Next Sosyal'de altyapı krizi: ‘Yerli’ mi, değil mi?
Türkiye’nin ilk yerli sosyal medya uygulaması olarak lanse edilen ‘Next Sosyal’, açık kaynak kodlu Mastodon altyapısını kullandığı ve lisans yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle eleştirilerin odağında.
Global Voices’ın haberine göre, Türkiye’nin yeni sosyal medya platformu ‘Next Sosyal’, 28 Temmuz’da TEKNOFEST öncesi kamuoyuna tanıtıldı. “Reklamsız ve tacizsiz” bir deneyim sunduğu söylenen platform, ‘ilk yerli sosyal medya ağı’ olarak lanse edildi ve kısa sürede 500 bin kullanıcıya ulaştı. Ancak bu ‘yerlilik’ iddiası, hızla sorgulanmaya başladı.
Platformun aslında sıfırdan geliştirilmiş bir yazılım olmadığı, açık kaynak kodlu sosyal medya ağı Mastodon üzerine kurulduğu ortaya çıktı. Sitenin kendisi de bu durumu teyit ederek, “sosyal.teknofest.app, TEKNOFEST girişimcileri tarafından geliştirilen açık kaynak Mastodon tabanlı bir platformdur” açıklamasını yaptı.
BAKANLIK VE BAYKAR’DAN DESTEK MESAJLARI
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teknoloji Genel Müdürü Sadullah Uzun, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda platformun başarısını övdü ve “Next Sosyal’in farkı burada! İnsanlar merak ediyor, parçası olmak istiyor ve platforma akın ediyor” dedi.
Uzun, bu ilgiyi ‘gençliğin ağabeyi Selçuk’ olarak nitelediği Selçuk Bayraktar’a bağladı.
Bayraktar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın damadı ve TEKNOFEST’in yüzü, platformun açıldığı gün şahsi X hesabından projeyi duyurdu.
MASTODON: LİSANS KURALLARIMIZ İHLAL EDİLDİ
Ancak aynı gün Mastodon’un resmi hesabı Bayraktar’ın gönderisine yanıt vererek duruma müdahil oldu. Mastodon İletişim Direktörü Andy Piper, Global Voices’a yaptığı açıklamada, platformun kurallarına uyulmadığını belirtti. Piper’a göre, Mastodon ekibi 8 Temmuz’dan bu yana proje sahipleriyle iletişime geçmeye çalıştı; ancak e-postaları cevapsız kaldı.
Mastodon’un kurucusu Eugen Rochko ise 30 Temmuz’da yaptığı açıklamada, “Next Sosyal’in Mastodon kodlarını lisans koşullarına uymadan kullandığını ve gerekli temasların başlatıldığını” duyurdu.
LİSANS ŞARTI AÇIK: KOD PAYLAŞIMI ZORUNLU
Mastodon yazılımı, GNU Affero General Public License (AGPL) kapsamında lisanslı. Bu lisansa göre, bir açık kaynak yazılımı değiştirip internet üzerinden kullanıcılarla paylaşırsanız, değiştirilen sürümün kaynak kodunu da erişilebilir kılmak zorundasınız. Piper, Next Sosyal’in arayüzünde Mastodon’a dair referansların kaldırıldığını, mobil uygulamaların da Mastodon’un koduna dayandığını söyledi.
‘YERLİ VE MİLLİ’ TARTIŞMALARI YENİDEN ALEVLENDİ
Bu gelişmeler, Türkiye’de daha önce ‘yerli’ olarak tanıtılan ancak yabancı açık kaynak altyapı kullanan diğer projeleri de yeniden gündeme getirdi. Gazeteci Füsun Nebil, Turkcell’in YAANİ arama motoru ve PTT Messenger gibi projelerin benzer şekilde hazır altyapılarla geliştirildiğini hatırlattı: “Özetle, ismi ‘Next’ olsa da, TEKNOFEST markasıyla duyurulsa da, bu platform ne yerli üretimdir ne de milli yazılımdır.”
Üstelik Bayraktar’ın platform kamuoyuna açılmadan önce, 4 Temmuz’daki bir paylaşımında uygulamanın Mastodon temelli olduğunu zaten açıkça ifade etmiş olması, neden kamuoyuna ‘sıfırdan geliştirilen yerli uygulama’ izlenimi verildiğini sorgulattı.
Piper, son olarak Next Sosyal’in yöneticileriyle sonunda iletişim kurduklarını ve lisans yükümlülüklerine uyacaklarına dair söz aldıklarını açıkladı. Kodların paylaşılmasının ve sorunun birkaç gün içinde çözülmesinin beklendiğini de ekledi.
