IŞİD Türkiye'de de tarihi eserleri yok ediyor
Son güncel örneği Suriye'nin tarihi Palmira kentinde yaşanan tarih katliamı Türkiye'de de yaşanıyor.
Başta IŞİD olmak üzere cihatçı terör örgütleri dünyanın her yerinde tarihi eserleri ve insanlığın hafızasını yok etmeye çalışıyor. Son güncel örneği Suriye’nin tarihi Palmira kentinde yaşanan tarih katliamı Türkiye’de de yaşanıyor.
IŞİD’in Suriye’nin Palmira Antik Kenti’nde yaptığı yıkımın benzeri bir süredir Anadolu’da yaşanıyor. 2 bin yıllık anıtlardaki insan figürleri keski, matkap, asit ve dinamitle yok ediliyor. Son birkaç yılda Friglerden kalma beş büyük Kibele anıtı tahrip edilen Afyon’da dinamitlenen yazıtın yanı başına şu yazılmış: “Vur dumana, gel imana.”
Hürriyet gazetesinden Selçuk Şamiloğlu’nun fotoğrafları ve Serhan Yedig’in haberiyle İzmir ve Afyon’da saldırıya uğrayan anıtlar gündeme geldi.
Karabel Anıtı: Hititlerin batı sınırına üst üste saldırılar
Karabel anıtı, Hitit İmparatorluğunun batı sınırını gösteren tek kanıttı. Anıt, 3300 yıllık kral rölyefi ve hiyerogliflerden oluşuyor. Anadolu’nun en eski diliyle yazılan anıt, İzmir’de, Kemalpaşa-Torbalı karayolunun yanında yer alıyor.
Yüksek, kayalık tepelerle çevrili antik Mira ülkesinin girişinde bir kayaya oyulan 3300 yıllık Kral Tarkasnava rölyefi, Hitit İmparatorluğu’nun uzun zamandır tartışılan batı sınırını gösteren yegâne kanıt. Batıda, Anadolu’nun bilinen en eski lisanı Luvice’nin görüldüğü en önemli anıt. Rölyefin yanında kralı tanıtan hiyeroglif yer alıyordu. 1839’da Fransız gezgin Charles Texier’in keşfettiği anıtın önemi dört yıl sonra Çorum Boğazköy’deki kabartmalarla benzerliği fark edilince ortaya çıkmıştı.
Birkaç yıl önce anıta evvela asit atıldı. Ardından bulunduğu kaya bloku boydan boya asitle yıkandı. Muhtemelen dinamit yerleştirmek için keskiyle 10 santimetrelik delik açıldı. Yazılar ve rölyefteki detaylar kayboldu. Anıt başında rastladığımız bir İzmirli, beş yıl önce zeminde koç başı ve yılan rölyeflerinin bulunduğunu söyledi; kaybolmuş. Geçidi düşmanlardan koruma amacıyla yapılan ikinci rölyef ve yazıtlar 1977’de yol yapımında yok edilmişti.
Küçük Kapıkaya: Dinamitten kurtuldu keskili matkapla kazındı
Afyon’un İhsaniye ilçesine bağlı Döğer kasabası ile Leğen Köyü arasında bulunan Küçük Kapıkaya yaklaşık 2600 yıllık bir dini anıt. Anadolu’nun ortak simgesi, bereket tanrıçası Kibele’nin erken dönem nadir tasvirlerinden biriydi.
Kaya kütlesinin içinde mezar arayan defineciler dinamitle üst bölümü uçurdu. Kibele rölyefinin yanına matkapla delik açıp, arkada bölme olup olmadığını kontrol ettiler. Tüm bu saldırılardan kurtulan anıt, yakın geçmişte keskili matkapla tamamen kazındı.
Büyük Kapıkaya: Geriye hiçbir iz kalmadı
Yine Afyon’un İhsaniye ilçesine bağlı Üçlerkayası Köyü yakınlarında bulunan Büyük Kapıkaya da tamamen yok edilen bir tarihi eser oldu.
Kayalara oyulmuş antik at arabası yolunun kıyısına yerleştirilmiş, türünün nadide örneği yol tapınağı yaklaşık 2700 yıllıktı. Yekpare kayanın yüzeyine geometrik desenler işlenmiş, içindeki pencereye Kibele rölyefi yapılmıştı. Kültür turizminde önemli olan Frig Yolu parkurunun en önemli anıtlarından biriydi.
Kayadaki Kibele rölyefi tamamen kazındı. Matkapla rölyefin ayak bölümüne derin yarıklar açıldı.
Ayazin Aslanlı Mezar: Medusa figürleri keskiyle yok edildi
Afyon’un İhsaniye ilçesine bağlı Ayazin Köyü’nün girişinde bulunan Ayazin Aslanlı Mezar eseri, Frig sanatının Roma döneminde de tüm canlılığıyla devam ettiğini gösteren 1800 yıllık aile mezarı ustaca işlenmiş figürleriyle sıradışı bir eserdi.
Giriş kapısının üstünde büyük Medusa, iki yanında aslan, üstteki bölümde küçük bir Medusa figürü bulunuyordu. Medusa’lar keskiyle yok edildi. Mezar odasının kapısının iç yüzeyinin iki yanındaki Romalı giysili kadın ve erkek figürleri matkapla, kapının iç yüzeyinin üstündeki Medusa figürü keskiyle ortadan kaldırıldı.
Aslankaya: Afyon’u dünyaya tanıtan tarih eser matkapla delindi
Aslankaya, Afyon’da Frig yaylaları olarak bilinen bölgede. Döğer beldesi sınırları içinde bulunuyor.
20 metre yüksekliğindeki Frig anıtı 2600 yıllık. Açılmış bir kapının ardında, yanında iki aslan bulunan Tanrıça Kibele görülüyordu. Anıttaki mimari unsurlar başta Antik Yunan olmak üzere pek çok uygarlığa tapınak mimarisi konusunda öncü oldu, ilham verdi. Fotoğrafı Afyon’un uluslararası tanıtımında kullanılıyor.
1995’te yüzeyi dinamitlenmişti, bu kez matkaplı saldırıya uğradı. Rölyefin bacak bölgesinde derin bir delik oluşturuldu, tavana uzanan kabartma kazındı.
Yılantaş: Dinamitle parçalandı, üzerine imza atıldı
Afyon’un İhsaniye ilçesine bağlı Kayıhan kasabasındaki Göynüş Vadisi Örenyeri’nde bulunan Aslantaş, Maltaş gibi Frig kral mezarlarının bulunduğu alanda, Yılantaş’ın yanı başındaki kitabe bu yapıları anlamamızı sağlayan ipuçları içeriyordu.
Dinamitlenen yazıt okunamayacak halde parçalandı. Saldırganlar, yazıta 20 metre uzakta, yol kıyısındaki büyük bir taşın üstüne, yaklaşık 1.5 metre yüksekliğinde, 2.5 metre genişliğinde mavi boyayla şu mesajı yazdı: “Vur dumana, gel imana, be Üskül”…
