Hafıza-i Beşer | Stalin’in sağ kolu kıdemli Bolşevik: Molotov

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği tarihinin en önemli isimlerinden Vyaçeslav Motolov'u anıyoruz.

Vyaçeslav Skryabin – Molotov- (d. 9 Mart 1890 – ö. 8 Kasım 1986)

“Heyecanlı olduğum zamanlarda kendi adım Skryabin’i telaffuz etmekte güçlük çekerim. Çok fazla sessiz harf var. İşte bu nedenle kendime telaffuzu daha kolay bir ad aradım. ‘Makhov’ ve ‘Molotov’ arasında tereddüt ettim. Kendi adımı heyecanlandığım zamanlarda bile kolay söyleyebileyim diye. Molotov endüstriyel bir isim. İşçilerin hep yanında oldum.” (Molotov anlatıyor, Yordam Kitap).

Böyle anlatır Molotov adının hikayesini. Bu isim, dünyaca tanınan, kritik öneme sahip bir isim olarak tarih sayfalarında yerini alacaktır…

16 yaşında Bolşevik Parti’nin üyesi olan Molotov, seksen yıl boyunca Bolşeviklerin en kıdemli üyesiydi.
Sovyetler Birliği’nin unutulmaz Dışişleri Halk Komiseri Molotov’un bu seksen yıllık partililik hayatı, koskoca bir tarihe tanıklığa gebedir. Çar II. Aleksandr, Lenin, Ekim Devrimi, Stalin, sosyalist kuruluş, soğuk savaş ve anayurt savunması ve Gorbaçov…

1911 yılında Petersburg Politeknik Enstitüsü’nde eğitim alır. Bu dönemde Pravda’nın redaksiyonunda ve yayınlanmasında katkısı olur.

1917’ de parti merkez komitesi Rusya Bürosu üyeliği ve Petrograd Sovyeti Bolşevik kanat temsilciliği görevinde bulunur. Ekim Devrimi’nin gerçekleştiği gülerde ise Askeri Devrimci Komite üyeliğine getirilir.
Stalin’in sağ kolu olarak bilinen Molotov, bütün bir soğuk savaş ideolojisinin ayrılmaz parçası olan ve 1939’da imzalanan Ribbentrop-Molotov paktı olarak bilinen anlaşmanın da mimarıdır.

Her zaman ‘ikinci adam’ olan Molotov, 1957 yılında Kruşçev tarafından Kaganoviç ve Malenkov ile birlikte “parti karşıtı grup” oluşturdukları gerekçesi ile partiden ihraç edilir. Oysa ki Molotov ve diğerleri, Kruşçev, Beria ve

Malenkov’un başlattığı destalinizasyon hamlesinin farkına varmıştır. Molotov’dan istenen 1930 sonrası dönemdeki uygulamaların ‘hata’ olduğunu kabul etmesidir. Elbette kabul etmez.

Bu olaydan sonra inatla partisine başvurmaya devam etse de ancak 1984 yılında partiye geri dönebilir ancak bu sadece iki yıl sürer. Molotov bir Bolşevik ve sadık bir partili olarak hayata gözlerini yumar.

Bolşevik kimliğine her daim sahip çıkan Molotov’un Brejnev’in konuşmasında kullandığı ‘Daha özgürce nefes alıyoruz, iyi çalışıyoruz, sakin yaşıyoruz.’ ifadelerine tepkisi ise bugün hala kulaklarda çınlıyor:
“Bir Bolşevik için ne biçim bir ifade tarzı: Sakin yaşıyoruz! Bunlar gerçek Bolşevik sözleri değil. Daima ileri gitmek, zorlukların üstesinden gelmek isteyen Bolşevikler eğer sakin yaşayacaklarsa kesinlikle bir işe yaramazlar ki. Sakin bir hayatta Bolşevik neye yarar? Sosyal demokrat olsun daha iyi. Bu tamamen yeterli olur. Sosyal demokratlar kapitalizmin bu doğal eğilimini izlerler hep…” (Molotov anlatıyor, Yordam Kitap, Sayfa 287).

80 yıllık tarihi ile Molotov…
1917 – Merkez Komitesi Rusya Bürosu üyeliği ve Petrograd Sovyeti Bolşevik kanat temsilciliği
1920 – Donbass Yürütme Komitesi başkanlığı
1920 – Kiev’de Ukrayna Komünist Partisi sekreterliği
1921 – X. Kongre’de parti delegeliği, politbüro yedek üyeliği
1921-1930 – Sekreterlik ve daha sonra merkez komite sekreterliği
1926-1957 – Politbüro üyeliği
1930-1930 – Parti’nin Moskova kenti sekreterliği
1930 – 1941 – Halk Komiserleri Konseyi Başkanlığı
1937-1958 – SSCB Yüksek Sovyet vekilliği
1939 – 1941 – (Eş zamanlı olarak) Dışişleri Halk Komiserliği
1939 – Alman Sovyet Paktı imza yetkilisi
1941-1945 – Savunma Komitesi Başkan Yardımcılığı
1941-1957 – SSCB Bakanlar Kurulu 1. Başkan Vekilliği; eş zamanlı olarak (1941-1949 ve 1953-1957) Dışişleri Komiserliği ve Bakanlığı
1957-1960 – SSCB Moğolistan Halk Cumhuriyeti Büyükelçiliği
1960-1962 – Viyana’da Uluslararası Atom Kuruluşu’nun Sovyet delegasyonu başkanlığı
1962 – Partiden ihraç
1984 – Partiye yeniden giriş