MERCEK | Libya: Türkiye yine düşman olmayı başardı

Erkin Öztok

Libya, Kaddafi’nin devrilmesinden beri 8 yıldır kaosun egemenliği altında. Ülkenin farklı bölgelerinde farklı güçler hakim. Uzun süredir ise iki güç öne çıkıyor: Trablus kökenli ve içinde cihatçı gruplarında yer aldığı Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) ve Tobruk merkezli olup ülkenin çoğunu kontrolü altında tutan, başında General Halife Hafter’in bulunduğu Libya Ulusal Ordusu.

Bu yılın başında Trablus’a yönelik saldırı hazırlıklarına başlayan Libya Ulusal Ordusu, Nisan ayı itibariyle Trablus’un dış mahallerine ulaştı. Nisan ayından beri Trablus çevresinde dönem dönem ateşkesler olsa da şiddetli çatışmalar yaşanıyor. Ulusal Mutabakat Hükümeti güçleri şimdiye kadar şehrin merkezine girişi engellese de Libya Ulusal Ordusu yavaş yavaş çemberi daraltıyor. Bu iç savaşın en garip yanı ise iki tarafında hava kuvvetlerine sahip olması ve her iki tarafa da çeşitli ülkelerin insansız hava aracı desteği sağlaması.

Türkiye ile Tobruk merkezli Libya Ulusal Ordusu arasındaki krizde işte bu insansız hava araçları üzerinden çıktı. Türkiye’nin, Trablus merkezli Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne verdiği bir İHA, Libya Ulusal Ordusu güçleri tarafından düşürüldü. Bunun üzerine iki taraf arasındaki gerginlik iyiden iyiye arttı. Bu gerginliğe geçmeden önce kısa bir parantez açıp Libya’daki iki grubu destekleyen ülkelerden bahsetmek iyi olacak. Libya Ulusal Ordusu’na Mısır, BAE, Suudi Arabistan, Avrupa ülkelerinin büyük çoğunluğu destek verirken, Rusya ve ABD de Libya Ulusal Ordusu’na daha yakın duruyor. Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin ise daha sınırlı uluslararası desteği var. Net şekilde destekleyen ülkeler sadece Türkiye ve Katar.

Türkiye’nin ile Libya Ulusal Ordusu arasında kriz nasıl gelişti?

29 Haziran’ın ilk saatlerinde Libya Ulusal Ordusu, birliklerine saldırı girişiminde bulunan bir İHA’yı Trablus’taki hava üssüne dönerken düşürdüğünü açıkladı. Bu İHA’nın Türk yapımı Bayraktar tipi bir askeri İHA olduğu açıklandı. Daha önce Türkiye’nin Trablus’a gemilerle ve uçaklarla silah transferi yaptığı medyaya, fotoğraflarla birlikte yansımıştı.

Halife Hafter’in sözcüsü Ahmed Mismari ise Türkiye’den başkent Trablus’a herhangi bir ticari uçuşa izin vermeyeceklerini söyledi. Mismari Türkiye’den Trablus’a inmek isteyen herhangi bir uçağın düşman olarak görüleceğini, aynı durumun Libya’daki limanlara yanaşmak isteyen gemiler için de geçerli olduğunu belirtti. Mismari, Libya Ulusal Ordusu’nun ülkedeki Türk askeri varlığını da hedef alacağını belirtti.

30 Haziran tarihi itibariyle ise 6 Türk vatandaşının gözaltına alındığı iddia edildi. Libya Ulusal Ordusu sözcüsü Mismari 6 Türk’ün tutuklandığına dair iddialara yönelik sorunun ardından Türklere yönelik tutuklamalarla ilgili herhangi bir bilgiye sahip olmadıklarını açıkladı. Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “Libya’da Hafter’e bağlı illegal milis güçler tarafından 6 vatandaşımızın alıkonulması haydutluk ve korsanlık niteliğinde bir eylemdir. Vatandaşlarımızın derhal serbest bırakılmalarını bekliyoruz. Aksi takdirde Hafter unsurları meşru hedef haline gelecektir” ifadeleri kullanıldı. Sonrasında ise Dışişleri tarafından bu 6 vatandaşın denizci olduğu ve serbest bırakıldığı açıklandı.

Türkiye’nin tehditlerine cevap veren Libya Ulusal Ordusunun sözcüsü Mismari basın açıklamasında “Liderliğimiz Türkiye’nin tehditlerine vereceği cevap üzerinde çalışıyor” dedi. Mismari açıklamasının ilerleyen bölümlerinde ise “Türk halkıyla ilişkilerimiz iyi. Gerginliğin sebebi Erdoğan” dedi.

Türkiye ile Libya Ulusal Ordusu arasında gerginlik devam ederken, Libya Ulusal Ordusu Trablus’a dönük sürekli ve sonuç alıcı hava saldırılarına başladıklarını duyurdu. Diğer taraftan ise Trablus’un güneyine çok sayıda kuvvetin kaydırıldığı ifade ediliyor. Yakın zamanda Libya Ulusal Ordusu’nun Trablus’a dönük nihai saldırıyı başlatması bekleniyor.