Kozyatağı Mahallesi sakinleri asırlık çınarları savunmak için Kadıköy Belediyesi önünde basın açıklaması yaptı
Kozyatağı mahallesi sakinleri tarihi çınarların olduğu bölgenin ranta açılmasına karşı Kadıköy Belediyesi önünde basın açıklamsı gerçekleştirdi.
HABER MERKEZİ
Kadıköy, Kozyatağı Mahallesi’nde tarihi çınar ağaçlarının olduğu bölgenin ranta açılmasına karşı Kadıköy Belediyesi önünde basın açıklaması gerçekleştirdi.
Mahalle sakinleri tarafından yapılan açıklamaya, TKH Kadıköy İlçe Örgütü de destek verdi.
Yapılan açıklamada tarihi çınarların yüzyıllardan beridir belirtilen alanda bulunduğu bundan dolayı da koruma altında tutulması gerektiği ifade edildi.
Asırlık ağaçların düzenli olarak sağlık kontrolünden geçirilmesi gerektiği belirtilen açıklamda alanın kamuya açık hale getirilmesi, rant projelerinin durulması gerektiği söylendi.
Çınaraltı Savunması’ndan yapılan açıklama şu şekilde:
“Kozyatağı’nın Asırlık Çınarlarını Korumak için Buradayız Kozyatağı’nın hafızasında, kültüründe ve doğal dokusunda büyük bir yere sahip olan asırlık çınar ağaçları bugün ciddi tehditlerle karşı karşıyadır. 1992 yılında anıt ağaç olarak tescili yapılan 4 ağacın en küçüğü 350 en büyüğü yaklaşık 500 yaşındadır. Bizler, bölgenin doğal mirasını korumak amacıyla bir araya gelen Kozyatağı Çınaraltı Savunması olarak, kamuoyuna ve yetkili kurumlara önemli bir çağrı yapıyoruz.
Kozyatağı, 15. ve 16. yüzyıllardan itibaren bağ-bahçe düzeni, yazlık konaklar ve küçük çiftlikler ile bilinen bir bölgedir.
Bölgede dikilen çınarların çoğu:
- Evliya Çelebi’nin “mesire güzergâhı” olarak bahsettiği güzergâhlara yakın,
- Kervan ve yol kenarlarına gölge sağlaması için dikilmiş,
- Derbent ve geçiş yolları üzerinde yönlendirme amaçlı kullanılmıştır.
Bu nedenle Kozyatağı’ndaki yaşlı çınarlar, kadim yolların ve eski Osmanlı köy dokusunun izlerini taşır.
Çınarlar genellikle su kaynakları yanına dikildiğinden:
- Eski çeşmeler,
- Doğal kaynaklar,
- Tarihi su yolları gibi yapılarla ilişkilidir.
Kozyatağı’nın geçmişindeki bazı su noktalarının izi bugün sadece bu yaşlı çınarlar sayesinde hatırlanmaktadır.
Hatıralarından yararlandığımız İdris Gürbak’ın anlatımında “Çınarların kuzeyinde, mevcut haliyle Ziraat Bankası lojmanlarının bulunduğu arazi; Rumlardan kalma Ayazma’ydı. “Ayazma” pınar manasına kullanılıyordu. Bu ayazmadan çıkan su, künklerle çınarların altındaki havuzda toplanırdı. Havuzdan üç kol halinde çıkan suyun bir kolu, bahsi geçen çeşmeye akardı. İkinci kolu Mehmet Çavuş Camii’nin bulunduğu yerde bulunan bahçeyi sular, üçüncü kolu ise Mehmet Çavuş ve Abdulhalim Camiilerinin doğu sınırını takip ederek denize kadar ulaşan dereye akardı. Su aslen Kozyatağı mahallesinin olup, Fatih döneminden buyana mahallenin istifadesi için halen akmaktadır.”
Kozyatağı; Kadıköy—Küçükyalı—Bostancı hattını Karayolları tarihinin erken dönemlerinde birbirine bağlayan eski bir geçiş bölgesidir.
O dönemlerde:
- Yol kenarlarına gölge ve yönlendirme için çınarlar dikilirdi.
- Bu ağaçların çoğu bugün hâlâ ayaktadır.
Yani bugün Kozyatağı’nda gördüğünüz bazı çınarlar, yüzlerce yıl önce aynı yoldan geçen insanların gördüğü ağaçların kendileridir. Yaklaşık 5 asırın hatıralarını hafızalarında taşımaktadır.
Hatıralarından yararlandığımız İdris Gürbak’ın anlatımında “Çınaraltında bulunan Namazgah büyüklerimizin ifadesine göre, Fatih Sultan Mehmet’in akıncıları tarafından kurulmuştur. Namazgah duvarının kıble tarafında, gürül gürül akan bir çeşme vardı. Çeşmenin; geniş, derin ve büyükçe mermerden yapılmış, değirmene gelenlerin hayvanlarını suladıkları yalağı mevcuttu. Çınarların karşısındaki mazotlu un değirmeni 1940 yılına kadar çalışmış, 1940’lı yıllarda hurda vaziyete gelmiştir.
Yalak ayrıca, yaz aylarında meyvelerin ve ayranların soğutulması için kullanılırdı.Çeşmenin yalağı blok mermerden yapılmıştı. Yalak, çınarların bitişiğindeki binanın giriş kapısının önündeki dolgu kısmın altında kalmıştır. Çeşmenin kitabesi ise hayli büyük olup, Sabancı ailesine ait Atlı Köşkte sergilenmektedir.
“Abdulhalim Camii çok küçük olduğu için teravih namazlarını çınarların altındaki tarihi namazgahta kılınır, namazgahın aydınlatılması için çınar dallarına sekiz ile on arasında gazlı gemici feneri asılırdı.” Namazgah taşı olduğu sanılan bir mezar taşı daha önce yapılan çalışmalar sırasında günyüzüne çıkartılmış Eski Muhtarımız Erdoğan beyin himayesinde muhafaza edilmektedir.
“Namazgah mahallinde ramazan ayında teravih sonrasında, Karagöz Hacivat oynatılırdı.”
Adalardan gelen Rum ve Yahudi cemaati mensupları, kendi kültürlerine uygun müzik ziyafeti verirlerdi.”
Bir rivayete göre Reşat Nuri Güntekin’in “Çalıkuşu” romanını yazarken Çınaraltında vakit geçirdiği söylenir.
Asırlık çınarlar sadece birer ağaç değil; yaşayan tarih ve mahallemizin doğal anıtlarıdır. Ancak kontrolsüz inşaat faaliyetleri, yanlış budamalar, kök baskısı, çevresel kirlilik ve yetersiz bakım nedeniyle risk altındadırlar.
Taleplerimiz
- Asırlık çınarlar için düzenli ve bilimsel ağaç sağlık kontrollerinin yapılması.
- Kök bölgesinin araç, kazı ve yapı baskısından korunması için koruma alanları oluşturulması.
- Budama işlemlerinin yalnızca uzmanlar tarafından doğru tekniklerle gerçekleştirilmesi.
- Hastalık ve zararlılara karşı çevre dostu koruma programlarının uygulanması.
- İnşaat ve altyapı çalışmalarında koruyucu bariyer sistemlerinin zorunlu hale getirilmesi.
- Kriton Curi Parkı örneğindeki gibi doğaya uyumlu bir yapı ve peyzaj çalışmaları ile alanın tamamen kamu yararına açık hale getirilmesi
- Ağaçların “Anıt Ağaç” statüsünü belirten tabelalarının asılması.
- Alanda bulunan oldukça değerli 2 adet genç Macar Meşesi ağacının korumaya alınması, ağaca zarar verecek temasların engellenmesi
- Kuruyan 2 çınar ağacının rehabilite edilerek alanda muhafaza edilmesi
- Kent içine sıkışmış, ama hafızası olan bu çok değerli “Doğal Ekosistem”in korunması
- Mahalle halkının bilinçlendirilmesi ve sürece katılımının sağlanması.
Çağrımız
Kozyatağı’nın asırlık çınarlarını korumak; yalnızca çevre gönüllülerinin değil, bu mahallede yaşayan ve Kadıköy’ü İstanbul’u seven herkesin sorumluluğudur. Kozyatağı Çınaraltı Savunması olarak, tüm yetkilileri ve halkı bu çabayı desteklemeye davet ediyoruz.
Son Söz Asırlık çınarlar bizimle birlikte yaşayan canlı komşularımızdır. En değerli doğal hazinemizdir. Onları korumak geleceğe bırakacağımız en değerli miraslardan biridir.
