Wilhelm Furtwängler olmak, ya da olmamak

Wilhelm Furtwängler dünyanın en mühim orkestra şeflerinden. Ve yine dünyanın en iyi Beethoven yorumcusu olarak tanıyoruz. Ronald Harwood’un oyunundan uyarlanan István Szabó’nun yönetmenliğini yaptığı ve ‘Taraf Tutmak’ (2001) filmi hatırlardadır. 2002 Mar del Plata’da En İyi Yönetmen ödülüne layık görülmüştü. Film, İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Almanya’nın Nazilerden arındırılması kapsamında, Şef Furtwängler’in Nazi Partisi ile ilişkisini... View Article

Wilhelm Furtwängler dünyanın en mühim orkestra şeflerinden.

Ve yine dünyanın en iyi Beethoven yorumcusu olarak tanıyoruz.

Ronald Harwood’un oyunundan uyarlanan István Szabó’nun yönetmenliğini yaptığı ve ‘Taraf Tutmak’ (2001) filmi hatırlardadır.

2002 Mar del Plata’da En İyi Yönetmen ödülüne layık görülmüştü.

Film, İkinci Dünya Savaşı sonrasında, Almanya’nın Nazilerden arındırılması kapsamında, Şef Furtwängler’in Nazi Partisi ile ilişkisini ortaya çıkarmak için Amerikalı Binbaşı Arnold Steve (Harvey Keitel) başkanlığında yürütülen soruşturmasının odağında yaşananları anlatır.

Furtwängler, kendisine yöneltilen suçlamalar üzerine kendini korumak adına, savaş boyunca birçok Yahudi’yi himaye ettiğini ve müziğinin savaş ortamında Alman halkına ümit verdiğini savunur.

Nazilere ödün vermek zorunda kaldığını, ne var ki onlarla hiçbir zaman doğrudan bir işbirliği içine girmediğini söyler.

Filmin bir sahnesinde: “Partiye (Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi) muhalefet etmedim. Çünkü benim işim olmadığını düşünüyorum”, “Benim tek bir amacım vardı: Müziğin politikadan daha önemli olduğunu kanıtlamak” demesi aslında konuyu özetler.

Oysa devlet arşivlerindeki bulunan belgelerin yanı sıra özel mektuplar ve tanıklıklar Furtwängler’in masumiyetine gölge düşürmektedir.

Furtwängler’in orkestranın yaşaması adına Nazi yöneticilerinin isteklerine karşı gelemedikleri belgelenmiş.

III. Reich’ın resmi devlet orkestrası olarak bilinen Berlin Filarmoni Orkestrası’ndaki müzisyenler bizâtihi Nazi yöneticiler tarafından finanse edildiler.

Hitler’in Propaganda Bakanı Goebbels sayesinde ekonomik krize rağmen orkestra üyeleri aylık maaşlarını, ek ikramiyelerini, muntazaman aldılar.

Berlin Filarmoni Orkestrasındaki müzisyenler Nazi rejimin propagandasını yapmayı ve tüm dünyada Alman kültürünü yaymayı kabul ettiler.

Günümüz Türkiye’sine gelirsek…

Sanatçının iktidarla imtihanı, sanatçının sanat piyasasıyla imtihanı hâlâ sürüyor.

Ama asıl mesele… Wilhelm Furtwängler olmak, ya da olmamak…

İşte asıl mesele bu!