hallerde, dosyanın tamamlanmasından itibaren on beş gün içinde keşif yapılacak. Bilirkişi raporları on beş gün içinde mahkemeye teslim edilecek. Bilirkişilere ve bilirkişi raporlarına, raporun tebliğinden itibaren 7 gün içinde itiraz edilebilecek.

Duruşma yapılması, tarafların istemine ve mahkemenin kararına bağlı olacak. Duruşma davetiyeleri, duruşma gününden en az on beş gün önce taraflara gönderilecek. Bu davalar dosyanın tekemmülünden veya ara karar, keşif, bilirkişi incelemesi ya da duruşma yapılması gereken hallerde bunların tamamlanmasından itibaren en geç 15 gün içinde karara bağlanacak.

Deprem bölgesindeki bu davalarda verilen karara ilişkin istinaf yoluna başvurulabilecek ancak bu istinaf yolunda da normal usuller uygulanmayacak. İstinaf dilekçeleri on gün içinde incelecek ve tebliğe çıkarılacak. İstinaf dilekçelerine cevap verme süresi 15 gün olacak. İstinaf istemi en geç 2 ay içinde karara bağlanacak. İstinaf incelemesi aşamasında, istinabe yani başka bir bulunan tanığın dinlenmesinde mahkeme gerekli işlemleri 15 gün içinde yerine getirecek.

KENTSEL DÖNÜŞÜM BAŞKANLIĞINA YENİ YETKİLER

Düzenlemeye göre Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na, Bakanlığın yetkileri verilecek. Uluslararası kuruluşların finansmanınında yetki Başkanlıkta olacak.

Teklife göre, riskli yapıların tespitinin maliklerce veya kiracılarca engellenmesi durumunda, mülki idari amirinden alınacak yazılı izin ile riskli yapıların kapıları açtırılarak ve söz konusu tespit işlemini yapılabilecek. Riskli bulunan ve yıkılması gereken yapıların tahliyesi ve yıktırılması içni mülki idari amirin izninin alınmasının ardından, yapının kapısı kolluk kuvvetleri eşliğinde açılacak, tahliyesi ve yıkımı gerçekleşecek.

TEBLİGAT USULÜ DÜZENLENDİ

Riskli yapılara verilen tebliğlerin usulünde de değişikliğe gidilecek. riskli yapılara ilişkin tebliğin söz konusu yapıların kapısına asılması, maliklere e-Devlet Kapısı üzerinden bildirilmesi ve ilgili muhtarlıkta ilan edilmek suretiyle tebliğin yapılmış sayılacak.

Gerçek veya özel hukuk tüzel kişilerince mülkiyetlerindeki taşınmazların Başkanlık tarafından rezerv yapı alanına dahil edilmesine ilişkin talepte bulunabilmesi husus düzenlendi. Bu kapsamda ilgili gerçek ya da tüzel kişilerin taşınmazlarının yapılaşmaya esas arsa metrekaresinin yüzde 30’unun mülkiyetinin Başkanlığa devrine uygun bulunması veya aynı miktardaki değerini dönüşüm projeleri özel hesabına gelir olarak kaydedilmek üzere Başkanlığa verileceğine ilişkin hükümler teklifte yer aldı.

Kentsel dönüşüme giren yapıların imar ve yapılaşma haklarının kısıtlanması ve söz konusu alanlardaki yapılara verilen elektrik, su ve doğal gaz gibi hizmetlerin durdurulması ilişkin Bakanlığa verilen görev ve yetkilerin Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca kullanılacak.

Kentsel dönüşüme giren yapıların maliklerine mali yardım yapılacak. Yapıların yıkılması içni ise tek seferlik maliklere 90 gün süre verilecek yani kentsel dönüşme giren yapıların 90 gün içinde yıkılması gerekecek.

YÜZDE 50+1 OLACAK

Binalarda kentsel dönüşüm yapılabilmesi için gereken izinde çoğunluk hesabı değiştirilecek. Buna göre maliklerin 3’te 2’si olarak belirlenen olan izin çoğunluğu, salt çoğunluk yanı yüzde 50+1 olacak. Örneğin 21 daireli bir binada kentsel dönüşüm için 14 daire sahibinin izni gerekiyorken, artık bu izin için 11 daire yeterli olacak.

Yıkılacak derecede riskli olan ve doğal afetlerin meydana geldiği alanlarda uygulama projesi aranmaksızın ihaleye çıkılabilmesi ve riskli yapı tespiti ile tahliye işlemlerinde engellemelerle karşılaşılması durumunda, mülki idare amiri tarafından verilecek yazılı izine istinaden tespit ve tahliye işlemlerinin yapılabilmesi sağlanacak. Riskli yapıların dönüşümünde hak sahibinin mevcut taşınmazının değeri ile yeni yapıda hak sahibine verilecek konut veya işyerinin değeri gözetilerek kat karşılığı ile hasılat paylaşımı gibi usullerle dönüşüm projelerinin yapılabilmesine imkan verilecek.

Kentsel Dönüşüm Başkanlığı hizmet alımı, plan proje gibi işler ile dönüşüm uygulamaları için sözleşmeli personel çalıştırabilecek. Kentsel Dönüşüm Başkanlığınca yürütülecek uygulamaların ivediliği sebebiyle Başkanlık tarafından yapılacak veya yaptırılacak yapılara, belirli şartların sağlanması kaydı ile avan projeye göre yapı ruhsatı verilmesi ve yapım işinin tamamlanması takiben 30 içinde yapı kullanma izin belgesi verilecek.