Maden Mühendisleri Odası’ndan ‘kaçak ocak’larda yaşanan iş cinayetlerine ilişkin açıklama

Maden Mühendisleri Odası Zonguldak ve Şırnak’ta 25 Aralık’ta yaşanan 2 farklı iş cinayetinde 3 maden emekçisinin hayatını kaybetmesi ve 1 maden emekçisininse ağır şekilde yaralanmasına ilişkin 26 Aralık 2019 tarihinde bir basın açıklaması yaptı.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Maden Mühendisleri Odası tarafından yapılan açıklamanın tamamı şu şekilde:

ZONGULDAK, ŞIRNAK

HERKES BİLİYOR, HERKES İZLİYOR

TARİH TEKERRÜR EDİYOR, ÖLÜMLER SÜRÜYOR

Zonguldak ve Şırnak’ta 25 Aralık 2019 tarihinde “kaçak ocak” olarak adlandırılan, çalışma ilişkileri bakımından birbirinin aynı iki maden ocağında “işlenen cinayette” 3 maden emekçisi hayatını kaybederken 1 maden emekçisi de ağır şekilde yaralanmıştır.

Yetkililer tarafından kamuoyuna yapılan açıklamalara göre;

Zonguldak Kilimli’de ruhsat hukuku Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) uhdesinde bulunan ve rödovans yöntemiyle işletilen sahada “kaçak ocak” olarak adlandırılan bir ocakta meydana gelen grizu patlaması sonucu iki maden emekçisi yaşamını kaybetmiş, bir emekçi de ağır şekilde yaralanmıştır.

Şırnak’ta ruhsat hukuku Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) uhdesinde bulunan ve rödovans yöntemiyle işletilen sahada “kaçak ocak” olarak adlandırılan bir ocakta meydana gelen göçük sonucu 1 maden emekçisi hayatını kaybetmiştir.

Zonguldak ve Şırnak’ta meydana gelen bu ölümlerden sadece 13 ay 4 gün önce ve 23 ay 9 gün önce Zonguldak’ta yine aynı biçimde ölümler yaşanmıştı.

Ne yazık ki yöntem aynı!

Yaşananlar kaza değil cinayettir. Çünkü kaza daha önceden öngörülemeyen ve önlem alınamayan olaylardır. Oysa bu kazalar ve bu kazalara neden olan kaçak ocaklar 50 yılı aşkın bir süredir devam etmektedir. Bu durum başta siyasi ve yerel otorite olmak üzere herkes tarafından bilinmektedir ve ölümler geliyorum demektedir.

Meydana gelen son iki olayda, 3 kişi “kaçak ocak” olarak tanımlanan yeraltı kömür ocağında hayatını kaybetmiştir. Bugüne kadar bu ocaklarda onlarca insanımız yaşamını yitirmiştir. Kadın ve çocuk işçiler, hiçbir iş güvenliği önlemi olmayan bu ilkel ocaklarda yıllardır kömür üretmekte ve buralarda üretilen kömürler devletin resmi kayıtlarına işlenerek pazarlanmaktadır. Bu ocaklara elektrik hattı çekilmekte, maden makineleri monte edilmekte ve çalıştırılmaktadır. Kaza olana kadar yasal görülen bu ocaklar, iş kazası olduğunda hemen “kaçak ocak” olarak adlandırılmaktadır. Bütün bu olup bitenler hakkında yetkililer kör, sağır, dilsiz olmaktadır.

Ülkemizde madenler, Maden Kanunu hükümleri doğrultusunda işletilmektedir. Maden Kanunu`nda kaçak ocak “ruhsatsız maden üretimi” olarak adlandırılmaktadır ve yaptırımı bulunmaktadır. Kaçak ocakların işletilmesinin, işlettirilmesinin engellenmesi başta Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile Zonguldak ve Şırnak Valilikleri olmak üzere ruhsat sahipleri olan TTK ve TKİ ile sahada bulunan işletmecilerin sorumluluğundadır. Bu konuda sorumlu olan tüm kesimlerin öncelikli olarak sorumluluklarını kabul etmeleri ve koordinasyon içerisinde çalışarak bu cinayetleri engellemeleri gerekmektedir. Ayrıca bu cinayetlerde sorumlukları bulunanlar yargı önüne çıkarılmalıdır. Ancak yargı önüne çıkarılanların adliye koridorlarından onları adliyeye sevk edenlerden dahi önce çıkmaları da başka bir sorundur.

Odamız; Zonguldak ve Şırnak`ta yaşanan “kaçak ocak” sorunuyla ilgili olarak ilgilileri defalarca uyarmış ve raporlarını iletmiştir. Buna rağmen bugüne kadar bu olumsuzlukları giderecek ciddi bir çalışmanın yapılmadığı görülmektedir.

Bu nedenle “kaçak ocak” olarak adlandırılan ocaklarda yaşanan ölümlere ilişkin yaptığımız son açıklamamızda sorduğumuz soruları Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı ile Zonguldak ve Şırnak Valiliklerine yeniden soruyor ve kamuoyu adına yanıtlanmasını talep ediyoruz;

-Yıllardır yetkililerce bilinen ve basında da sıklıkla yer alan “kaçak ocak” tanımı ne anlama gelmektedir?
-Son 10 yılda benzer olaylarda kaç vatandaşımız yaşamını yitirmiştir? Kaç vatandaşımız yaralanmıştır?
-Bu olumsuz durumu düzeltmek için hangi idari önlemler alınmıştır?
-Ruhsat alınmadan maden ocağı işletilmesi, Maden Kanunu`nun 12. maddesine göre devlet ve mülki idare tarafından engellenmesi gerekirken, bu konuda neden hiçbir çalışma yapılmamaktadır?
-İhbar üzerine kapatılmış olan “kaçak ocakların” tekrar açılması neden engellenememektedir?

Yaşamını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı diliyor, yetkililerin sorumluluklarının gereğini yerine getirmelerini bekliyoruz.

Kamuoyuna saygıyla duyurulur.

TMMOB Maden Mühendisleri Odası
Yönetim Kurulu
26 Aralık 2019, Ankara