Erdoğan, Putin'e S-400'leri iade etmeyi teklif etti iddiası

Bloomberg, yakın kaynaklara dayandırdığı haberinde Erdoğan’ın Putin’le görüşmesinde Rusya’dan alınan S‑400’leri iade etmek istediğini öne sürdü.

Geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bir araya gelen AKP’li Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın S-400’leri geri vermeyi teklif ettiği öne sürüldü.

Bloomberg News’in konuya yakın kaynaklara dayandırdığı habere göre, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Putin ile geçen hafta Türkmenistan’da yaptığı görüşmede S-400’lerin iadesini gündeme getirdi. Kaynaklara göre, S-400’leri almak için harcanan milyarlarca doların da iadesinin istendiği öne sürüldü. Bu adımın, Ankara’nın ABD ve NATO’nun diğer üyeleriyle ilişkilerini zedeleyen tartışmalı savunma anlaşmasını sona erdireceği ve Amerikan yapımı F-35 savaş uçaklarını satın almasına olanak sağlayacağı belirtildi.

Habere göre, Türkiye, ABD ile savunma alanındaki ilişkilerini düzeltmek amacıyla yaklaşık on yıl önce Rusya’dan alınan S-400 hava savunma sistemlerinin iadesi seçeneğine bakıyor.

Haberde Türkiyeli yetkililerin konu hakkında yorum yapmaktan kaçındığı belirtilirken, Kremlin’in ise söz konusu görüşmede böyle bir talebin gündeme geldiği iddiasını reddettiği kaydedildi.

NE OLMUŞTU?

Türkiye, 2002 yılında ‘ortak üretici ülkeler’ arasında yer alarak “F‑35 Müşterek Taarruz Uçağı Programı”na dahil olmuştu. Program kapsamında hem üretim sürecine katkı sağlıyor hem de toplamda 100 adet F‑35 almayı planlıyordu.

2017’de Rusya’dan S‑400 hava savunma sistemi satın alınması, ABD ile ilişkilerde gerilime yol açmış, Washington, S‑400’lerin F‑35 teknolojisini riske atacağını belirterek Ankara’ya yaptırım uyarısında bulunmuştu.

2019’da ilk S‑400 parçalarının Türkiye’ye ulaşmasının ardından ABD, Türkiye’yi F‑35 programından resmi olarak çıkararak uçakların teslimatını durdurmuştu. Türkiye’nin ödediği yaklaşık 1,4 milyar dolarlık katkı payının akıbeti ise iki ülke arasında tartışma konusu olmaya devam etti.

2020’de Türkiye ABD’nin “Hasımlarına Yaptırımlar Yoluyla Karşılık Verme Yasası” (CAATSA) yaptırım listesine resmi olarak girmişti. ABD Hazine Bakanlığı, Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı’nı (SSB) yaptırım listesine eklemişti. Böylece SSB’nin ABD’den ekipman ve teknoloji ihracat lisansı alması ve uluslararası finans kuruluşlarının kredilerine başvurması engellenmişti. Yaptırım kapsamına alan kişi ve kurumlara ABD’ye giriş yasağı getirilirken, ABD’den gayrimenkul edinmeleri ve döviz üzerinden işlem yapmaları da yasaklanmıştı. Yaptırım uygulanan kişi ve kurumlar Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı, SSB Başkanı, SSB Başkan Yardımcısı, Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanı, SSB Hava Savunma ve Uzay Daire Başkanlığı Grup Müdürü olmuştu.

Son dönemde ABD’nin Ankara Büyükelçisi Tom Barrack, Trump’ın Türkiye’ye yönelik yaptırımları “anlamsız” bulduğunu söyleyerek, Erdoğan ile Trump arasındaki temasların F‑35 meselesine ilişkin görüşmeleri hızlandırdığını belirtmiş ve sürecin “önümüzdeki aylarda sonuçlanabileceğini” öne sürmüştü. Ancak Washington’ın Türkiye’nin S‑400 sistemini elinde bulundurmaması yönündeki şartı değişmiş değil.