İSİG Meclisi 2024'ün ilk üç ayına dair çarpıcı verileri açıkladı: En az 425 işçi yaşamını yitirdi

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi'nin üç aylık raporu yayımlandı.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi 2024 yılının ilk üç aynı kapsayan raporunu yayımladı. Raporda Ocak, Şubat ve Mart aylarında en az 425 işçinin yaşamını yitirdiği ifade edilirken, iş cinayetlerinin iş kollarına, illere, nedenlerine ve yaş gruplarına göre dağılımı da yer aldı.

İSİG Meclisi’nin raporu şu şekilde:

2024 yılının ilk üç ayında en az 425 iş cinayeti!

1- Yüzde 64’ünü ulusal basından; yüzde 36’sını ise işçilerin mesai arkadaşları, aileleri, iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri, sendikalar ve yerel basından öğrendiğimiz bilgilere dayanarak tespit ettiğimiz kadarıyla Ocak ayında 161, Şubat ayında 149 ve Mart ayında 115 olmak üzere üç ayda en az 425, her gün “en az” 5 işçi iş cinayetlerinde hayatını kaybetti.

İNŞAAT SEKTÖRÜ İLK SIRADA

2- İşçi ölümlerinde ilk sırada inşaat işkolu geliyor. Bu noktada bir hususa dikkat çekmek gerekiyor. Bu yılbaşıyla birlikte 11 deprem şehrimizde inşa faaliyetleri hızlandı ve bölgede en az 32 inşaat işçisi hayatını kaybetti.

3- Türk inşaat şirketlerinin yurtdışında yaptıkları işlerde de can kayıpları sürüyor. Sadece bu inşaatlara çalışmak için giden 6 işçi arkadaşımızı kaybettik.

4- Şoförlerin ölümü trafik kazası olarak görülüyor. Oysa yoğun aşırı-fazla-yoğun çalıştırma, araçların bakımının yetersizliği ve yol sorunları birçok şoförün (tır, kamyon, servis minibüsü, taksi vd.) ölümüne yol açıyor. Üç ayda 58 şoför arkadaşımızı kaybettik.

5- Gemi işçisi on üç arkadaşımızı kaybettik. Moto kuryeler gibi sendikal hareket ve ağların çalışmaları deniz işçilerinin hak mücadelesini ve ölümlerini de görünür kılıyor. Gemi işçilerinin ölümü deniz kazası değil iş cinayetidir.

MOTO KURYELER DE YAŞAMINI YİTİRİYOR

6- Pandemi ile birlikte kitleselleşen bir meslek olan moto kuryeler güvencesiz bir şekilde çalıştırılıyor. İş yetiştirme baskısının bir sonucu da iş cinayetleri. Üç ayda en az 14 moto kurye arkadaşımızı kaybettik, onlarca arkadaşımız yaralandı.

7- 31 Mart yerel yönetim seçimleri sona erdi. Ancak belediyelerdeki iş cinayetleri gündem olmadı. Oysa en az 15 belediye (iştirak şirketleri ve belediyenin taşeron iş verdiği firmalarda) işçisi hayatını kaybetmişti.

8- İş cinayetlerine sektörel açıdan bakarsak 177 sanayi sektörü işçisi, 105 inşaat sektörü işçisi, 105 hizmet sektörü işçisi ve 38 tarım sektörü işçisi hayatını kaybetti.

9- Raporlarımızda en çok ölümün olduğu bölge İstanbul merkezli olmak üzere Çorlu-Gebze hattı. Gerek nüfus yoğunluğu gerek sanayi ve hizmet sektörünün merkezi olması ve güvencesiz çalıştırmanın bir sonucu bu. İzmir ise ölümlerde her ay ilk sıralarda. Sanayi, hizmet sektörü ve ek olarak Aliağa bölgesi ve yine tarımsal üretimin yoğunluğu göze çarpıyor. Bursa-Balıkesir havzası ise tarım, maden, sanayi ve lojistik ağlarının yoğun olduğu bir yer. Konya-Antalya civarı da tarım, sanayi, turizm ve bağlı inşaat ile lojistik ağlarının yoğunlaştığı bölgeler olarak öne çıkmaktadır.

10- Bu yıl özel olarak dikkat çekmek istediğimiz bölge ise Şanlıurfa ve Gaziantep havzası. Emek yoğun üretime dayalı olması; tarım, inşaat, tekstil, metal sanayinin ağırlığı ve çocuk, kadın, göçmen gibi korunmasız emeğin ucuz işgücü olarak çalıştırılması sonucu ölümlerin yoğunlaştığı bir havza.

11- 14 yaş ve altı 4 çocuk, 15-17 yaş aralığında 12 genç/çocuk ve 18-25 yaş aralığında 57 genç işçi hayatını kaybetti. Yani her yüz ölümün 17’si genç ve çocuk.

16 ÇOCUK İŞÇİ VE MESEM GERÇEĞİ

12- Üç ayda 16 çocuk işçi hayatını kaybetti. Çocuk işçi ölümlerinin yarısından fazlasının meydana geldiği sektörün tarım olduğunu düşününce (Mayıs-Eylül arasında) bu yıl çocuk işçi ölümlerinde büyük bir artışın meydana geldiğini söylemeliyiz.

13- MESEM’i son dönemde ön plana çıkaran çocuk işçiliğini mesleki eğitim adıyla pazarlayarak “bir gün okulda dört gün işyerinde” diyerek “öğrenci” adıyla kitleselleştirmesi, eğitim ile sanayiyi içiçe geçirmesi (her işkoluna dönük MESEM faaliyetleri ve OSB’lerin içine taşınan meslek liseleri) ve böylece çocukların devlet eliyle ucuz işgücü olarak işgücü pazarına fırlatılmasıdır. Bu durum (özellikle mevsimlik tarımda sıkça meydana gelen çocuk işçi ölümlerini) şehir içine taşımakta ve görünür kılmaktadır. MESEM’li çocuklar 81 şehirde 922 ilçededir, her ailenin bir üyesidir ya da tanıdığımız bir çocuktur.

14- Her ne kadar MESEM son aylarda öne çıksa da çocuk iş cinayetlerinin büyük çoğunluğunu eğitim kapsamında olmayan çırakların; tarım, inşaat, motokurye, sokakta çalışan çocukların ölümleri oluşturmaktadır.

15- Bir yandan emekli olamama, EYT ve emeklilikte adalet tartışmaları yapılırken diğer yandan 50 yaş ve üzeri yaş grubunda iş cinayetlerinde ölenlerin oranı neredeyse üçte bir düzeyindedir. Bu yaş grubu emeklilik hakkını alabilse de çalışmaya devam etmekte ve bu güvencesizlik kıskacı altında olmaktadır.

16- İnşaatlarda yüksekten düşmeler, başta madencilik olmak üzere sanayide ezilme ve göçükler, taşımacılık işkolunda trafik kazaları ve tüm işkollarını yatay bir kesen olan aşırı-yoğun-fazla çalıştırmanın bir sonucu olan kalp krizi nedenli ölümler öne çıkmaktadır.

17- Son olarak üç ayda öne çıkan bazı iş cinayetlerini hatırlatmak istiyoruz. Akkuyu Nükleer Santral İnşaatında menenjit nedenli işçi ölümleri, TOKİ ve özel şirketlerin yaptıkları inşaat şantiyelerinde yangın nedenli ölümler, İliç Anagold maden işçisi katliamı, Batuhan A yük gemisinin batması öne çıkan iş cinayetleridir…

Üç ayda iş cinayetlerinin işkollarına göre dağılımı şöyle:

İnşaat, Yol işkolunda 105 işçi; Taşımacılık işkolunda 58 işçi; Tarım, Orman işkolunda 38 emekçi (18 işçi ve 20 çiftçi); Metal işkolunda 31 işçi; Konaklama, Eğlence işkolunda 27 işçi; Belediye, Genel İşler işkolunda 27 işçi; Madencilik işkolunda 24 işçi; Ticaret, Büro, Eğitim, Sinema işkolunda 24 işçi; Gemi, Tersane, Deniz, Liman işkolunda 16 işçi; Ağaç, Kağıt işkolunda 10 işçi; Petro-Kimya, Lastik işkolunda 9 işçi; Tekstil, Deri işkolunda 8 işçi; Sağlık, Sosyal Hizmetler işkolunda 8 işçi; Gıda, Şeker işkolunda 6 işçi; Çimento, Toprak, Cam işkolunda 6 işçi; Savunma, Güvenlik işkolunda 6 işçi; Enerji işkolunda 4 işçi; elimizdeki veriler ışığında çalıştığı işkolunu belirleyemediğimiz 18 işçi hayatını kaybetti…

Üç ayda 66 şehirde ve yurtdışında 10 ülkede (kısa vadeli çalışmak için gidilen veya Türkiye menşeili şirketlerde çalışan) iş cinayeti tespit etmiş durumdayız:

70 ölüm İstanbul’da; 33 ölüm İzmir’de; 20 ölüm Konya’da; 18’er ölüm Bursa, Gaziantep ve Şanlıurfa’da; 14 ölüm Kocaeli’nde; 13 ölüm Antalya’da; 9’ar ölüm Balıkesir, Erzincan ve Mersin’de; 8’er ölüm Kayseri, Muğla, Kahramanmaraş, Sakarya ve Tekirdağ’da; 7’şer ölüm Denizli ve Trabzon’da; 6’şar ölüm Adana, Aksaray, Ankara, Aydın, Diyarbakır, Hatay, Manisa ve Zonguldak’ta; 5 ölüm Samsun’da; 4’er ölüm Afyon, Elazığ, Malatya ve Mardin’de; 3’er ölüm Bartın, Burdur, Çanakkale, Eskişehir ve Sinop’ta; 2’şer ölüm Adıyaman, Bolu, Çorum, Düzce, Erzurum, Kastamonu, Kütahya, Muş, Niğde, Osmaniye, Uşak ve Yalova’da; 1’er ölüm Ağrı, Amasya, Artvin, Bilecik, Çankırı, Isparta, Karabük, Karaman, Kars, Kırıkkale, Kilis, Nevşehir, Ordu, Rize, Sivas, Tokat, Tunceli ve Yozgat’ta; 14 ölüm Yurtdışı’nda (3 ölüm Abhazya’da; 2’şer ölüm Gana ve Sırbistan’da; 1’er ölüm Azerbaycan, Bulgaristan, Irak, Romanya, Rusya, Senegal ve Yunanistan) meydana geldi…

Üç ayda ayında iş cinayetlerinin yaş gruplarına göre dağılımı şöyle:

14 yaş ve altı 4 çocuk işçi, 15-17 yaş arası 12 çocuk/genç işçi, 18-29 yaş arası 84 işçi, 30-49 yaş arası 178 işçi, 50-64 yaş arası 105 işçi, 65 yaş ve üstü 22 işçi, yaşını bilmediğimiz 20 işçi hayatını kaybetti…

Üç ayda iş cinayetlerinin nedenlerine göre dağılımı şöyle:

Ezilme, Göçük nedeniyle 82 işçi; Trafik, Servis Kazası nedeniyle 79 işçi; Yüksekten Düşme nedeniyle 77 işçi; Kalp Krizi, Beyin Kanaması nedeniyle 61 işçi; Patlama, Yanma nedeniyle 22 işçi; İntihar nedeniyle 21 işçi; Zehirlenme, Boğulma nedeniyle 20 işçi; Nesne Çarpması, Düşmesi nedeniyle 14 işçi; Şiddet nedeniyle 11 işçi; Elektrik Çarpması nedeniyle 9 işçi; diğer nedenlerden dolayı 29 işçi hayatını kaybetti…