Kartalkaya’daki yangın faciasındaki 7 ölümcül sorun

Bolu’da Kartalkaya Kayak Merkezi’ndeki Grand Kartal Otel’de 78 kişinin hayatını kaybettiği yangın ile ilgili gelişmeler devam ediyor.

İstanbul Planlama Ajansı (İPA) Başkanı Buğra Gökce, facianın ardından sorunların ne olduğunu ve neler yapılması gerektiğini anlattı.

“7 ölümcül sorun, 7 acil çözüm” başlıklı açıklamada Gökce, şunları söyledi: “Bolu’da yaşadığımız acı felaket ile 78 vatandaşımızı kaybettik. 2000 yılından sonra dünyada tek bir binada çıkan yangında yaşanan en ağır kayıplardan birini yaşadık. Bu felaketi yaşamamıza neden olan 7 önemli sorun var.”

“Yangından mühendislik, akıl ve bilim korur” diyen Gökce, “Eğer halkın çıkarlarını korumak istiyorsak mevzuatta da bu adımları atmak zorundayız. Hükümet sırtını akla ve bilime dönerse sonucu felaket olur” ifadelerini kullandı.

Buğra Gökce’nin açıklamaları şöyle:

YETKİ VE DENETİM

“1- Yetki ve Denetim: Büyükşehir olmayan İl Belediyelerinin mücavir alanlardaki yapıların, konaklama tesislerinin yangın yönetmeliği açısından denetiminde boşluk var. Bu sebeple İl Belediyeleri buradaki tesisleri denetleyemiyor. Düzenli denetim olmayınca da bu bölgelerdeki yapıların yangın güvenliği zayıflıyor.

Çözüm: İl Belediyelerinin itfaiye teşkilatları Belediye ve mücavir alan sınırları dışında da yetkilendirilmeli ve onayları olmadan il özel idareleri tarafından herhangi bir ruhsat verilmemelidir.

MEVZUAT

2- Mevzuat: Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik’teki “mevcut yapı” tanımı, eski binaların yangın önlemleri için zorunlulukları kaldırmış durumda. 29 Haziran 2017 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan değişiklikle 2007’den önce yapı ruhsatı başvurusu yapılmış ve o tarihten önce tamamlanmış binalar, “mevcut yapı” olarak kabul edilmiştir. Bu değişiklik, geçmişte mevzuat eksiklikleri nedeniyle alınması gereken yangın önlemlerinin eksik uygulanmasına yol açıyor.

Çözüm: Yürürlükteki mevzuata göre mevcut yapı olarak tanımlanan ancak yangın yönetmeliğine göre yetersizlikleri olan binalara gerekli süre verilerek yangın yönetmeliğinde belirtilen şartları sağlayarak güvenli yapılar haline gelmeleri sağlanmalıdır.

İTFAİYE YETKİLERİNİN AZALTILMASI

3- İtfaiye Yetkilerinin Azaltılması: 5 Nisan 2012 günü Resmi Gazete’de yayınlanan Bakanlar Kurulu kararı ile itfaiyelerin uygun görüşü verme şartı kaldırıldı. “Projeler; ruhsat vermeye yetkili merciler tarafından onaylanarak uygulanır.” şeklinde bir hüküm getirildi. Bu düzenleme ve Çevre, Şehircilik Bakanlığı’nın yayınladığı genelge sonucunda yangın projelerinin itfaiye elemanlarınca incelenmesi ve iskan kontrolleri itfaiye tarafından yapılması süreci kaldırıldı. Binaların yangın güvenliği zaafiyete uğradı.

Çözüm: Özellikle kamusal hizmet sunan yapılar başta olmak üzere her tür ölçek ve yapıda İtfaiyelerin yangın güvenliği raporu verilmeden hiçbir ruhsat verilmemelidir.

TURİZM BAKANLIĞI’NIN YETKİ GENİŞLEMESİ

4- Turizm Bakanlığı’nın Yetki Genişlemesi: Turizm Bakanlığı yeterli donanım ve kadrosu bulunmamasına rağmen her türlü ruhsat verme yetkisine kavuştu. Donanımı olmayan kurumun ruhsat düzenleyemeyeceği ruhsatı veren kurumun da denetlemekle sorumlu olduğu ilkesine aykırı bu düzenleme ile özellikle vatandaşların toplu halde bulunduğu turistik konaklama tesisleri açısından büyük bir risk ortaya çıktı.

Çözüm: Bu yetkinin kaldırılması. İtfaiye Teşkilatı’nın onayı olmadan hiçbir başkaca kurumun ruhsat veremeyeceği yönündeki düzenlemenin hayata geçirilmesi.

ELEKTRONİK ALGILAMA VE SÖNDÜRME SİSTEMLERİ

5- Elektronik algılama ve söndürme sistemleri: Bu sistemler insanların toplu halde bulunduğu yurtlar, okullar, hastaneler, oteller, cezaevleri, metro istasyonları, ibadethaneler gibi tüm binalarda bulunmamaktadır.

Çözüm: Bu sistemler yaygınlaştırılmalı, bakımının ve yıllık kontrollerinin sağlanabilmesi için acilen mevzuat değişikliği yapılmalı, sistemlerin işlevlerini tam olarak yerine getirip getirmediğine ilişkin kontroller ise, yıllık periyotlarla bu alanda uzmanlaşmış elektrik-elektronik mühendisleri tarafından gerçekleştirilmelidir.

DÜZENLİ BAKIMI VE PERİYODİK KONTROLLER

6- Elektrik, elektronik tesisatları, mutfak ve bacaların düzenli bakımı ve periyodik kontrolleri: Ülkemizde yangınların en önemli çıkış sebebi elektrik ve elektronik tesisatlarda yaşanan sorunlarla, mutfak ve bacaların bakımıyla ilgilidir.

Çözüm: İtfaiyeler ve akredite kuruluşlarca mutfak ve bacaların denetlenmesi ve temizlenmesi, elektrik tesisatlarının uluslararası standartlara uygun şekilde kurulabilmesi için ‘Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği‘ndeki eksiklerin giderilmesi, Yapı Elektronik Sistem ve Tesisatları İşletme Sorumlusu‘na ilişkin düzenlemelerin, Elektrik Mühendisleri Odası‘nın öngördüğü standartlarla uyumlu hale getirilmesi, elektrik tesisatları, topraklama sistemleri ve yıldırımdan korunma sistemlerinin düzenli olarak uzman mühendislerce kontrol edilmesi ve raporlanması.

DÜZENLİ VE PERİYODİK DENETİM

7- Düzenli ve Periyodik Denetim: İskan sonrasında kamusal hizmet sunan binalar ve toplu bulunulan yerler başta olmak üzere tüm yapıların düzenli ve periyodik denetimi yapılmamaktadır. Bu nedenle çeşitli eklentiler ve ilave yapılarla iskan şartları bozulmaktadır.

Çözüm: Kamusal hizmet sunan binalar başta olmak üzere tüm yapılarda kaçak eklenti, ilave kat, malzeme değişimi, yangın ve alarm sistemlerinin çalışır halde tutulmaması, elektrik ve tesisatların öngörülenden fazla yükleme yapılması, baca temizliğinin geciktirilmesi veya yapılmaması gibi uygunsuzlukların düzenli ve periyodik olarak denetlenmesi, raporlanan eksikliklerin belirlenen süre içerisinde giderilmemesi halinde ticari işletmenin faaliyetine son verilmesine kadar varan ağır yaptırımlar getirilmelidir.